Аспан әлеміне саяхат

Презентация қосу

Ғылыми жоба

Аспан
әлеміне
саяхат
B5
k
Аннотация
Бағыты: “Ғылыми-
техникалық
прогресс-
экономикалық
дамудың сатысы
ретінде”

• Секция
ФИЗИКА

Жобаның авторы:
Сүндетова Диана Талғатқызы
Зерттеудің мақсаты:

- Көк аспанның таңғажайып сырларымен танысу,
ғылымның адам өміріне қосқан үлесін зерттеу,
тану;

- Қазіргі заман талабына сай ғылыми-техникалық
процестерді игеріп, өз мүмкіндігімді ашу;
- Ғарыш дәуірінің басталуы, оны игерудегі жетістіктер
жөнінде танысып, жеке шығармашылықпен жұмыстану.
Аспан денелеріне
байланысты халық
арасында айтылатын
дүниетанымдық
ұғымдар
Кіріспе
Адам-
Зерттеудің ғарыштық
тіршілік иесі
бөлімдері:
Қорытынды:
Аспан ұғымы оның
пайда болуы; “Мен және менің
кеңістік әлемім”
Зерттеудің
ғылыми
болжамы:

Адам баласы ғарыш көгіне көтеріліп, ашық
космосқа жол ашты. Жерді және оның байлығын
ғарыш кеңістігінен зерттеудің пайдалы жақтары
ойластырылуда. Дүние жүзінің көптеген ғалымдары
адамзаттың әрі қарай өмір сүруіне қажетті
жетістіктерді ғарыштан табамыз деп болжам жасауда.
Сондықтан Қазақстан жастарын ғарыш
ғажайыптарын игеруге үйретсе, әлемдік дамуымызға
қосар үлесімізде тарихи қадам болар еді деп
ойлаймын...
Біздің сауал:
Гераклит
көзқарасы: Демокрит көзқарасы:
“Бізді
“Бізді қоршаған
қоршаған “Аспан
“Аспан әлеміндегі
әлеміндегі Ай,
Ай, Күн
Күн
/ортаны/
/ортаны/ әлемді
әлемді және
және жұлдыздар
жұлдыздар уақытқа
уақытқа
құдай
құдай да,
да, адам
адам да
да байланысты
байланысты өзгеретін,
өзгеретін, шексіз
шексіз
жаратпаған. Ол бірде
жаратпаған. Ол бірде кеңістіктегі материалдық
кеңістіктегі материалдық
жанып,
жанып, бірде
бірде сөніп
сөніп денелер.
денелер. АйАй да
да Жер
Жер тәрізді,
тәрізді,
тұратын
тұратын мәңгі от. ”
мәңгі от. онда
онда да жердегі сияқты биік
да жердегі сияқты биік
таулар
таулар мен
мен жазық
жазық далалар
далалар
бар
бар ”
” –деп
–деп есептейді.
есептейді.
Не?
Қайда? Қашан?

Птоломей: Галилео Галелей:
“Жер “1610ж.алғаш
“1610ж.алғаш ретрет өзі
өзі
“Жер бүкіл
бүкіл әлемнің
әлемнің жасаған
орталығы, жасаған телескобын
телескобын аспан
аспан
орталығы, оны
оны Ай,
Ай, Күн,
Күн, кеңістігіне
Меркурий,
Меркурий, Шолпан,
Шолпан, кеңістігіне бағыттап, сол
бағыттап, сол
Марс, кезге дейін ешкім көрмеген
кезге дейін ешкім көрмеген
Марс, Юпитер,
Юпитер, Сатурн
Сатурн әлем
планеталары айналып
планеталары айналып әлем құпияларының
құпияларының
жүреді сырларын
сырларын ашты.
ашты. Ол
Ол
жүреді және
және олар
олар “Құдіретті
қозғалмайтын
қозғалмайтын “Құдіретті Күн”
Күн” бетінде
бетінде қара
қара
жұлдыздармен дақтар
дақтар бар екенін, Айдың беті
бар екенін, Айдың беті
жұлдыздармен таулар мен кратерлерге толы
таулар мен кратерлерге толы
қоршалған”
қоршалған” деп санаған.
деп санаған екендігін”
екендігін” анықтады.
анықтады.
Планеталар:
Планеталар:
Алып планеталар-Юпитер,
Алып планеталар-Юпитер, Күн-алып
Күн-алып қызған
қызған
Сатурн,
Сатурн, Уран,
Уран, Нептун;
Нептун; бұлар
бұлар шар.
шар. Жерден
Жерден 150
150
негізінен су мен газдан тұрады.
негізінен су мен газдан тұрады. млн.км қашықтықта
млн.км қашықтықта
Жер
Жер тектес
тектес планеталар-Меркурий,
планеталар-Меркурий, орн-н.
орн-н. Күн
Күн
Шолпан,
Шолпан, Жер,
Жер, Марс,
Марс, бұлар
бұлар Күнге
Күнге құрамындағы
құрамындағы заттар
заттар
жақын орн-н.
жақын орн-н. Жер бетіндегі
Жер бетіндегі
тіршілік
тіршілік көзі
көзі болған
болған
жарық пен жылуға
жарық пен жылуға
Көгілдір айналады.
айналады.
күмбез көк
аспан
көріністері
...

