Қазақстан Республикасының және Ресей Федерациясының ұшқыш - ғарышкері

Презентация қосу

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
«ГСБ № 12 ЖББОМ» ММ

Сынып: 5 “А”
Сынып жетекшісі: А.С.Сатова.
Білімділік:
Білімділік:
Балаларға
Балаларғааспан
аспанәлемі
әлемі
мен ғарышкерлер Саба
мен ғарышкерлер қт ы
туралы
туралымағлұмат
мағлұматберу
беру мақс ң
аты
:

Дамытушылық:
Дамытушылық:
Оқушылардың
Оқушылардыңой- ой-
өрісін
өрісіндамыту,
дамыту, өз
өз Тәрбиелік:
Тәрбиелік:
ойларын ашық айтуға
ойларын ашық айтуға Оқушыларды
Оқушыларды
үйрету.
үйрету. елжандылыққа,
елжандылыққа,
отансүйгіштікке,
отансүйгіштікке,
батылдық
батылдықпенпен
батырлыққа
батырлыққа
тәрбиелеу.
тәрбиелеу.
Сабақтың жоспары
Ғарышкерлердің
Ұйымдастыру Кіріспе Өмірбаянын
баяндау

Оқушылардың
Оқушылардың Қорытындылау
шығармашылық
тақпақтары
жұмыстары
Мұсабаев Талғат Амангелдіұлы (7.1.1951 ж.туған, Алматы облысы Жамбыл ауданы
Қарғалы ауылы.) Қазақстан Республикасының және Ресей Федерациясының ұшқыш-
ғарышкері. Рига азаматтық авиация инженерлері институтын 1974 ж. және Ақтөбе
жоғары ұшқыштар училищесін 1993 ж. бітірді. Алматы облысындағы азаматтық
авиация әуе қатынастарының Боралдай авиа отрядында инженер. 1986 ж. азаматтық
авиацияның 30-оқу жаттығу дайындығын бітіріп, азаматтық авиацияның пилоты
мамандығын алды.
1987 жылдан АН-2 ұшағының 2-пилоты, командирі болды. 1989 ж. Ульяновск (қазіргі
Тольятти қаласы) қаласындағы ұшқыштар, диспетчерлер және инженерлік-
техникалық кадрлар дайындау орталығын бітіріп, Алматы біріккен авиаотрядының
1-ұшу отрядында ТУ-134 ұшағының 2-пилоты болды. 1990 ж. Ю.А.Гагарин атындағы
ғарышкерлер дайындау орталығында ғарышқа ұшу дайындығына кірісті.
1991 ж. Т.Мұсабаевқа «Ғарышкер-сынақшы» квалификациясы берілді. 16-негізгі
бағдарлама бойынша 1994 ж. 1 маусымнан 4 қарашаға дейін (ұзақтылығы 127 тәулік)
«Союз ТМ» ғарыш мен эксперименттердің қазақстандық 3-бағдарламасын
орындады.
2001 ж. 28 сәуір мен 6 маусым аралығында «Союз –ТМ-32» ғарыш кемесімен
Халықаралық ғарыштық стансасына барған бірінші экспедициясының экипаж
командирі. Бұл ұшу кезінде ғылыми-зерттеулер мен эсперименттердің
қазақстандық 4-бағдарламасын орындады. Мұсабаев ұшақ спортынан қазақстан
құрама командасы құрамында өнер көрсетті, КСРО чемпионы. Гимнастикадан
Латвия құрама командасының құрамында жарыстарға қатысты. Гимнастикадан
және ұшақ спортынан КСРО спорт шебері.
Талғат Мұсабаев Қазақстан Республикасының «Халық қаһарманы»және Ресей
Федерациясының Батыры, «Отан», «Халықтар достығы», 3-дәрежелі «За заслуги
перед Отечеством» (Ресей) ордендерімен, NASA-ның «Ғарышқа ұшқаны үшін»
медалімен марапатталды. 2000 жылдан Ю.А.Гагарин атындағы Ғарышкерлер
дайындау орталығының топ командирі.
Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров 1946 жылы 27 шілдеде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы, 1-ші Май
ауылында дүниеге келді.
Ол кез соғыс жаңа бітіп, батырлықты, ерлікті уағыздаған уақыт болатын. Әкесі Оңғарбай мен шешесі
Қамия көзге көрініп, көз жұмған 9 ұлдан кейінгі перзентіне «енді осы жаманымыз аман болсыншы» деген
ниетпен азан шақырып, Тоқтар есімін беріпті. Ата-анасы ерте дүние салды. Кішкентайынан ата-анасынан
айырылғаннан ба, Тоқтар бұйығы, оқшау өсті. Ол апасы Бикен мен жездесі Нығметтің тәрбиесінде болды.
1962-65жж. Теміртау құйма механикалық зауытында токарь болды. Есімі облыстық Құрмет кітабына алтын
