Инфляция және жұмыссыздық

Кафедра: Қазақстан тарихы және әлеуметтік саяси пәндер

СӨЖ

Тақырыбы: “Эканомикалық цикл. Инфляция және жұмыссыздық”

Орындаған: Есалы П. С.

Тексерген: Жумадилов С. С.

121-топ

Қарағанды - 2010 ж.

1. Эканомикалық цикл, фазалары, классификациясы.

6. Инфляция, түрлері.

2. Жұмыссыздық, түрлері.

3. Еңбек нарығы.

4. Еңбек биржасы.

5. Оукен заңы.

Қазіргі кезде циклдық дамуды өзіндік ерекшеліктері бар. Олар екінші дүниежүзілік соғыстың, ғылыми-техникалық революциясының әсерінен және мемлекеттің экономикалық ролінің өсуімен туындаған. Экономикалық қатынастар тым жиіледі және тереңдей түсті, сонымен қатар депрессия фазасы ұзақтығының ұлғаюымен ерекшеленді. Мұндай құбылыстар 1947-1975-ші және 1980-1982-ші жылдардағы экономикалық дағдарыстар кезеңінде байқалды.

Дағдарыс кезеңінде жаңа құбылыс - инфляция пайда болды. Дағдарыс құбылысының инфляциямен қосылуы стагфляция деп аталады.

Циклдық теорияны жасауда ерекше орынды Николай Дмитриевич Кондратьев алады.

Жұмыссыздық - экономикалық теорияның бұрынғы және қаіргі тарихындағы ең өткір мәселенәң бірі. Жұмыссыздық теориясын бірнеше мектеп өкілдері қарастырды. Оларға мыналар жатады: Д. Кейнтс, Т. Р. Мальтус, Д. Бернал, А. Пигу, О. Филлипс.

Эканомикалық циклдың фазалары.

Шың фазасы. Өндіріс құлдырауының дағдарысы. Дағдарыс кезеңінде өткерілмеген өнім саны тез ұлғайып, жұмыссыздық тез ұлғайып, несие ақша байланыстары бұзылады.

Құлдырау немесе тоқыраудың ең төменгі нүктесі. Бұл кезеңде өндіріс және жұмыс орындары ең төменгі деңгейге жетіп, біртіндеп көтеріле бастайды.

Құлдырау (депрессия) . Жалпы бұл кезеңде өндіріс көлемі, табыс және жұмыс орындары азаяды. Құлдырау ұзаққа созылады.

Көтерілу. Көтерілу фазасында өндіріс өседі, жұмыссыздық азаяды да, толық жойылады. Қарыз капитал ұсынымы ұлғаяды және банк пайызының нормасы төмендейді.

Циклдың классификациялары.

Н. Д: Кандратьевтің циклдары немесе ұзақтығы 40-60 жылға созылған ұзын толқынды циклдер

Американ экономисі С. Кузнецтің циклдары және олардың ұзақтығы 20жылмен шектеледі.

Жеке шаруашылық циклдары. Бұл 1 жылдан бастап 12-ші жылға дейінгі кезеңді қамтиды.

Жұмыссыздық түрлері.

Жасырын жұмыссыздық. Өндірісте және мемлекеттік аппаратта артық жұмысшылардың қолдануы. Қазіргі болмыста олардың жұмыстарын аз жұмыс күшімен атқаруға болады.

Циклдық жұмыссыздық. Өндірістің құлдыраунан туындайды, яғни экономикалық циклдың осы фазасымен байланысты.

Технологиялық жұмыссыздық. Адамдарды машинамен ауыстырудың нәтижесі, біліктілікті өзгерту немесе басқа мамандықты игеруді талап етеді.

Маусымдық жұмыссыздық. Жұмыс күшінің тек маусымдық кезеңде джұмыс жасауы: бұл кейбір ауыл шаруашылығы өндірісі өндірісі саласында кездеседі.

Фрикциондық жұмыссыздық. Адамдар бір жұмыстан басқа жұмысқа, бір жерден басқа жерге жұмыс ізденумен ауысуын айтамыз.

Құрылымдық жұмыссыздық. Өндірістік қуаттың жетпеуінің нәтижесінде болады: жеке саланың дамуының кері пропорционалды болуынан және ескі саланы жабу мен жүреді.

Кез-келген жұмыссыздық деңгейімен байланысты болатын экономикалық зиянды анықтау үшін американ экономисі Артур Оукеннің заңы қолданылады. Осы заң математикалық тұрғыдан жұмыссыздық деңгейімен жалпы ұлоттық өнім (ЖҰӨ) көлемінің төмендеуі арасындағы байланысты көрсетеді.

