Американың климаты

Оңтүстік Американың климаты 7- сынып.

Мақсаты:

Оқушылар Оңтүстік Американың климаты туралы білім алады.

Оқушылар климат туралы төменгі сыныптарда алған білімдерін дамытады.

Оңтүстік Американың климатының ерекшеліктерін түсініп, әрбір климаттық белдеулерге талдау жасайды,

ой қорытады, білімдерін ортаға салады.

Психологиялық ахуал.

Жыл мезгілдері.

жер су атаулары арқылы топтарға бөлінеді.

Өзен аттары: ніл, муррей, дарлинг, нигер, конго.

Көл аттары: чад, эйр, танганьика, ньяса, тана.

Тау аттары: кап, Атлас, Альпі, Айдахар, Гималай.

Шөлдер атттары: Сахара, Виктория, Улкен құмды, Намиб.

Топ басшыларын сайлаймыз. Критериалды бағалау бетшесі таратылып беріледі.

Үй тапсырмасын сұрау.

1- топ. Графикалық диктант.

Оңтүстік Американың ең биік нүктесіАконкагуа

Анд таулары материктің шығыс бөлігін алып жатыр.

Өзен аңғарларымен тілімденген, үгілу мен мүжілуге ұшыраған үстірт Патогония

Анд тауының жер бедері күрделі емес.

Атакама шөлінің қалыптасуына Перуан суық ағысының әсері жоқ

Анд тауларындағы тау аралық үстірттер саларес деп аталды.

А. Веспуччи Ориноко өзенінің сағасына барды.

2-Топ.

Жер шарындағы ең ірі ойпат Амазонка

Бразилия таулы үстірті платформа қалқандарына сәйкес келеді.

Анд тауындағы үстірттер бетін қиыршық тастар мен тұзды батпақтар алып жатыр, оны пуна деп атайды.

6960 м Аконкагуаның биіктігі

Боливия жеріндегі қалайы белдеуінің ұзындығы 940 км.

Анд тауы мысты тау

Анд тауының биіктік белдеулігін зерттеген А. Гумбольдт

3-топ.

Пуна Анд тауындағы тау аралық үстірттер

Анд тауы материктің батысында орналасқан.

Шығанаққа «Кіш Венеция» деп атау берген А. Виспуччи

Отты жер аралы материктен Дрейк бұғазы арқылы бөлінеді

Ориноко жазығы платформаның төмен түсіп майысқан жерлерге теңіздік шөгіінділер жиналып тегіс жазыққа айналуынан пайда болған

Вальдес ойысының тереңдігі -40 м

Патогония үстірті материктің солтүстігінде орналасқан

Картамен жұмыс.

1-Топ.

Аконкагуа шыңын, Гран Чако, Ориноко жазығын көрсетіңіз.

2-Топ.

Вальдес ойысын, Маморе, Гвиана үстіртін картадан көрстеіңіз.

3-Топ.

Бразилия таулы үстірті, Патогония, Ла плата ойпатын көрсетіңіз.

Климат дегеніміз не?

Климаттық белдеулерді жіктеген кім еді?

Қандай климаттық белдеулерді білесіздер?

Материктің климатын қалыптастырушы факторлар

Географиялық ендік.

Материкті экватор сызығы солтүстігінен кесіп өтетіндіктен, жылуды мол алады да қатты ысиды. бірақ жауын шашынның көптігі, материкті шамадан тыс қызып кетуден қорғайды.

Материкке үш ауа массасы әсер етеді. Олар экваторлық, тропиктік, қоңыржай ауа массасы.

Экваторлық ауа массасы әсерінен ылғал мол түседі.

Тропиктік ауа массасы әсерінен материкке ылғал аз түседі.

Қоңыржай ауа массасының әсерінен материк салқындайды.

Мұхиттардың және рельефтің әсері.

Материкке екі мұхит әсер етеді, дегенмен атлант мұхитының әсері басым. Себебі: Атлант мұхиты жағалауында жылы ағыстар көп. картадан табамыз.

Тынық мұхитының әсерін Анд таулары бөгейді. жылы ағыстары өтетін солтүстік батысында ылғал көп және батыс тасымалының әсерінен оңтүстік батыста ылғал мм артық түседі.

Батыс жағалауын бойлай ағатын Перуан суық ағысынң әсерінен жауын шашын азаяды. Сондықтан да Атамака шөлі пайда болған.

Оңтүстік Американың климатын қалыптастырушы факторлардың бірі орография.

Атакама жағалық шөлі жер шарындағы ең құрғақ жер. Шөл Чилидің солтүстгінде, Тынық мұхит жағалауында қалыптасқан. Атакама ауаның жер шарындағы ең ылғадылығы төмен жер ретінде тіркелген.

Атакама ең құрғақ шөл.