Фотоэффект құбылысын түсіндіру

Презентация қосу

Фотоэффект құбылысын түсіндіру.
Эйнштейн формуласы. Фотоэффект
құбылысын техникада пайдалану.

Пән мұғалімі: Медеуова Айкөркем

Тілекқабылқызы
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларға Фотоэффект құбылысын түсіндіру,
Эйнштейн формуласымен таныстыру, фотоэффект
құбылысын техникада пайдалану туралы мағұлмат
беру.
Оқушыларды ұқыптылыққа, жүйелілікке тәрбиелеу.
Оқушылардың ойлау қабілетін, логикасын,
мәдениеттілігін дамыту.
Сабақтың түрі: Аралас
Сабақтың әдісі: Баяндау, сұрақ- жауап
Көрнекілігі: компьютер,слайд,тақта, карточка
Сабақтың барысы
І – бөлім: Ұйымдастыру.

ІІ – бөлім: Үй тапсырмасын тексеру.

ІІІ – бөлім: Жаңа сабақ.

ІV– бөлім: Бекіту сұрақтары. Есептер шығару

V – бөлім: Үйге тапсырма.

VІ – бөлім: Бағалау парағын толтыру.

VІІ – бөлім: Қорытынды.
1-4 балл – «3»
5-8 балл – «4»
9-12 балл – «5»
Бағалау парағы
Оқушының аты-жөні Қайталау Бал Бағ
сұрақтар л а
үй Есептер бекіту
ы
тапсырма шығару сұрақтар
сы ы

1. Аманоллина А
2. Амантаев Т
3. Жәнібеков Ә
4. Жұбандықова
С
5. Николаев Р
6. Серікова Г
7. Хамидоллина А
Фотоэффект құбылысын түсіндіру жолын
Эйнштейн тапты. Ол фотоэффект
құбылысын түсіндіру үшін жарықтың
бөлшектік әрі кванттық қасиетіне сүйенді.
Шынынды жарық екіжақтылығымен
сипатталады: біріншісінде ол толқындық
жағынан танылса, екінші жолы бөлшек, яғни
Эйнштейн тілімен айтқанда, фотондар
ағыны ретінде көрінеді. Бұл құбылыс
толқындық – корпускулалық дуализімі
(екіжақтылығы) деп аталады.
Кванттық көзқарас бойынша жарықты таситын әрбір бөлшек, яғғни
фотон бір квант энергияға ие болады:
Е=hv.
Метал бетіне түскен жарық фотонының энергиясын ондағы электрон
жұтады. Қосымша энергияға ие болған электрон белгілі жұмыс жасап,
металдан босап шығу мүмкіндігін алады.
Электронның металдан босап,ұшып шығуы үшін жасайтын жұмысын
электронның шығу жұмысы деп атайды.
Электронның метал бетінен шығу жұмысы, жұтылған hv
фотон энергиясының есебінен өндіріледі. Босап шыққан
электрон бір орында тұрып қалмай, белгілі бір v
жылдамдықпен қозғалады. Демек, жұтылған фотонның hv
энергиясының есебінен электрон босап шығып қана
қоймайды, сонымен қатар кинетикалық энергияға ие
болады. Сөйтіп, энергияның сақталу заңы бойынша
жұтылған жарық фотонның hv энергиясы электронның
Ашығу жұмысына және оның Ек=me v/2 кинетикалық
энергиясына жұмсалады.
hv= Ашығу+ me v/2
Бұл өрнек Эйнштейн формуласы деп аталады.
me – босап шыққан электронның массасы; v – оның
жылдамдығы; h – планк тұрақтысы; v – жұтылған
фотонның энергиясы; Ашығу – электронның шығу
жұмысы.
hv > Ашығу (v < v0) Фотоэффект
байқалатын жарықтың ең аз дегендегі
жиілігін немесе оған сәйкес келетін толқын
ұзындығын фотоэффектінің қызыл
шекарасы деп атайды.
Фотоэффект қызыл шекарасы әр түрлі
мыс: калий үшін-450 мкм,натрий үшін-680
мкм.Фотоэффект құбылысына негізделген
құрал фотоэлемент деп аталады
Фотоэффект ашылуының жарық табиғатын түсінуде
маңызы бар.Фотоэффект жәрдемімен киноға тіл
бітті.Фотоэлектрондық приборлар детальдар
дайындап шығаратын станоктар жасауға мүмкіндік
береді.Фотоэффект құбылысына негізделген көшедегі
бағдаршамдар жүйесі іске асады.
Фотоэлементтер өндірісіті автоматтандыруда айрықша
роль атқарады.
Солардың бірі-метродағы автомат.Егер алдын ала бес
тиындық монет тасталмаса, онда ол жарық шоғын кесіп
өткенде іске қосылады.
Заводта адамның қолы қауіпті зонада болғанда,
фотоэлемент престі лезде тоқтатылады.Сондай-ақ ғарыш
кемелеріне орнатылған күн батареяларын жасаған кезде кең
қолданылады.
Тест.
1.Эйнштейннің фотоэффектіге арналған формуласы қандай?
А)һс=A( А+m)
В) һс=Ашығу+mv2/2
С) һ/с=А+m
Д) һ=А+m
2.Фотоэффект құбылыс деген не?
А)заттарды қыздырғанда электрондардың ұшып шығуы
В)Жарық әсерінен заттардан электрондардың ұшып шығуы
С)Электрондардың сәуле шығаруы
Д)Атомдағы электрондардың –суле шығаруы
3.Фотоэффектінің «қызыл шекарасын» анықтайтын формула
А) һс=Ашығу+mv2/2 С)
В) Д)
4.Планк формуласын тап
А)Е =һс2 С)
В) Е=һ с Д)
5.Қандай Прибор фотоэффект құбылысына негізделген
А)Фотодиод
В)Фотокедергі
С)Вакуумдық фотоэлемент
Д)Электрондық шам
Өздік жұмыс
1.Фотоэффектінің күміс үшін қызыл шекарасы 0,29
мкм. Электрондардың күмістен шығу жұмысын
анықтаңдар.
2.Зат бөлшектері мен электромагнит өрісі
бөлшектерінің (фотондардың) ерекше қасиеттерін
анықтаңдар.
3.Жиілігі 1015 Гц жарық түсіргенде, литийден шыққан
электрондардың максимал кинетикалық энергиясы
қандай болады.
Бағалау:
Үйге тапсырма § 50
39-жаттығу (3)

Ұқсас жұмыстар

Фотоэффект

Кванттық физика Фотоэффект

Фотоэффектінің қызыл шекарасы

Кванттық физика тарихы және тарихи деректерді физика пәнін оқытуда қолдану әдістемесін оқыту

БИОЛОГИЯЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІҢ ЛЮМИНЕСЦЕНЦИЯСЫ

Инфрақызыл және ультракүлгін сәулелер

Тапқыр достар ойыны жайлы ақпарат

Кванттық физика. Квант теориясының шығуы

Фотоэффект тақырыбына есептер шығару

Фотонның қасиеттері

Пәндер