да р д ы
ы ң
ң ріі
ттүүссттеер
л д ы з да р д
Жұұлдыз бұл оол
Ж
лаар рд дыың ң Жер-тіршілігі
Жер-тіршілігі бар
бар
әәр т ү рл
л і,
і, б ұ л
ртү р
у р а ссы
ы на байл
н а б а й л.. планета. Ол орбита
планета. Ол орбита
е р ат у р а
ттеем мпперат з өте ы
е ыссттық
ық өсімен
е р ж ұ
ұ л
л д
д ы
ы з ө т өсімен Күнді
Күнді айналып
айналып
Еггер ж ның ттүүссіі аап
Е пппааққ отырып,
ббоол с
с а
а ,
, о
о н ы ң отырып, жылжыл
л көгілж жімім,,
неем
н меессее көгіл ыш
рғғы
мезгілдерінің
мезгілдерінің ауысуын
ауысуын
ы н д ауу ббоол
л -саар
ссаа-с ш
а л
ссалқы қ н д а
ым жүзеге
жүзеге асырады. Жерде
асырады. Жерде
қызғы ыл лтты м
неем
н меессее қыздғі. ғана
ғана ауа бар. Жер 24
ауа бар. Жер 24
кеел
к лееді.
сағ.айналым
сағ.айналым жасай
жасай
отырып,
отырып, Күнді
Күнді 44 жылда
жылда
11 айналып шығады.
айналып шығады.
“Қырағы
“Қырағы көз”
көз” телескоптың
телескоптың көмегі:
көмегі:
Айналы,
Айналы, аспан
аспан денелерін
денелерін зерттеуге
зерттеуге
арналған құрал.
арналған құрал.

Ең қарапайым телескопты жасап көр:
Қажетті нәрселер: Екі үлкен шыны, диаметрінің сәл ғана айырмашылығы бар екі
картон түтікше, скотч;
Тәжірибе кешқұрым Ай жақсы көрінетін кезде жүргізіледі.
Тәжірибе барысы:
1. Бір түтікшенің екіншісіне кіргіз де бір ұшына скотчтың көмегімен үлкейтіп
шыныны бекіт.
2. Айға үлкейтетін шыны жағынан қара, ал басқа шыныны қарама-қарсы ұшының
алдында ұста. Түтікті не бері, не әрі жылжытып сонымен бірге екінші үлкейтетін
шыныны жақындатып және алыстатып айқын кескін алғанша телескопты
икемдеңдер.
Нәтиже: Сен Айдың кері және үлкейтілген кескінін ала аласың.
Өйткені: Алдыңғы шыны Айдың шығатын сәулелерді жинап, түтіктің ішінде оның
кескінін береді. Көзге жақын орналасқан линза бұл кескінді үлкейтеді және Айды
жақындатады. Линзалы телескоптар осылайша жұмыс істейді. Бірақта шын
аспаптар кері емес, дұрыс кескін көрсетеді.
Ай-Жерге жақын орналасқан аспан денесі.
Айдың беті қараңғылау, беті күндіз 100с дейіе
ысыса, түнде-120с –қа суынады. Айды телескоп
Ай- арқылы зерттеу 1610 жылдан басталды. 1647-
Жердің 51ж.ж.Ай картасы жасалды. 1959ж. Ай бетіне
адам алғаш рет аяқ басты. Жүздеген кг ай
серігі, жыныстарын Жерге жеткізді. Жерді айналып
ол жүреді, бір рет толық айналып шыққанша 28 күн
туралы өтеді. Өзіндік сәулесі жоқ, оның Күн түсіп тұрған
жағы ғана жарық болады. Жерге өзінің “күндізгі”
не жағымен қарағанда біз айды толық көреміз,
білеміз халық оны толған ай дейді. Ал ғалымдар толық
? ай туды дейді екен.