әріппен жазылды. Ресей Федерациясындағы Армавир жоғары әскери ұшқыштар училищесін бітірген
(1969ж). 1969-75жж. Кеңес Одағы әскери-әуе күштерінің Қиыр шығыс әскери округінде ұшқыш, звено
командирі, эскадрилия командирінің орынбасары. Мәскеу ұшқыш сынақшылар мектебін (1976ж.), Мәскеу
авиация институтын бітірген (1979ж.). Мәскеудегі А.И.Микоян атындағы Тәжірибелік-конструкторлық
бюроның ұшқыш-сынақшы.
Т.Әубәкіров 1988 жылы Кеңес Одағында тұңғыш рет әуеде қонбай ұшаққа 2 рет жанармай құйдыру
арқылы Солтүстік полюске ұшу сапарын ерлікпен орындады. 1989 жылы 1-ші болып авиатасушы
крейсердің алаңқайшасына «МиГ-29к» реактивті ұшағын үлкен шеберлікпен дәл қондырды. Сондай-ақ ол
реактивті ұшақтың 50-ден аса жаңа түрін сынақтан өткізді. 1990 жылы ғарышкерлер құрамына алынды.
1991 жылы 2-ші сәуірде Кеңес Одағының Ғарышкерлер дайындау орталығында ғарышқа ұшу
дайындығына кірісіп, сол жылы 2 қазанда Байқоңырдан «Союз ТМ-13» кемесімен ғарышқа ұшты. Ғарыш
кемесі жер төңірегіндегі «Мир» орбиталық кешенімен түйісті. Онда ол өзге ғарышкерлермен бірге
биотехнология, металлургия, медицина салалары және Арал теңізі аймағы бойынша ғылыми-зерттеу
жұмыстарын жүргізді. Зерттеу нәтижесінде Арал үстіндегі тұзды шаң борамасының пайда болу процесі,
сол зиянды аэрозольдардың Қазақстан мен Ресей аймақтарына таралуының ғарыштық суреттері алынды.
Сондай-ақ Қазақстан аумағындағы атмосфераны және жер бетін зерттеу, жұлдызды аспанды
астрофизикалық бақылау жұмыстары да ойдағыдай өтті.
Әубәкіров 1991 жылдың 10 қазанында Жерге оралды. Т.Әубәкіров Қазақстандағы ғарыштық зерттеулердің
негізін қалауға, отандық Қарулы Күштердің әскери даярлығын жетілдіруге, әскери-патриоттық тәрбие
жұмыстарын жолға қоюға белсене араласты. Ол 1992-93 жылдары Қазақстан Республикасы Қорғаныс
министрінің 1-ші орынбасары.
отырыпты.
1993-94 жж. Қазақстан Республикасы Ұлттық Аэроғарыштық агенттігінің
бас директоры, Ғылым және
жаңа технолгия министрінің орынбасары, 1994-95 жж. Қазақстан
Республикасы Жоғарғы Кеңесінің
депутаты – Қорғаныс және қауыпсіздіқ комитетінің төрағасы болды. 1996
жылдан Қазақстан Республикасы Президентінің кеңесшісі.
Тоқтар Әубәкіров нақ 45 жасында ғарышкер атанды... Ал, Кеңес
Одағының батыры деген жоғарғы атақты 1988 жылы алды. Онда оған бұл
биік мәртебе, зор қуаныш дыбыстан да шапшаң ұшатын, мүлде жаңадан
жасалған, әлі сынақтан жөнді өтпеген, тағдыры беймәлім «МиГ»
ұшақтарын сынауды және оларды кеме палубасына қондырып, одан
ұшып шығуды қамтамасыз еткені үшін беріліп еді. А.И.Микоян атындағы
авиаконструкторлар бюросының бір құжатында бұрынғы Одақтың 26
сынақшы-ұшқышы болғандардың ішіне Қазақстаннан жалғыз Тоқтар
Әубәкіров қана ілігіпті. Солардың 9-і сынақ кезінде апатқа ұшырап,
қаза тапқан. Ал, қалғандары батыр атағына ие болған. Тоқтар солардың
бірі болыпты.
1965 жылы Қарағанды облыстық комсомол комитетінің жолдамасымен РСФСР-дың
Краснодар өлкесіндегі Армавир қаласындағы ұшқыштар даярлайтын жоғары әскери
училищеге жол тартқан. Бұдан кейінгі өсу, ержету кезінде зеңгір аспанда «МиГ»ұшағымен
мінсіз ұшу, жаппай тұрмай жаттығу, тәжірибе жинақтау міндеті едәуір уақытын алған.
1976 жылы А.И.Микоян атындағы авиаконструкторлар бюросына қызметке
қабылданып, ғұмырының ең
қиын сәттерін бастан кешірді. Бұл тұста Тоқтар үшін өмір мен өлім ылғи қатар беттесіп
Гагарин Юрий Алексеевич
(9.03.1943 – 27.03.1968)

