Шығамын тірі болсам, адам болып өлеңі

Сабақтың тақырыбы:

Сұлтанмахмұт Торайғыров

«Шығамын тірі болсам, адам болып» өлеңі

Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту Сабақтың түрі:

Дуэт-панорамалық сабақ Сабақтың әдіс-тәсілі:

Ой шақыру, мәнерлеп оқу, сезім, ақыл-ой тұтастығы арқылы іздендіру, проблемалық түйін тудыру, оқытушы мен оқушының ашық әңгімесі, антонимдік ассоциация Оқытудың формасы: Ұжымдық Пәнаралық байланыс: Тарих

1. Білімділік: - Алаштың ардақты азаматы Сұлтанмахмұттың ақындық қуаты арқылы оқушыларды адамгершілік пен парасаттылыққа баулу, өлеңнің тақырыбы мен идеялық мазмұнын ашу.

2. Дамытушылық: - Шығарманың танымдық сипатын, құрылымдық бөліктерін өздері байқап, түсіне алатын нәтижеге жеткізу. Оқып-түйгендері жайлы ой қорытындысын айтқызып, жаттықтыру. Бір-бірімен ой бөлісу арқылы ұжымдық шығармашылық жұмыс жүргізе білуге үйрету

3. Тәрбиелік: - Ақын еңбектерін оқи отырып, елін сүюге, адамгершілікке, адалдыққа, ізгілікке, ғылым-білімді меңгерген көкірегі ояу азамат болуға тәрбиелеу, өзіндік «менін» ояту.

Сабақтың мақсаты:

1. Мен - Адаммын!

2. Сырлы сөз - саф алтын

3. Өмірдің шынайы шындығы

4. Ой түйін

Сабақтың құрылымы:

Үміт қып менен қарайсың,

Көңіліңе медеу санайсың.

Балалыққа жарасам,

Аталыққа жарайсың.

Сабақтың эпиграфы:

І. Ұйымдасыру кезеңі

ІІ. Ой шақыру

Мұғалімнің кіріспе сөзі: - Балалар, мен бүгінгі сабақты «Адам» деген үлкен мағыналы сөзден бастағым келіп тұр. Жалпы, біз «Сен кімсің?» дегенде, ең әуелі «Адаммын!» деп жауап береріміз хақ. Алайда, Адам, Адамдық, Адам болу деген сөздердің мәнін түсінеміз бе? Өмірден өз орнын таппай, адасып жүрген адамдар да бар. Ендеше, ой-пікірімізді білдіре отырайық.

1. Мен - Адаммын!

1. Адам болу деген не?

2. Адам өмірге не үшін келеді?

3. Менің өмірдегі мақсатым не?

4. Мен келешекте өз өмірімді қалай құруым керек?

5. Жаман адам кім?

6. Біз тамақ ішу үшін өмір сүреміз бе, әлде өмр сүру үшін

тамақтанамыз ба?

Сабақтың барысы:

2. Сырлы сөз - саф алтын.

ХІ ғасыр мен ХХ ғасыр тоғысында әдебиет әлеміне тың ой әкелген бірнеше біртуар тұлғалар бар.

Олар шығармаларының тақырыптық маңыздылығымен, көркемдік шешімдерімен, жанрлық ерекшеліктерімен дараланады.

ІІІ Жаңа сабақты түсіндіру

Қазақ халқының рухын аспандата келген оптимистік көзқарастағы ақын-жазушылар көшін мына қайраткерлер бастайды:

Сұлтанмахмұт Торайғыров

Сәбит Дөнентаев

Сәкен Сейфуллин

Мағжан Жұмабаев

Бейімбет Майлин

Ілияс Жансүгіров

Біз бүгінгі дәрісімізді адам сезімін суреттеудің хас шебері, өзіндік үнін, азаматтық тұлғасын таныта білген ақын Сұлтанмахмұт Торайғыров шығармашылығына арнаймыз. «Талпынам асыққандай жігіттікке» деп ақын өзі жырлағандай, оның өмірі күреске толы болды. Ескі дәуір қоғамының саяси-әлеуметтік тұрақтылығын көрмей, не қилы аласапыран болып жатқанда да С. Торайғыров өзінің күрескер, халқы үшін жанын аямай еңбек етер үлкен тұлға екенін көрсете білді. Жасынан өнер-білімге, ғылымға құныға өскен ақын тағдыры оңай болмаған еді. Екі жасында анасынан айырылды, тұрмыстағы қиыншылық, көңілі қалаған оқуына қолы жете алмай өкінуі, науқасқа шалдығуы едәуір қиындық туғызды. Алайда, өжет те қайсар, алғыр да зерек Сұлтанмахмұт бұған бола мойымаған. Алдына адам болып шығуды мақсат етіп қойған ақын ұмтылыс, ізденіс үстінде болды. Жас ұрпақтың елге адал қызмет қылуы үшін өнер үйренуіне, шарқ ұрып талмай еңбектенуіне өмір жолында келер қиындықты жеңуді міндетіне алып, оптимистік қасиетін, өнер сүйгіштік өр мінезін көрсетеді. Яғни, ол өзін «жарық күнде сәуле қуған» халық баласы ретінде танытып, «елдің бетін толған айдай болып көруге» уәде етеді. Сондай-ақ, Сұлтанмахмұт - ұлы Абай дәстүрін жалғастырушы, Абайды өзіне ұстаз тұтқан. Абай ашқан поэтикалық мүмкіндікті өзі өмір сүрген қоғам шындығын, қайшылығын бейнелеуге еркін де кең пайдаланған шебер ақын.