Тізбекті ядролық реакциялар

Презентация қосу

22.04.2016 ж

Атом ядросының
физикасы тарауы
бойынша қайталау
МАҚСАТЫ:

Оқушылардың тарау Оқушыларды өз ісіне
бойынша алған жауапкершілікпен
білімдерін нығайту, Оқушылардың ойлау, қарауға, уақытын
тиянақтау, есте сақтау қабілетін шыңдау. үнемді пайдалануға
бір жүйеге келтіріп Өз бетімен жұмыс жасауға үйретіп,
қорыту дағдыландыру. жан – жақтылыққа,
теориялық білімін Білім деңгейін көтеру. алғырлыққа,
практикамен шапшаңдыққа
ұштастыру. үйрету.
“...Адамзат үшін ХХІ ғасыр жаңа
технологиялардың ғасыры болмақ,
ал осы жаңа технологияларды
жүзеге асырып, өмірге енгізу, игеру
және жетілдіру - бүгінгі мектеп
оқушылары сіздердің еншілеріңіз”

Н.Назарбаев
1 - кезең. Ұйымдастыру

2 - кезең. «Кім жылдам?»
3 - кезең. «Еске түсіру стратегиясы»

4 - кезең. «Ортадағы қаламсап стратегиясы»

5 - кезең. «Сергіту сәті»
Сабақтың
жүрісі 6 - кезең. «Тестімен жұмыс»

7 - кезең. «Семантикалық карта»

8 - кезең. «Физикалық диктант»

9 - кезең. «Бағалау»

10 - кезең. «Рефлексия»

11- кезең «Үйге тапсырма»
“Кім жылдам?”
1. Ғылыми – техникалық прогресс дегеніміз не?
2. Ғылыми – техникалық прогресс қандай
кезеңдерді құрайды?
3. Ғылыми – техникалық революцияның қоғам
дамуына ықпалы
4. Ғылыми – техникалық революция мазмұны
5. ҒТП-тің талаптары
“Білім шыңына
өрлейік”
“Еске түсіру
стратегиясы”
1-топ. Иондаушы сәулелерді тіркеу
әдістері
2 - топ.Табиғи радиактивтік.
Радиактивті ыдырау заңы.
3 - топ. Атом ядросының құрамы.
Байланыс энергиясы.
4- топ. Ауыр ядролардың бөлінуі.
Тізбекті ядролық реакциялар.
Ядролық реактор.
«Ортадағы қаламсап стратегиясы»
• 1-топ.
№1. Мына бейтарап атомдарда қанша электрон,
протон, нейтрон, нуклон бар?
,
№2. Менделеев кестесін пайдаланып, ядролық
реакцияны толықтырып жазыңдар:
+ → +?

№3. Азот атом ядросының байланыс энергиясын
есептеп шығарыңдар (mp=1,00728 м.а.б.,
mn=1,00866м.а.б. , Mя =15,00011 м.а.б.)
2-топ
№1. Мына бейтарап атомдарда қанша электрон,
протон, нейтрон, нуклон бар?
,

№2. Менделеев кестесін пайдаланып, ядролық
реакцияны толықтырып жазыңдар:
?+ → +

№3. Оттек атом ядросының байланыс энергиясын
есептеп шығарыңдар (mp=1,00728 м.а.б.,
mn=1,00866м.а.б. , Mя =16,999 м.а.б.)
3-топ
№1. Мына бейтарап атомдарда қанша электрон,
протон,нейтрон, нуклон бар?
,

№2. Менделеев кестесін пайдаланып, ядролық реакцияны
толықтырып жазыңдар:
+? →+

№3. Төмендегі ядролық реакция кезінде энергия бөліне ме,
әлде жұтыла ма?

(=14,00307 м.а.б., =4,002603 м.а.б., =16,999134 м.а.б.,
=1,007825 м.а.б.)
4-топ
№1. Мына бейтарап атомдарда қанша электрон,
протон, нейтрон, нуклон бар? , .

№2 Менделеев кестесін пайдаланып, ядролық
реакцияны толықтырып жазыңдар:
+γ→ +?

№3. Радиоактивті кобальттың жартылай ыдырау
периоды 72 тәулік. Массасы 4 г кобальттың 216
тәулікте ыдырайтын бөлігінің массасы?
Тақтаға есеп шығару:
1-оқушы: №8.2.12.
элементі төрт α-ыдырау мен екі β-ыдырауға ұшырағаннан
кейін қандай химиялық элемент түзіледі?

2-оқушы: №25.
уранның бір ядросы екі жарықшаққа бөлінгенде 200 МэВ
энергия босап шықса, осы уранның 1 г ядролық реакторда
«жанғанда» қандай энергия бөлінеді? Осындай энергия алу
үшін қанша тас көмірді жағу керек?
( М=235*10-3кг/моль ,
q =29*106 Дж/кг , NA = 6 *1023 моль-1 )
Жауаптары
1-топ.
№1. : Z=2, A=3, N=A-Z= 3-2=1. 2Z+ N- нуклон жұбы
: Z=4, A=7, N=A-Z= 7-4= 3. 4 Z + 3 N – нуклон жұбы

2-топ.
№ 1. : Z=12, A=24, N=A-Z= 24-12= 12. 12Z + 12N –нуклон жұбы
: Z=12, A=26, N= A-Z=26-12= 14. 12Z + 14N –нуклон жұбы

3- топ
№1. : Z=18, A=40, N=A-Z=40-18= 22. 18Z + 22N –нуклон жұбы
: Z=20, A=40, N=A-Z=40-20= 20. 20Z + 20N –нуклон жұбы

4-топ
№1 : Z=6, A=13, N=A-Z=13-6=7. 6Z + 7N –нуклон жұбы
: Z=7, A=14, N=A-Z=14-7= 7. 7Z + 7N –нуклон жұбы
Жауаптары:

1-топ. №2.

2- топ. №2. ,

3-топ. №2. ,

4-топ. №2. , - кюрий .
№3. Шешуі: ;
((Z*mp+Nmn)-Mя)*931,5МэВ)*931,5МэВ
E=((7*1,00727+8*1,00866)-15,00011)*931,5 MэВ.=111,8 MэВ.

№3.
Шешуі: E=∆m E=∆m931,5МэВ
Е=((Z*mp+Nmn)-Mя)*931,5МэВ
E=((8*1,00727+9*1,00866)-16,999)*931,5= 127,7MэВ.

№3
Шешуі: ∆Е=[()-()]931,5 MэВ.
∆Е=[(14,00307+4,002603)-(16,999134+1,007825)]931,5 MэВ=[18,005673 -
-18,006959]931,5 MэВ=- 0,001286*931,5 MэВ= -1,198 MэВ=-1,2 MэВ.
-энергия жұтылады.

№3. Бер: Шешуі:
T = 72 тәулік m= *T
=4г m=4* =*= = 1/2 =0,5(г)
T=216 тәулік ∆m=-m=4-0,5= 3,5 (г)
∆m - ?
с ә т і :
р гі ту
“Се
Б и ”
“Білгенімді
зердеме тоқу”
Тестімен жұмыс
1-нұсқа
1. Альфа-сәулесі дегеніміз
А) Электрондар ағыны. В) Протондар ағыны.
С) Фотондар ағыны.
Д).Гелий атомы ядроларының ағыны.
Е)Нейтрондар ағыны.
2.Атомның планетарлық моделін ұсынған ғалым:
A) В. Гейзенберг. В) Д. Томсон.
С). Э. Резерфорд.
Д) А.Беккерель. Е) Н. Бор.3. →
А) Электрон. В). Нейтрон.
С) Позитрон. Д) Протон.
Е) Нейтрино.
4. Нейтронның заряды:
А) -1,6·10-19 Кл. В). 0.
С) 1,6·10-19 Кл. Д) 16·10-19 Кл.
Е) 0,16·10 Кл.
-19

5. Реттік номері Z элемент ядросының альфа-ыдырауы нәтижесінде пайда болған элементтің Менделеев кестесіндегі реттік номері:
A) Z+2. B). Z-2. C) Z+1. Д) Z-1. Е) Z.
6. Атом шығаратын фотонның жиілігі Е0 энергиялы негізгі күйден Е1 энергиялы қозған күйге өту кезінде неге тең?

