Жануарлар организмдерінің, олардың мүшелер жүйелерінің құрылысы мен қызметі жағынан белгілі бір тіршілік ортасына бейімделу процесі

Презентация қосу

Бейімделушілік –
биологиялық адаптация
Адаптация (лат. adaptatio —
бейімделу)
• Жануарлар организмдерінің, олардың мүшелер
жүйелерінің құрылысы мен қызметі жағынан
белгілі бір тіршілік ортасына бейімделу процесі;
• Бір биологиялық түрдің
морфофизиологиялық мінез-құлық -
популяциялық оған ыңғайлы табиғи ортада өзіне
тән өмір сүруіне мүмкіндік беретін ерекшіліктері;
• Бейімделу әрбір түрдің барлық даму сатысында
даму арқасында қалыптасады;
• Бейімделу жиынтығы ағзалардың құрылысы мен
тіршілігінің табиғи қажеттілігін қалыптастырады.
Түрлері Бүркеніш
Бүркеніш рең
рең

Физиолог
Физиолог Түйсік-
Түйсік-
иялық
Адаптац сезімдік
сезімдік
иялық ия
бейімделу
бейімделу бейімделу
бейімделу

Ұрпағына
Ұрпағына
қамқорлы
қамқорлы
қ
қ
Бүркеніш рең
Жануарлардың барлық топтарында
болатын бейімділіктің бір түрі;
Жануарлар эволюция барысында табиғи
сұрыпталып, сыртқы орта жағдайына
бейімделіп отырады. Осының нәтижесінде
жануарлар жауларына жем болмауға,
жемтігін көрінбей барып ұстауға, қауіпсіз
көбеюге мүмкіндік алады;
Жауы тез байқайтын ашық жерде тіршілік
ететін организмдердің жауынан қорғануы
үшін қажет болып табылатын
бейімделушілік түрі.
өсімдіктердегі жануарлардағы
• Еліктеуші рең
• Қауіп төндіруші рең
• Қызықтырушы рең
• Сақтандырушы рең
Түрлері:
Сақтандырушы рең
Улы, шағатын, күйдіретін жәндіктерге тән.
Реңдері бірден көзге түсетін, есте
сақталып қалатындай өте ашық, түрлі түсті
айқын бояулы. Сақтандырушы рең
жыртқыштардың қорқыту үшін жасалған
мінез-қылығымен үйлесімді әрекет
жасайды. (Ханқыз қоңызы, өлексе қоңыз,
балара, түкті ара, жабайы аралар, улы
жыландар)
Қызықтырушы рең
Көбейер кезде пайда болады, яғни өз
дараларына көбею кезінде айқын көрінеді
де, жайшылықта реңдері тіршілік еткен
орта жағдайына ұқсас болып, жауына
байқалмайды. (Қызыл орденді көбелектер,
көгілдір қанатты шегірткелер, қосаяқтар,
құстардың қораздары)
Қауіп төндіруші рең
Қауіп төнген кездегі кейбір жануарлардың
айбар шегіп, денесін әртүрлі пішінге
келтіре қалуы. (Кобра, қарақоңыз, дәуіт,
түнгі жирен үкікөз көбелегі)
Жануарлардағы еліктеуші рең
Жануарлардың табиғаттың белгілі бір өлі
затына және тірі организмдерге еліктеуі;
Өздігінен қорғана алмайтын
организмдердің бүркеніш реңдері бір
немесе бірнеше түрлерге ұқсас болады.
(Теңіз атбас балығы, ине балық, ақ
көбелек, гүл шыбыны, усыз жыландар)
Өсімдіктердегі еліктеуші рең
Жануарларды қызықтырып тарту және
қорқыту үшін қажет. (Кездікқын өсімдігі,
непентес гүлдері, орхидея гүлі)

Ұқсас жұмыстар

Табиғи сұрыпталу

Нерв ұлпасының құрылысы мен маңызы

Торша паталогиясы

Бейімделудің физиологиялық негіздері

Биологиялық прогрестің жолдары

Жалпы гистология

Популяциялық таксономия

Анатомияны тірі адамда оқып білу әдістері: антропометрия. Дене бітімінің түрлері ( типтері ) жайлы

ДӘНЕКЕР ҰЛПАЛАР

Бірінші микроскопиялық кезең

Пәндер