Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінде оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту: әдістер, жаттығулар және мектептік тәжірибе
Биранова Ұлжан Талғатқызы №1 ОЖББ мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Баяндама тақырыбы: “Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту”
Оқушы
шығармашылығын
дамытудың
мақсаты мен міндеттері.
Әрбір оқушының
жеке ерекшеліктерін, ынтасы
мен бейімділігін,
оқу мен еңбекке
ұқыптылығын ескере отырып
оқу үрдісін жүргізу.
Тәрбие сағатында
оқушылардың шығармашылық
қабілеттерін дамыту .
Осы орайда біздің сынып сағаттарында осы бағыттар бойынша жүргізілген жұмыстарға тоқталып өтсем:
Ұстаз тақырыбындағы тәрбие сағатында балаларға “мектеп, білім, ұстаз, ата-ана, тәрбие, ошақ, асыл, адал, арман, оқу, ” т. б. тірек сөздер беріп ойтолғау нмесе шығарма жаздыру. Және оның ең жақсы жазылған оқушының шығармасын міндетті түрде атап өту.
2. “Кітап-ақылшы досың” атты тәрбие сағатында оқушыларға кітап туралы өлең жолдары, мақал-мәтелдер мен нақыл сөздер жинастырып келу. Оларды жинақтап қойып, керек пәндерге пайдалану, мысалы қазақ тілі пәнінде.
3. “Ережені жаттаймыз, өмірлерді сақтаймыз” атты сынып сағатында оқушыларға бағдаршам туралы жұмбақтар жазу және сурет салу тапсырылды. т. б.
4. Өлең құрастыру.
Бұл жұмысты екі тәсіл арқылы ұйымдастыруға болады. а) Дайын өлең жолдарын ұсынып, оқушыларға соны аяқтауды тапсыруға болады. Мысалы, Ө. Тұрманжановтың «Туған өлкем» өлеңінде қайталанып тұрған: «Неткен сұлу, неткен көркем, Осы - менің туған өлкем» деген жолдар бар. Оқушыларға осы дайын өлең жолдары ұсынылып, оны ары қарай жалғастыру тапсырылады. Тапсырма дұрыс орындалу үшін, ең алдымен, оқушылар құрастыруға тиісті Оқушылардың шығармашылық белсенділігін қалыптастыруда сол өлеңнің сызбасы түсіріледі: «Неткен сұлу, неткен көркем, Осы - менің туған өлкем», - ұсынылған жолдар. «Ұлан-байтақ жерлері бар Өз өлкемді мақтан етем», - оқушының аяқтауы, яғни бұл - жоспар, өлең ұйқасқа құрылады және бұл сызба бойынша өлеңнің бірінші, екінші, төртінші жолдары ұйқасуға тиіс.
ә) Дайын ұйқастар ұсынылады.
Мысалы, «Қазақстан» тақырыбына арнайы төмендегідей ұйқас бойынша өлең құрастыру тапсырылады: . . . менің,
. . . менің.
. . . өсе бер, . . . жылың. Оқушының тапсырманы орындауы: Қазақстан - елім менің,
Гүлдей болған жерім менің.
Көркейе бер, өсе бер,
Құтты болсын 20 жылың.
Қазақ тілі сабағында оқушылардың
шығармашылық қабілеттерін дамыту
1. Талдау жұмыстары
лексика тақырыбы бойынша толық лексикалық талдауды үйрету.
Фонетикалық -математикалық талдауды үйрету.
2. “Бес жолды” өлең шығарту.
Лексикалық талдауға нұсқа:
Тура мағына: ай
Ауыспалы мағына: айға қолы жету
Көп мағыналы сөз: ай туды, ай батты,
екі ай асты, айдай,
Омоним: Соның айы өтті. Айым, бері келші.
Сен жаз. Жаз жылы. Орауды жаз.
Антоним: ақ қара
Синоним: бет, өң, келбет, түр.
Көнерген сөздер: историзм:шоқпар
архаизм: уәзір
Неологизмдер: ұшақ
Кәсіби сөздер: соқа, кетпен.
Диалект сөздер: бәдірен қияр
Термин сөздер: фонетика
Мақал: Талапталмас қанат.
Мәтелдер: Соқыр тауыққа бәрі бір.
Идиомалық сөздер: ала көз бол
Математикалық тәсілмен ДЫБЫСТЫҚ талдау: (Н. Оразықованың тәсілімен)
дыбыс
дауысты дыбыс -дауыссыз дыбыс
тілдің қатысына қарай ( ) үн мен салдырдың қатысына қарай қарай
( ) - еріннің қатысына қарай тек дауыссыздар үшін
< >жақтың қатысына қарай
Берілгені: жасөспірімдер
Шешуі: 135 8
І. Дауысты дыбыстарды талдау: і екі рет қайталану себепті:
жуана еріндік ө ашық а, е, ө
жіңішке ө, і, е езуліка, і, е қысаңі
Шешуі: 135 8
І. Дауыссыз дыбыстарды талдау: с және рекі рет қайталану себепті:
( ұяң ж, д) ( үндір, м)
( қатаңс, п
Қазақ поэзиясына және прозасына композициялық талдау.
Ақынның өмір жолына байланысты хронологиялық кесте толтыру.
Ақын-жазушылардың дүниеге келген жерлерін облыс, аудан, аймақ бойынша топтастыру.
Кейбір тақырыптарға шығарма, пікір, ойтолғау жаздыру.
1. Авторы:
2. Тақырыбы:
3. Жанр түрі:
4. Идеясы:
5. Шумағы:
6. Тармағы:
7. Бунағы:
8. Буын саны:
9. Ұйқас түрі:
10. Өлеңнің
негізгі түйіні:
Жұбан Молдағалиев “Мен қазақпын”.
Қазақ халқының ұлылығын ардақтау, әлемге паш ету.
Поэма.
Нағыз қазақ баласының бойында болатын қасиеттерді дәріптеу.
3 бунақты, / Мен қазақпын // мың өліп, // мың тірілген /
11 буынды, мен қа - зақ - пын мың ө - ліп, мың ті - ріл - ген.
Қара өлең ұйқасы: Мен қазақпын мың өліп, мың тірілген, а
Жөргегімде таныстым мұң тіліммен. а
Жылағанда жүрегім күн тұтылып, б
Қуанғанда күлкімнен түн түрілген. а
Отанды сүю, шыққан тегі қазақ жұртын қастерлеу, оқушыларды өздеріне артылған азаматтық жүкті сезіне білуге
1132
283
Уақыты
Болған оқиға
1920 ж.
БҚО, Ақжайық ауданы, Сайқұдық ауылы, Жыланды елді мекенінде Жұбан Молдағалиев дүниеге келген.
1940 ж.
Орал ауыл шаруашылық техникумында оқыған
1940 - 47 ж.
Әскерде болған, Ұлы Отан Соғысының басынан аяғына дейін қатысқан
1948 - 52 ж.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz