XVIII ғасырда Абылай ханның өмірін жырлаған қай жырау

«Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар»

Білімділер сайысы

1) Тіл туралы заң қашан қабылданды?

2) «Қазақ хрестоматиясын» кім жазды?

3) Зат есімнің сұрақтары.

4) Абайдың неше қарасөзі бар?

5) Буынның неше түрі бар?

6) Махамбет Өтемісұлының туған жылы.

7) Сөз табы нешеу?

8) «Қамбар батыр» жырындағы Қамбардың сүйген жарының аты кім?

9) Дауысты дыбыс нешеу?

10) «Абай жолы» романын кім жазды?

11) Дулыға, сауыт сөздері қандай сөздер?

12) Тіл білімінің негізін салған кім ?

13) Батыр сөзінің антонимі

14) Қазақтың ағартушысы, этнограф ғалымы.

15) ХХ ғасырдың Гомері атанған кім?

16) Тіл дыбыстарының зерттейтін сала қалай аталады?

17) «Менің атым - Қожа» хикаясын кім жазды?

18) Қазақ тілі қай тілдер тобына жатады?

19) Абайдың немере ақын інісі.

20) Екі кісінің сөйлесуі.

ІІ кезең: «Жалғастыру»

Өлеңнің бірінші жолдары оқылады. Сол өлеңді жалғастыра отырып авторын айту керек. Жауапқа 10 ұпайдан беріледі.

1) Ау, қызғыш құс, қызғыш құс . . .

(Махамбет)

2) Жасымда ғылым бар деп ескермедім . . .

(Абай)

3) Таулардан өзен ағар сарқыраған . . .

(Ыбырай)

4) Өнер-білім бар жұрттар . . .

(Ыбырай)

5) Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан . . .

(Абай)

6) Ақ киімді, денелі, ақ сақалды . . .

(Абай)

7) Түркістан - екі дүние есігі . . .

(Мағжан)

8) Ең бірінші бақытым - халқым менің . . .

(Мұқағали)

9) Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы . . .

(Абай)

10) Таза мінсіз асыл тас . . .

(Асан қайғы)

ІІІ кезең : «Тіл өнері»

Бұл кезеңде жұмбақты шешіп, оның орысша аудармасын айту керек. Толық жауапқа 20 ұпай беріледі

Көтеріліп теңізде

Аспанға биік барамын.

Биіктен қайта тускенде

Өңі кірер даланың.

(жаңбыр-дождь)

Балдан тәтті не?

( Ұйқы - сон)

Қарап тұрсаң өзіне,

Сурет тусер көзіңе.

Ол суретің ұқсайды

Дәл қазіргі өзіңе.

(айна-зеркало)

Бетін адам ашады, білім нұрын шашады.

(кітап-книга)

Аяғы жоқ жүреді,

Аузы жоқ сөйлейді.

(хат-письмо)

Бұл үйге көзсіз боп басың сұғасың,

Бұл үйден көреген болып шығасың.

(мектеп- школа)

ІV:Кезең «Жеті жұмбақ»

Сөз мағыналарын зерттейтін ғылым

а) лексика

ә) фонетика

б) морфология

в) синтаксис

Тұңғыш рет қазақтың қара домбырасын Францияда ән салған әнші

а) Әсет Найманбайұлы

ә) Әміре Қашаубаев

б) Майра Мұхамедқызы

в) Жаяу Мұса Байжанұлы

XVIII ғасырда Абылай ханның өмірін жырлаған қай жырау ?

а) Ақтамберді жырау

ә) Үмбетей жырау

б) Бұқар жырау

в) Шәлкиіз жырау

«Жеті жарғы» атты заңдар жинағы қай ханның тұсында жасалды ?

а) Қасым хан

ә) Абылай хан

б) Есім хан

в) Тәуке хан

Бүгінгі күнде ана тіліміз теңдігін алып, мемлекеттік тіл болса да, көпшіліктің арасындағы «Саңырауларға» әлі де болса самалы тимей жатқаны жасырын емес. Қазір көптеген жастар тілімізді шұбарлап, өз ана тілінде тұрпайы сойлейді.

Ахмет Байтурсынұлы «Тіл тазалығы дегеніміз - Ана тілдің сөзін басқа тілдің сөзімен шұбарламау» деген екен.

Фотосинтез әрекеті кезінде өсімдік жасушасында не түзілді ?

а) гликоген

ә) сахароза

б) глюкоза

в) лактоза