Инфрақызыл, ультракүлгін және рентген сәулелерінің физикасы мен материалдармен өзара әрекеттесуі

Каспий өңірінің қазіргі замандағы колледжі

Инфрақызыл және ультракүлгін сәулелер. Рентгендік сәулелер

Орындаған: Тілепқалиева Гүлбақыт

Сапарғалиева Бақтыгул

Тексерген: Ырысжан Бауыржанқызы

Инфрақызыл сәулелер - Толқын ұзындығы 760 нм-ден 2 мм-ге дейінгі аралықта жататын электромагниттік сәуле. Инфрақызыл сәуле қыздыру шамын, газразрядты шам шығаратын сәулелердің едәуір бөлігін құрайды. Инфрақызыл сәулелер электромагниттік толқындар шкаласында радиотолқындар мен көрінетін жарық арасындағы бөлікті алып жатады.

Инфрақызыл сәулені 1800 жылы ағылшын ғалымы В. Гершель ашты.

Инфрақызыл сәулелену (15000 - 760 нм)

Перифериялық қан айналымын жақсартады

Алмасу процестерін күшейтеді

Ауру сезімін төмендетеді

Инфрақызыл сәулеленуінің терапиялық тиімділігі

Ультракүлгін сәуле шығару - жарық сәулелері спектрінің күлгін бөлігіне іргелес орналасқан, толқын ұзындығы 400-10 нанометр (нм) аралығына сәйкес келетін электрмагниттік сәулелер.

Ұзындығы 400-10 нанометр (нм) аралығы

Ультракүлгін сәулелерді 1801 жылы Риттер мен Волластон алғаш рет шығарып алған. Бұл сәулелерді шапшаң электрондардың әсерінен туындайтын солғын разряд арқылы алады. Бұл сәуле инфрақызыл сәулелер сияқты көрінбейді. Шыны ультракүлгін сәулелерді жақсы өткізеді. Ультракүлгін сәулесі фотоэффект құбылысын ашуға негіз болды.

Рентген сәулесі туралы жалпы түсінік

Рентген сәулесі- гамма және ультракүлгін сәулелер арасындағы диапазонды қамтитын электромагниттік толқындар. Рентген сәулесін 1895 жылы неміс физигі В. К Рентген ашқан.

Рентген сәулелері заттан өткенде жартылай жұтылады. Кіретін ағыны мен интенсивтілік арасындағы қатынас заттың өтпелі қабаты келесі түрде болады :

мұндағы - жұтылу коэффициенті;

- жұтатын қабаттың қалыңдығы.

Әрбір элемент үшін үлгі құрамына кіретін өлшем бірлігі, рентген сәулесінің жиілігіне байланысты секіртпелі түрде өзгереді. Қисықтағы жұтылудың секіртпесі n=1 (К-жұтылу), n=2 (L-жұтылу), n=3 (М-жұтылу) және т. б. резонанстық жұтылуға сәйкес келеді.

Рентген сәулеленуінің жұтылу коэффициентіне заттың тығыздығы және сәулелену толқын ұзындығының табиғаты маңызды әсерін тигізеді

Рентгенді сәуленің заттан өтуі

Рентгенді сәулелену көрінетін жарық денесі үшін мөлдір емес қабаттан өту арқылы біртіндеп әлсірейді. Әлсіреуі:

атомдардың электронды бұлтшаларындағы рентгенді фотондардың таралуымен;

фотоэффект нәтижесіндежұтылуымен түсіндіріледі.

Рентген сәулесінің ең керемет қасиеттерінің бірі- әр түрлі қалыңдықтағы түрлі заттардан өтуі. Бұл жағдайда олардың қарқындылығы өтетін заттың қабатының қалыңдығына байланысты.

Рентген сәулесінің қарқындылығының төмендеуі мына процестердің жүруіне байланысты:

толқын ұзындығының өзгеруінсіз фотон қарқындылығының сейілуі;

Толқын ұзындығының өзгеруімен фотон қарқындылығының сейілуі;

Рентген фотондарының атомдарды жұта отырып, электрон немесе характеристикалық рентген сәулесін шығаруы.

Рентгенді сәуленің дифракциясы

Затпен әсерлесу кезінде рентгенді сәіленің дифракциясы пайда болуы мүмкін. Олар кристалдарда, аморфты денелерде, сұйықтарда немесегаздарда рентгенді сәулеленудің қатты шашырауынан пайда болады және бастапқы шоғырға қарағанда белгілі бір бұрышпен таралатын ауытқыған сәуленің пайда болуына алып келеді.

Брэгг-Вульф теңдеуінің ерекшелігі

-болжам бойынша, әрбір жазықтықтан шығылысу айналы, барлық паралельді жазықтықтағы толқындардың синфазалы қойылуы тек бұрыштың белгілі мәнінде орын алады.

-егер әрбір жазықтық түскен шоғырды толығымен шағылыстыратын қабілетке ие болса, онда сәулелену барлық паралельді жазықтықтағы бірінші жазықтықты ғана сезетін еді және барлық толқын ұзындықтары мен барлық түсу бұрыштарында айналы шағылысу болатын еді.

Ұқсас жұмыстар

Инфрақызыл, ультракүлгін және радиациялық сәулеленудің этиологиясы мен ағзаға әсері

Фототерапия: инфрақызыл, көрінетін және ультракүлгін сәулелену

Рентген сәулелерінің қасиеттері, затпен әсерлесуі және қолданылу салалары

Рентген сәулелерінің медицина мен фармациядағы қолданылуы: қасиеттері, диагностикалық әдістері және аспаптары

Балалар мен жасөспірімдердегі ультракүлгін сәулелерінің жетіспеушілігі: алдын-алу, диагностика және ем

Денелердің өзара әрекеттесуі және дененің массасы

Генетикалық карталар және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі

Диагностикалық және терапевтік рентген аспаптары мен рентген зерттеу әдістері (малдәрігерлік)

Дәрілердің өзара әрекеттесуі: фармацевтикалық, фармакокинетикалық және фармакодинамикалық аспектілері

Аллельді гендердің өзара әрекеттесуі: қасиеттері, түрлері және механизмдері

Пәндер