Біржан сал шежіресі

Презентация қосу

Мақсаты:

Білімділік:
а) ақын өмірі мен шығармашылығынан түсінік беру;
ә) Біржанның өлеңдері және оның мәні туралы білім
көзқарастарын бір жүйеге кел- тіру, жинақтап қорыту.
Дамытушылық:
а) тарихи деректер бойынша тұжырым жасай білу дағдысына үйрету;
ә) түсініктерді деректермен, дәйекті сөзбен дәлеледеуге жаттықтыру;
б) өлең талдау дағдыларына, өлең оқу техникасына үйрету.
Тәрбиелік:
а) поэзияны сүюге, шешендік сөз өнеріне баулу.
ә) ұлттық сана,ұлттық әуен.
ІІ. Үй жұмысын тексеру:
Сұрақ-жауап арқылы өтілген тақырыпты пысықтау.
1.Әнші-ақындар деп кімдерді айтамыз? Олардың басты
ерекшеліктері қандай?
2.Әнші-ақындардың ортақ , ұқсас сипаттары неде?
3.Әнші-ақындар шығармаларындағы ортақ мәселе.
4.«Сері» дегеніміз не, қалай түсінесіздер?
5.«Сал» дегеніміз не, қалай түсінесіздер?
Әнші-ақындар
Сары Бадақұлы Біржан сал
(1863-1894) Қожағұлұлы
Үкілі Ыбырай (1834-1897)
Сандыбайұлы Ақан сері Қорамсаұлы
(1856-1932) (1843-1913)
Балуан Шолақ ХІХ ғ Мұхит Мералыұлы
Баймырзаұлы (1841-1918)
(1864-1919)
соңы Жаяу Мұса
Әсет Найманбайұлы ХХ ғ басы Байжанұлы
(1867-1922) (1835-1929)

Мәди Бәпиұлы
Сегіз сері
Баһрамұлы

Бұл кезде қазақ даласында, елдің әлеуметтік өмірінде нендей өзгеріс, жаңалықтар болып еді?
Тақырыбы: Біржан сал Қожағұлұлы өмірі
мен шығармашылығы
Туған жері
Біржан сал шежіресі
Бертіс

Ақшуақ Айшуақ Жаншуақ Қожамқұл Қожағұл

Тұрлыбай Нұралы Ералы

Біржан
Ән-өлеңдерін айтып таратады

Омбы

Орынбор Тобыл Көкшетау
Ақмола Баянауыл
Атбасар
Семей
Ақтау

Қызылжар
Торғай
Ұлытау Қарқаралы
Біржан мектебінен өрістеп, өнер
қанатын жаятын әнші-ақындар:
Жаяу Мұса
Басықараның Қанапиясы
Құлтума
Ақан сері
Балуан Шолақ
Әздембай
Үкілі Ыбырай
Иман Жүсіп
Сабырбай
Шашубай
Ағашаяқ, т.б
Шығармашылығы:
Әлеуметтік теңдікті жырлаған өлеңдері:
«Жанбота», «Ләйлім шырақ», «Біржан сал», «Адасқақ»,
«Теміртас», т.б.
Табиғат лирикасы: “Көкшетау”т.б.
Махаббат лирикасы: “Ғашығым”, “Ақтентек”, “Жамбас
сипар”, т.б.
Айтыстары: “Біржан мен Сара”, “Біржанның
Нұрғайша қызбен қағысуы”, “Біржанның Шөжемен
қағысуы”, “Біржанның Тезекбаймен қағысуы»,
“Біржан,Орынбай,Шөже ақындардың
айтқырлықтары”,“Бабай мен Қасқырдың айтысы»,
”“Біржанның бір қызбен қағысуы
.Біржан-Сара операсы
Кітаппен жұмыс
Өлеңді сатылай кешенді талдау
технологиясымен талда
Авторы
Баласы Қожағұлдың Біржан салмын, өлеңнің аты
Адамға зияным жоқ жүрген жанмын. буын
Қасыма мені сендер неге алмайсың, бунақ
Өзім сұңқар, өзім сал, кімге зармын. тармақ

Жасым бар жиырмада, жасырмаймын, шумақ
Басымнан дұшпан сөзін асырмаймын. ұйқас түрі
Басымнан дұшпан сөзі асып кетсе, теңеу

Сен түгіл, патшаға да бас ұрмаймын. өлеңнің мазмұны
Өлең құрылысына қарай талдау
Бұрынғының биіндей би қалмады,
Ел билеушілер
Бүгінгінің биінде ми қалмады.
Хатым-құран болмаса молдалардан
Өлікке тамнан басқа сый қалмады.

Бұрынғының жақсысы тамам болды,
Ендігінің «жақсысы» жаман болды.
Арғымақтың аяғын арқан шалып,

Есек озып бәйге алған заман болды

буын бунақ тармақ шумақ ұйқас түрі
Кесте толтыру
Тақырыбы Өлеңнің аты Шығу тарихы Идеясы

1. Қоғамдық
әлеуметтік мәселе

2. Ақынның жан
дүниесі, сезім
лирикалары
Ақынның халқына еркелеуі
Сал-серілер
Біржан сал лирикаларында жыршы-жыраулардың әсері қандай?
Төмендегі өлеңнің ұқсасын тап, салыстыр.

Жиембет жырау:
Біржан сал:
Қол-аяғым бұғауда,
Тарылды байтақ кең жерім! Берген соң тәңірім өмір, ақ бас болдық,
Арманда болып барамын, Келін мен балаға да жақпас болдық
Қоштасуға аял жоқ, Көрген соң көзі құрғыр шыдай алмай,
Қалқаман, Шолан ерлерім Таппайтын адам ебін «қақбас» болдық.

Шал ақын:
Біржан сал:
Кәрілік қартайғанда бастан келер,
Ал, дүние, өтеріңді біліп едім,
Ағарып, басындағы шаштан келер. Білдірмей серілікпен жүріп едім.
Жасында қандай көркем болсандағы,
Бұл күнде бір тоқтыдан құным төмен
Қыржиған қабақ, маңдай, қастан келер
Үш жүзді сайран қылған Біржан едім.
VІ.Қорытындылау:
1.Біржан салға берген басқа да ақын жазушы, әншілердін бағаларын оқыту.
2.Топтастыру. Бүгінгі тақырыптағы Біржан кім?

Қандай өнерлердің иесі?
Үйге тапсырма:

«Біржан мен Сара» айтысы
Кесте толтыру
1.Әлеуметтік 2.Ақынның 3.Айтыстары 4.Біржан- 5.Біржан
теңдікті лирикалары Сара салдың
жырлаған айтысындағы әдебиетке
өлеңдері. көтерілген қосқан үлесі.
мәселелер

Ұқсас жұмыстар

Біржан сал - үш бірдей өнер иесі: асқақ үнді ақын, сазгер, әнші

Біржан сал Қожағұлұлы әлеуметтік өмір жыршысы

Біржан сал Қожағұлұлы

Әнші- ақындар шығармашылығы

Абайдың қонағы кім

Педагогикалық технология және әдебиетті оқыту

Мәнжазба Біржан мен Сара айтысы

Шоқан, Ыбырай, Абай Ақан сері, Біржан сал, Сегіз сері

«Мұрагер» халық ұлттық педагогикасының негізінде жасалған оқыту жүйесі

ӘСЕТ НАЙМАНБАЕВ

Пәндер