Гагарин Юрий Алексеевич (9.3.1934, Ресей, Смоленск обл. Гагарин ауданы
Клушино с. - 27.3. 1968, Мәскеу) — ғарышқа тұңғыш ұшкан адам, полковник
(1963), Кеңес Одағының Батыры (1961).
1951 жылы Мәскеу маңындағы Люберцы қаласыңдағы қолөнер училищесін, 1955
ж. Саратов индустрия техникумын бітірген.
1955 жылдан Кеңес Армиясы катарында. 1-Чкалов әскери- авиац. ұшқыштар
училищесін бітіргеннен (1957) кейін Солтүстік флоттың жойғыш авиациялық
бөлімдерінде қызмет етгі. 1960 ж. ғарышкерлер қатарына алынды.
1961 жылдан ғарышкерлер отрядының командирі болды. 1961 ж. 12 сәуірде
тарихта тұңғыш рет "Восток" ғарыш кемесімен Байкоңыр ғарыш алаңынан
ғарышка ұшты. Ол Жерді айналып ұшып, 1 сағ 48 минтан кейін Жерге қайта
конды. Бұдан кейін ол ұшкуш-ғарышкер ретінде өзінің ұшу шеберлігін жетілдіріп,
ғарышкерлерді ұйретіп - жаттықтыру ісіне тікелей арала- сып, ғарыш кемелерінің
ұшу процесін басқаруға қатынасып отырды. 1968 ж. Әскери-өуе инженерлік
академиясын бітірді. 1964 — 68 ж. Ғарышкерлерді даярлау орталығы бастығының
орынбасары болды. Ол бірнеше елдерде болып кайтты. 1966 жылдан Астронавтика
халықаралық академиясының құрметті мұшесі. Ленин орденімен, медальдермен
жөне көптеген шет ел ордендерімен марапатталған.
Гагаринге Чехословакияның Социалистік Еңбек Ері, Болгарияның Батыры,
Венгрияның Еңбек Ері атақгары берілді. Гагарин ұшақпен жаттығу кезінде қаза
тапты (Владимир обл. Киржак ауд. Новоселово селоның маңында). Монинодағы
(Мәскеу обл.) Әскери-өуе академиясына, Айдың арғы бетіндегі кратердің біріне
Гагарин есімі берілген. 1968 ж. Халықаралық авиациялық федерациясы Ю.А.
Гагарин атындағы алтын медаль тағайындады. Ресейдегі ғарышкерлерді даярлау
орта лығы Гагарин атындағы Ресей ҒА- ның ғылыми-зерттеу кемесі, дұние жұзінің
көптеген оку орындары, калалар, көшелер мен алаңдар Гагаин есімімен аталады.
Мәйітінің кұлі Мәскеудің Қызыл алаңындағы Кремль кабырғасына қойылған.
Валентина Терешкова родилась в деревне Большое Масленниково Ярославской
области в крестьянской семье выходцев из Белоруссии (отец — из-под Могилёва, мать
— из деревни Еремеевщина Дубровенского района). Как рассказывала сама Валентина
Владимировна, в детстве она говорила с родными по-белорусски[1]. Отец —
тракторист, мать — работница текстильной фабрики. Призванный в Красную армию в
1939 году, отец Валентины погиб на Советско-финской войне.
В отряд космонавтов Валентина Терешкова была зачислена 12 марта 1962 года и
стала проходить обучение как слушатель-космонавт 2-го отряда. 29 ноября 1962 года
она сдала выпускные экзамены по ОКП на «отлично». С 1 декабря 1962 года
Терешкова — космонавт 1-го отряда 1-го отдела. С 16 июня 1963 года, то есть сразу
после полёта, она стала инструктором-космонавтом 1-го отряда и была на этой
должности до 14 марта 1966 года[2].