А) B) C) Д) E)

7. Нуклондар бола алатын бөлшектер жұбы –
А). протон және нейтрон
В) протон және нейтрино

С) протон және электрон
Д) электрон және позитрон
Е) электрон және нейтрино.
8. Радиоактивті сәуле шығару көзінен қашықтық 4 есе көбейсе, радиация активтілігі
А) 4 есе кемиді
В) 16 есе көбейеді
С) өзгермейді
Д) 16 есе кемиді
Е) 4 есе көбейеді
9. Радиоактивтік апат зонасында противогаз және резеңкеленген киімнің сыртқы факторлардан сақтауы
1. α – сәуле шығарудан
2. β – сәуле шығарудан
3. γ – сәуле шығарудан
А) Ешқайсысынан сақтамайды
В) 1 және 3
С) тек 1
Д) 1 және 2
Е) 1, 2 және 3.
10. Термоядролық реакцияны көрсетіңіз
A)Протонның нейтронға айналу реакциясы.
B)Нейтронның протонға айналу реакциясы.
C)Сутегі ядроларының жылу бөлу арқылы бірігу реакциясы.
D)Уран ядроларының жылу бөлу арқылы ыдырау реакциясы.
E)Жауаптар арасында дұрыс жоқ.
Е).Гелий атомы ядроларының ағыны.
5. Радиоактивті изотоптарды шығарып алу жолдары
А) нейтрондармен атқылау В) сәулелендіру
С) бөлшектермен атқылау, сәулелендіру, нейтрондармен атқылау
Д) химиялық реакция Е) бөлшектермен атқылау
6. Тізбекті реакция дегеніміз не?
A)Ядро синтезінің реакциясы. B)Ядроның бөліну реакциясы. C) реакцияны тудыратын
бөлшектердің оның нәтижесі түрінде пайда болатын реакция. D)Заттың ядросының изотоптары
пайда болатын реакция.
E)Жауаптар арасында дұрыс жоқ.

7. Ядроның байланыс энергиясы қай формуламен анықталады?
A)E=(Zmp+(A-Z)mn+Mяд)с2. B) E=(Zp + Amn - Mяд)с2.
C) E=(Zmp + (A-Z)mn - Mяд)с2. D) E=(Amp - Mяд)с2.
E) E=(Amp + Mяд)с2.
8. Қандай қондырғы реактор деп аталады?
A)Ядролық энергия электр энергиясына түрлендіретін қондырғы.
B)Ядролардың бөліну реакциясы басқарылуы жүзеге асырылатын қондырғы.
C)Ядро синтезі болатын қондырғы.
D)Ядроның тез ыдырауы болатың қондырғы
E)Жауаптар арасында дұрысы жоқ.
3- нұсқа
1. Протон мен электронның зарядтары
А) қатынасы 12-ге тең
В) нольге тең
С) өзара тең
Д) атом массасына жуық санға тең
Е) шамалары жөнінен тең, таңбалары қарама-қарсы
2. β – бөлшегінің массасы
А) протон массасына тең
В) төрт атомды массалық бірлікке тең
С) атомның массалық бірлігіне тең
Д) екі атомды массалық бірлікке тең
Е). электрон массасына тең.
3. Ядродағы протондар саны
А) массалық санға тең
В). бейтарап атом қабықшасындағы электрондар санына тең
С) А-Z Д) А+Z
Е) ядродағы нейтрондар санына тең.
4. Төменде келтірілген заттардың ішінде ядролық реакторларда ядролық отын ретінде пайдаланылатыны
1- уран, 2 – графит, 3 – кадмий, 4 – ауыр су, 5 – бор, 6 – плутоний
А) 1 және 3 В) 1 және 6, С) 1 және 5,
Д) тек 1 Е) 1 және 2.
5. Атом ядросында нуклондардың (протондар мен нейтрондар)
әсерлесуінде басым болатын күштер:
А) магниттік В) электромагниттік
С) гравитациялық Д) электрлік
Е) ядролық.
6. Ядролар мен бөлшектердің реакцияға түскенге дейінгі және реакциядан кейінгі тыныштық энергияларының
айырымы
А) ядролық реакция деп аталады.
4 – нұсқа

