Еркек жыныс жасушаларының құрылысы және сперматогенездің реттелуі

Еркек жыныс жасушаларының құрылысы мен дамуы

гаплоидты хромосомалар жиынтығы;

тотипотенттілігі (ағзаның кез келген тіндері мен мүшелерін қалыптастыра алу қабілеті) ;

ядролық-плазмалық қатынасының өзгешелігі

метоболизмнің әртүрлі деңгейі

маманданудың жоғары деңгейі;

Жыныс жасушаларының соматикалық жасушалардан ерекшелігі:

Первичные половые клетки

Жыныс жасушаларының қалыптасуы эмбриогенездің ерте сатыларында экстраградты түрде басталады. Соматикалық жасушалар даму сызығынан бөлінгеннен кейін және гонадаға енгенге дейін олар біріншілікті жыныс жасушалары (БЖЖ) . Бұл сатыда еркек және әйел жыныс жасушалары еш ерекшеліксіз. Олардың арасындағы айырмашылық тек жыныс бездерінің дифференцировкасы кезінде ғана байқала бастайды

Строение спермия:

гаплоидты ядро - құрамында генетикалық материал бар;

қозғалу жүйесі- спермидің қозғалу қабілеті;

акросома - ұрықтану кезінде қолданылады.

Акросома ферменттері: гиалуронидаза (жұмыртқа жасушасының жылтыр қабығын ерітеді) және трипсин (фоликулярлық қабықтың бүтіндігін бұзады) .

Ан

1 - акросома; 2 - головной колпачок; 3 - ядро; 4 - цитоплазма; 5 - проксимальная центриоль; 6 - осевые нити; 7 - дистальная центриоль

Басы: акросома (А), ядро (Я)

Мойны: центриоли (Ц)

Аралық бөлім: митохондрии (М)

Құйрығы : аксонема (Ан) және микротүтікше дуплеті

Спермий бөліктері:

Строение жгутика спермия:

аксонема - қимыл-қозғалыс негізі. Дистальды центриоладан басталады. Спицалармен байланған 2 орталық және 9 перифериялық жұп фибриллалар;

митохондриялық спираль - 12-15 митохондрий оралымдары;

Аксонема ақуыздары:

тубулин - микротүтікшелер түзеді;

динеин - АТФ-аза.

Отсутствие динеина (синдром Картедженера) : еркек жынысының стерильділігі, респираторлық инфекцияларға бейімділігі, 50 % мүмкіндігі situs inversus totalis.

поперечный срез

Б - строение аксонемы (2+9)

В - расположение тубулина (13+11)

Қозғалыс жылдамдығы 2-5 мм/мин. Реотаксис - секрет ағысына қарсы қозғалыс. Қозғалыс бағыты: алдыға жоғары және төмен, өзіндік ось бойына айнала қозғалу.

Строение семенников:

Семенник - жұп бөлікшелі мүше, бұтақталу арқасында бөлікшелерге бөлінген (250-300 әрқайсысында) .

Әр бөлікшеде сперматогенез жүретін 3-4 тармақталған каналдар (50 см ұзындығы и 200 мкм диаметрі) .

Ұрық сұйықтығының жолы: тармақталған ұрық каналдары - тік ұрық каналдары - ұрық торлары - 10-20 шығару каналдары - қосалқының шығару каналдары- ұрық шығарғыш түтік - несеп шығарғыш канал.

схема строения

Сперматогенез ұзақтығы - 70 к.

Тәулігіне 1гр жұмыртқа салмағына 107 спермий түзіледі.

Әйел жыныс жолдарында спермидің өмір сүру ұзақтығы 1-3 күн .

Тармақталған ұрық каналының құрылысы:

интерстициялық кеңістік - тестостерон өндіруші Лейдиг жасушалары, қан және лимфа тамырлары, нерв талшықтары.

дәнекер тінді негіз;

Сертоли жасушаларының қабаты - тірек, қоректендіру. Пролиферацияға ұшырамайды, гемато-тестикулярлы барьер қалыптастырады, антимюллерлік гормон түзеді

жыныс жасушалары (сперматогенді эпителий) .