Во время обучения она проходила тренировки на устойчивость организма к факторам
космического полёта. Тренировки включали в себя термокамеру, где надо было
находиться в лётном комбинезоне при температуре +70 °C и влажности 30 %,
сурдокамеру — изолированное от звуков помещение, где каждая кандидатка должна
была провести 10 суток.

Тренировки в невесомости проходили на МиГ-15. При выполнении специальной
фигуры высшего пилотажа — параболической горки — внутри самолёта
устанавливалась невесомость на 40 секунд, и таких сеансов было 3—4 за полёт. Во
время каждого сеанса надо было выполнить очередное задание: написать имя и
фамилию, попробовать поесть, поговорить по рации.

Особое внимание уделялось парашютной подготовке, так как космонавт перед самой
посадкой катапультировался и приземлялся отдельно на парашюте. Поскольку всегда
существовал риск приводнения спускаемого аппарата, проводились и тренировки по
парашютным прыжкам в море, в технологическом, то есть не пригнанном по размеру,
скафандре
"Гагарин" ғарыш кемесі аттануы.

Байқоңырдан "Союз-ТМА-21" ғарыш кемесі халықаралық ғарыш стансасына ұшып шықты.
Юрий Гагариннің ұшқанына 50 жыл толуына орай кемеге "Гагарин" деген ат қойылды.
Кеме ішінде келесі ұзақ мерзімді экспедицияның ресейлік-америкалық экипаж мүшелері бар.
Олар орбитада бес ай бойы жұмыс істейді. "Гагарин" кемесі халықаралық ғарыш стансасына
командир Александр Самокуяевты, борт инженер Андрей Борисенко мен НАСА астронавты
Рональд Гэранды жеткізеді.
Кеме "Союз-ФГ" зымыран тасығышынан сәтті түрде ажырап, халықаралық ғарыш стансасына
қарай бет алған.
"Ассошиейтед пресс" агенттігінің хабарлауынша, "Союз ТМА-21" ғарыш стансасымен 7
сәуірде, Мәскеу уақыты бойынша түнгі сағат 03:18-де автоматты түрде түйісуі керек

Ұқсас жұмыстар

ЮРИЙ АЛЕКСЕЕВИЧ ГАГАРИН - ТҰҢҒЫШ

Талғ ат Мұ сабаев

Ғарыш кемесі

Лайка - ғарышқа сапар шеккен әлемдегі тұңғыш тіршілік иесі

Халық Қаһарманы атағы

Тұңғыш ғарышқа көтерілген кім

Қазақстанның ғарышкер - ұшқышы атағы

НУРСАЙНОВНА ҒАРЫШКЕРЛЕР

Юрий Гагарин

Қазақстан - Ресей байланысы

Пәндер