Ү -Ү*

Ү*

= - β ( U - U*)

Мұндағы:

Ү - нақты өнім көлемі.

Ү* - патенциалды ЖҰӨ

U - нақты жұмыссыздық деңгейі.

U* - табиғи жұмыссыздық деңгейі.

β- эмпирикалық коэффициент.

Жұмыссыздық мәселесін шешуде ерекше орынды еңбек биржалары алады. Еңбек биржасы - бұл тұрақ негізде жұмыс жасайтын мекеме, мұнда еңбек жалдау кезінде жұмыскер мен кәсіпкер арасындағы делдалдық іс-әрекет жүзеге асады. Қоғамдық қатынастары дамыған елдерде еңбек биржасы алғашқыда гуманытарлық институт ретінде пайда болып, оның мақсаты жұмыссыздарға көмек көрсету. Соңғы жылдары еңбек биржасы еңбек нарығын реттеудің маңызды инструменті болып, жұмыспен қамту саясатын жасады. Мұндай биржаның негізгі қызметі мынадай: еңбек нарығында сұраным мен ұсынымды зерттей білу, жұмыссыздар санын есепке алу, бос жұмыс орнын тіркеу, жұмысты ауыстыратын және жұмысқа тұрғысы келктін адамдарға ақпарат беру, жұмыс іздеген мамандарды оқытуды ұйымдастыру және жаңа дайындықтан өткізу, жастар арасында кәсіби бағдар жұмысын жүргізу, адамдарды жұмысқа орналастыру кезінде делдалдық іс атқару және жұмыссыздаға жәрдем ақы төлеу болмақ.

Эканомикасы дамыған елдерде кәсіпорындар мен компанияларда жұмыс күшін жалдау екі жағдайды ескере отырып жүргізіледі: - біріншіден, фирманың аяғында тұтыныстарын, оның қосымша даму стратегиясын және фирманың өз ішінде кадрларды дайындау мүмкіндіктерін ескеру керек; - екіншіден, жұмыс күшінің ұлттық нарығының жағдайын ескеру керек. Жұмыс күшін жалдау кезінде төмендегідей тәсілдер қолданылады: - жоғары және орта оқу орындарынан мамандарды тарту; - жұмыспен қамту орталығы арқылы кадрларды жалдау; - жарнамалық хабарлау мен жаппай ақпараттық құралдар көмегімен кадрларды тарту; - орналасатындарды конкурстық негізде мұқият таңдау, сондықтан бір жұмыс орнына бірнеше орналасатындарды тарта білу.

Оукен заңы. Сурет приктограмма болып табылады, мұнда гаризанталь ось бойынша жұмыссыздық деңгейінің өзгерісі көрсетілген, ал вертикаль ось бойынша - нақты ЖҰӨ көлемінің өзгерісі пайыз түрінде көрсетілген.

Әрбір нүкте белгісі бір жылға сәйкес.

-3

-2

-1

-0

-2

-1

1984

1951

1982

1975

Еңбек мөлшері

Инфляцияның қарқынына байланысты түрлері.

Қалыпты инфляция. Экономикада инфляция қарқыны бір жылдың ішінде 3-4%-ды құраса, ал бір жылдың ішінде инфляция деңгейі 10%-ды құрайды.

Өршімелі инфляция. Инфляция қарқыны бір жылдың ішінде екі мәнге ие болады.

Жоғарғы инфляция. Экономикада бір жылдың ішінде инфляция деңгейі 200-300% құрайды.

Шектен тыс инфляция. Экономикада бір жылдың ішіндегі инфляция деңгейі 1000% құрайды.

Инфляция түрлері.

Инфляцияны сұраным мен ұсынымға байланысты сұраным, өндіріс шығынының өсуі немесе жиынтық ұсынымының азаюымен болатын ұсыным деп бөледі. Сұраным инфляциясында тауардың өте аз мөлшеріне өте көп ақша жұмсалмақ. Ұсыным инфляциясы шығын мен ұсыным нарығының өзгеруі ңәтижесінде пайда болады.

Ұқсас жұмыстар

Өндіріс шығындарының өсуі

Инфляция елдегі баға деңгейінің өсуі

Экономикалық циклдар, инфляция, жұмыссыздық

“Эканомикалық цикл. Инфляция және жұмыссыздық”

Экономикалық циклдардың типтері

Жұмыссыздық пен инфляция экономикалық тұрақсыздықтың көрінісі ретінде

МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҰРАҚСЫЗДЫҚ, ЖҰМЫССЫЗДЫҚ

Жұмыссыздық пен инфляция

Атаулы және нақты табыс

Экономикалық ауытқудың себептері

Пәндер