Сперматогенный эпителий:

сперматогонии

сперматоциттер I

сперматоциттер II

сперматидтер

сперматозоидтар

Тармақталған ұрық каналының құрылысы:

схема строения

Объектив х 40

Объектив х 100

Сперматогенез сатылары:

Адамда сперматогенез ұзақтығы - 74 күн. Қалыптасу жылдамдығы: 100 млн/сағ

Генетическая схема сперматогенеза:

А - көбею сатысы; Б - өсу сатысы; В - жетілу сатысы;

Г - қалыптасу сатысы

Стадия формирования

Ядро тығыздалады, хроматин конденсацияланады және генетикалық инертті болады .

Жасуша органеллаларының орын ауысуы: аппарат Гольджи аппараты тығыздалады, ядроға жақындайды және акросоманы қалыптастырады.

Центриоллалар қарама-қарсы полюске ығысып, біреуі ядроға жақын, екіншісі ядродан алыстайды.

Цитоплазма көлемі азаяды, қалыптасқан сперматозоид цитоплазмасының өте аз болады.

Нейрогуморальная регуляция сперматогенеза

Гипоталамус: гонадотропин (гонадотропин-рилизинг-гормон) . Декапептид.

Гипофиз: лютеининдеуші (лютропин, ЛГ) и фолликуло ынталандырушы(фоллитропин, ФСГ) гормон. Екеуі де - гликопротеиндер.

Лейдига жасушалары: андрогендер (тестостерон, 4-10 мг/день), эстрогендер (17 -эстрадиол) . Стероидты гормондар.

Сертоли жасушалары: 5 -дигидротестостерон, 17 -эстрадиол (оба стероиды) , андрогенді рецептор, андроген-байланыстырушы белок, ингибиндер, активиндер, антимюллерлік гормон, окситоцин (Барлығы - пептидтер) .

Ұрық сұйықтығы - құрамында фруктоза, простагландиндер, фибриноген, сілтілі реакциялы, спермий қозғалғыштығын қамтамасыз етеді.

Физиология человека. В 3-х томах. Т. 3. Под ред. Р. Шмидта и Г. Тевса. М., 1996. С. 823-833.

Johnson M. H., Everitt B. J. Essential reproduction. Blackwell Science, 1995. P. 45-59.

Walker W. A. Non-classical actions of testosterone and spermatogenesis // Phil. Trans. R. Soc. B. 2010. Vol. 365. № 1546. P. 1557-1569.

Sharpe R. M. Regulation of spermatogenesis. In: The physiology of reproduction. Eds E. Knobil, J. D. Neill. 1994. New York, NY: Raven Press. P. 1363-1434.

The biology and regulation of spermatogenesis. Theme Issue. Compiled and edited by C. Yan Cheng and Dolores D. Mruk. // Phil. Trans. R. Soc. B. 2010. Vol. 365. № 1546.

Дополнительная литература по теме:

Ұқсас жұмыстар

Еркек жыныс жасушаларының құрылысы, дамуы және сперма құрамы

Еркек жыныс жүйесінің анатомиясы мен физиологиясы

Аналық және аталық жыныс жасушаларының құрылымы мен дамуы

Еркек жыныс ағзаларының даму ақаулары: анатомиясы, диагностикасы және емдеу әдістері

Жыныс гормондары: түзілуі, реттелуі және физиологиялық қызметі

Организмнің репродуктивті функцияларының гормондық реттелуі және жыныс гормондарының физиологиясы

Ерлердің сыртқы жыныс мүшелерінің анатомиялық құрылысы мен орналасуы

Аралас бездер: ұйқыбез пен жыныс бездерінің гормондық қызметі мен реттелуі

Жануарлардың аталық жыныс жүйесі: сперматозоидтың құрылысы және сперматогенез

Аналық жыныс гормондары: аналық жыныс безінің құрылысы, дамуы және эндокриндік қызметі