Ғалымдар оқушылардың үлгерімін
зерттеуде...
Бір топ батыс ғалымдары жылдың
алғашқы үш айында туылған балалардың
жыл соңында туылғандарға қарағанда
қабілетті болып келетіндігін анықтапты.
Осы айларда туылғандар болашақта оқу-
білім жолында үлкен табыстарға жететін
көрінеді.
Адамзат табиғат
Қазақтың зергерлік
құбылыстарына аспан
өнерінде бұйымдардың
шырақтарына құдірет
сыртқы пішінінен, бет-
тұтып, сиынатын болған.
бедері ай, күн, жұлдыз
“Айға қарап саусағыңды
сияқты аспан шырақтарына
шошайтпа”, “Нәрестенің
ұқсас космонологиялық
бетіне айдың сәулесін
өрнектерімен безендіру жиі
түсірме” т.б.тиымдарды
ұшырасатын құбылыс.
Аспан жасаған.
денелеріне
байланысты
дүниетанымдық
Аспан шырақтарына түсініктер мен
ұғымдар Адам баласы дүниеге
қарап, ауа райын
нәресте әкелгенде немесе
болжаған. Егер ай
жақсы көрген адамына
шалқасынан туса,
Айсұлу, Айбар, Жұлдыз,
жатысы жайсыз деп,
Шолпан, Нұрберген деп
немесе ай құлақтанса,
есім қойған.
айырыңды сайла деген.
Ай көрдік, аман көрдік
деген осыдан...
Қазақстан рәміздеріндегі
күн, жұлдыз, көк түсте
аспан ғажайыптарының
символы екенін көрсетеді.
Ғарыш-араб тілінен Адам-ғарыштық тіршілік иесі
аударғанда, кеңістік
деген сөз

Байқоңыр -біздің
КОСМОДРОМ
1961 жылы 12 сәуірінде ғарыш 1991 ж. Қазан айында
әлеміне сапар шеккен тұңғыш қазақтың ұлы Т.Әубәкіров
ракета қазақ жерінен ұшқан Қазақстанда тұңғыш болып
болатын. Кеңес Одағының ғарышқа ұшты. Одан кейін
азаматы Ю.Гагарин 80 мин-та 1993ж.Т.Мұсабаев ғарышқа
жер шарын айналып, рекорд жол тартып, Тоқтар
жасады. Сол кезде авиация және ағамыздың ерлігін
косманавтика халықаралық жалғастырды. Қазір
ұйымдарының “Гагарин қайдан Байқоңырда Мәскеу авиация
ұшты?” деген сұрағына институтының филиалы
Сырдария жағасындағы Төретам жұмыс істейді. Байқоңыр
станциясынан ұшқанын ғарыш айлағында 15 ұшу
білдірмеу керек деп, ұшқыш алаңы , 34 техникалық
ұшқан жер Жезқазған жеріндегі, станса, ғарыш
Байқоңыр деген елді мекен деп аппараттарына арналған 3
айтып жіберген. жанармай стансасы және 2
аэродром бар.
Жерді ғарыштан бақылаудың
тиімділігі бар ма?

Адам баласының ғарыш көгіне көтерілуі, туған мекеніміз Жерді жан-жақты
зерттеуге жол ашты. Ғарыш кемелерінен алынған суреттерден мұнай мен газ
қорларын іздеуде, жердегі зерттеулер арқылы тұз қабаттарының араласу ауданы,
егіс және мал жайылымдары, қалың қар қабаттарымен мұздықтар зерттеліп
анықталды. Ғарыштық бақылау арқылы шаңды дауыл, өрт, тасқын сияқты
қатерлі табиғи апаттарды анықтауға, дүниежүзінің дәлірек карталарын жасауға
әрбір елдің территориясын зерттеу қажеттілігін жасаудың жолдары бола алды.
Менің арман-қиялымда...“менің кеңістік әлемім”

Кеңістік шексіз... Осы
Кеңістік шексіз...
кеңістікте біздің Осы
кеңістікте
жалғыз біздің
болуымыз
жалғыз
мүмкін емес.болуымыз
Құранда
мүмкін емес. Құранда
жазылғандай, Аллаһ
жазылғандай,
тағала Аллаһ
18000 ғаламды
6тағала 18000 ғаламды
күнде жаратты.
6 күнде жаратты.
Олардың бәріде
Олардыңбелгісі.
тіршіліктің бәріде
тіршіліктің белгісі.
Зейін салып
тыңдағандарыңызға
Рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Сандар әлеміне саяхат

Тіл әлеміне саяхат. Сабақтың тақырыбы

Алгоритмді бастау, аяқтау

Тіл әлеміне саяхат

ЖАСАУ ЕСЕПТЕУ БАТЫРМАЛАРЫ

АБАЙДЫҢ ОТЫЗ БІРІНШІ ҚАРА

Мәндес сөздер

Ғажайып төрттікке саяхат

Физика әлеміне саяхат. Сайыс сабақ

Туған жердей жер болмас

Пәндер