1.Изотоптар атом ядросының құрамында
А)Нейтрондар саны протондар санына тең
В) нейтрондар саны протондар санынан әлдеқайда көп
С) нейтрондар саны тең, протондар саны өзгеше
Д) нейтрондар саны протондар санынан әлдеқайда аз
Е) протондар саны тең, нейтрондар саны өзгеше. 2. Уранның изотобындағы нейтрондар саны
А) 146 В) 238 С) 259 Д) 328 Е) 92.
3. Тізбекті ядролық реакция бірқалыпты жүру үшін нейтрондардың көбею коэффициентінің шамасы
А) k=1,04 B) k=1,03 C) k=1,02 Д) k =1 Е) k=1,01.
4. Ядроның байланыс энергиясы дегеніміз
А) ядроның аз мөлшерін жеке нейтрондарға ыдырату үшін қажет энергия
В) ядродағы протондар мен нейтрондар санының қосындысы
С) ядроны тұгелімен жеке нуклондарға ыдырату үшін қажет энергия
Д) ядродағы нейтрондарды ыдырату үшін қажет энергия
Е)ядродағы протондарды ыдырату үшін қажет энергия.

5. α, β, γ - сәуле шығаруының қайсысында өтімділік қабілеті аз?
A) α- сәуле шығару B) β- сәуле шығару
C) γ- сәуле шығару D) Барлығы бірдей
E)үшеуінде де мұндай қабілеттілік жоқ.

6. - бөлшегінің массасы неге тең?
Жауап парағы:
№ 1-нұсқа 2-нұсқа 3-нұсқа 4-нұсқа

1 Д А Е Е
2 С Е Е А
3 В Д В Д
4 В А В С
5 В С Е А
6 Д С В В
7 А С А Е
8 Д В Д С
9 Д Д В С
10 С Е А Е
Семантикалық карта
Семантикалық карта жауабы:
Физикалық диктант:
1. Атом ядросының басқа ядромен, элементар бөлшектер және γ -
кванттармен өзара әсерлесуі кезінде болатын түрленулер ..... ......
деп аталады.
2. Бөлшектер мен ядролардың реакцияға түскенге дейінгі және
реакциядан кейінгі тыныштық энергияларының
айырымын ...... ....... ....... ......... деп атайды.
3. Ядролық реакция кезіндегі кинетикалық энергиялардың өзгеруі
реакцияға қатысқан бөлшектер мен ядролардың тыныштық
энергияларының өзгерісіне тең. Мұндай реакция ........ деп аталады.
4. егер ∆Е <0 болса, онда реакция кезінде энергия жұтылады,
Кинетикалық энергияның кемуі есебінен жүйенің тыныштық энергиясы
артады. Осындай реакция ......... деп аталады.
5. ....... ......... ........ деп белгілі ядролық реакция келесі дәл сондай
реакцияны туғызатын процесті айтады.
6. Нейтрондардың көбею қарқынын сипаттайтын физикалық шаманы
...... .......... ......... дейді.
7. Тізбекті бөліну реакциясын тұрақты қамтамасыз ететін бөлінетін
заттың (уранның) ең аз массасын ...... ........ деп атайды.
Физикалық диктант жауабы:

1. ядролық реакциялар
2. ядролық реакцияның
энергетикалық шығуы
3. экзотермалық
4. эндотермалық
5. Тізбекті ядролық реакция
6. нейтрондардың көбею
коэффициенті
7. сындық масса
а л ау"
«Б а ғ
Рефлексия

стикерге жазу
рм а :
а псы
ге т
Үй
Қайталау
Мәнжазба жазу: М.Складовская-Кюри,
П. Кюри, Э.Резерфорд
Сау ар!
ы зд
лы ң
бо

Ұқсас жұмыстар

Ядролық реакциялар және химиялық элементтердің өзгеруі

Ядролық реакциялар

Ядролардың бөліну энергиясы

Термоядролық реакциялар. Күн мен жұлдыздардың энергиясы

Радиоактивті ыдырау

Заманауи жаппай қырып жою қаруларының жалпы сипаттамасы

Ядролық реактор

Семей ядролық полигоны

Ядроның тамшы моделі

Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері

Пәндер