Жел эрозиясы

Презентация қосу

Алматы облысының
экологиялық
жағдайы
Орындаған: Хабиева Айнагүл
Тексерген: Керимкулова А.
Алматы облысының табиғи
ортасы энергетика
Алматы облысы ол экономиканы
кәсіпорындарының, өндіруші
жоғары деңгейде дамытуға әлеуетті
ықпал ететін табиғи ресурстары және өңдеуші кәсіпорындардың,
бай аймақ. Алайда, тарихи аграрлық кешеннің жоғары
қалыптасқан жалпы техногендік жүктемесін басынан
республикадағы сияқты, алматы өткеруде. Бірқатар аудандарда
облысында да табиғат өте қолайсыз экологиялық
пайдаланудың ресурстық -
шикізаттық және бірдақылдық
жағдай қалыптасты. Осы
жүйесі, шаруашылық жүргізудің жағдайдың ең қауіпті көрінісі -
ұлттық дәстүрлерін, табиғи шөлдену, топырақ қабатының
жағдайларын ескермей жүзеге нашарлауы, су ресурстарының
асыру көптеген экологиялық ластануы мен таусылуы,
проблемалардың туындауына
әкеліп соқтырды.
биологиялық әркелкіліктің
бұзылуы мен қысқаруы.
Алматы облысының табиғи орта
нашарлауы

Жел эрозиясы.
Алматы облысының шөлейт аудандарында желдің жиі соғуы нәтижесінде жел
эрозиясы кеңінен орын алған.
Жел эрозиясына ұшыраған жеті аудан анықталды. Панфилов алабындағы
жыртылған учаскелерде жел және ирригациялық эрозия болуы мүмкін; тау
сағасындағы Қаратал ауданы орташа және күшті жел эрозиясымен; Ақсу таулы
- жазықты ауданында құмдауыт топырақты жел эрозиясы процесі және
ирригациялық эрозия байқалады; Лепсі ұсақ - құмды жазықты ауданы орташа
және күшті жел эрозиясына ұшыраған;
Сасықкөл және Алакөл жазықты ауданындағы құм алаптары мен құмдауыт
топырақ жел эрозиясына ұшыраған; үшарал аласа таулы - жоталы - жазықты
ауданында орташа және қатты жел эрозиясы және таулы - жазықты Алакөл
ауданында төменгі дәрежелі жел эрозиясы байқалады.
Су эрозиясы.
Іле алатауының таулы аймақтарындағы жазықтықта, Кеген және Нарынқолдағы
тауаралық жазықтығында аумақтың едәуір беткейленіп, таратылуы әсіресе, Қарасай,
Жамбыл, Еңбекшіқазақ және Кербұлақ аудандарының шаруашылықтарында әлеуетті
қауіптілік байқалады. Жауын - шашын мен қамтылған және жартылай қамтылған
аймақтардағы тәлімі жерлер, барлық тәлімі алқаптар 2-ден 12 градус
аралықтарындағы таулы беткейлерде орналасқан алқаптар. Олар тез шайылып кетуге
ыңғайлы болып келеді. Қарасай және Еңбекшіқазақ аудандарының
шаруашылықтарында жыралы эрозия көрініс береді.
Алматы облысының табиғи мал азғындық алқаптарына, әсіресе таулы беткейлерге
орналасқан жайылымдықтарға эрозия үлкен нұқсан келтіреді. Ол шымның
бұзылуының, жайылымдық шөптердің құнарлы бөлігінің жойылуының негізі болып
табылады.
Ауаның ластануы.
Алматы облысының аумағы бойынша 2000 жылы атмосфераға зиянды заттардың қалдықтарын шығару
295,5 мың тоннаны құрады. Соның ішінде оның көп бөлігі 128,0 мың тоннасы автомобиль көлігінің
зиянды қалдығы. Бұл жерде Алматы қаласында зиянды қалдықтардың осы түрі жалпы массаның 79
процентіне жуығын құрайтындығын айтып өткен жөн. Ал қалған аумақта бұл сандық көрсеткіш орташа
есеппен 62,8 процентті құрайды. Алайда жаз кезеңі мен жексенбі күндеріндегі автокөлік ағысы бұл
көрсеткіштерді теңестіріп жібереді.
Таулы белдеуде оңтүстікте елді мекеннің негізгі бөлігі орналасқан. Республикамыздағы бірқатар
кәсіпорынның басын біріктіретін Алматы өндірісінің алыптары осында орын тепкен. Талғар, Қаскелең,
Өтеген батыр және басқа үлкен-үлкен елді мекендерде халыққа қажет тауар өндіріледі. Оның ірі
кәсіпорындары жеңіл және тамақ өнеркәсібі саласына қатысты. Айналаны ластаушы кәсіпорындардың
арасында алдыңғы қатарда электр энергетика кәсіпорындары (ТЭЦ-1, ТЭЦ-2, АГРЭС) келеді. қатты заттар
бойынша олардың шығаратын қалдығы 77 процентті, озат қышқылы бойынша - 89 процентті, күкірт
тотығы бойынша (SO2) 88 процентті, көміртегі қышқылы бойынша 32 процентті құрайды. Темір жолдың
электрлендірілмеуі маңызды проблемаларды туындатуда. Бұл көмір қышқылы қалдығының көп мөлшерде-
15 процентке дейін, күкірт тотығы мен қатты заттарды тиісінше 2 және 3 процент шығаруға жол бергізуде.
Қала маңындағы аймақтардың табиғи жағдайы Алматы қаласына үлкен әсерін тигізуде. Республикадағы
ең ірі қаланың ауа бассейні өте лас. Жыл бойына Алматы қаласы ауа бассейнінің шаңмен ластануы едәуір
мөлшерді көрсетті: күллі жыл бойына орта мөлшердің 1,5 -1,9 есеге өсуі байқалып, ол 0,23-0,29 мг/м 3
деңгейіндегі ауытқуды көрсетті. Азот қышқылымен ластану барлық жыл бойына орта көрсеткіштен (0,058-
0,098 мг/м 3), қазан айынан наурыз айына дейін көмір қышқылымен ластану орта көрсеткіштерден (3,1-4.5
мг/м 3) артық болды. Күкірт қышқылының орташа тәуліктік концентрациясы барлық айда орташа
деңгейден асқан жоқ.
Алматы қаласына жақын орналасқан елді мекендердің ауа бассейнінің ластануын зерттегенде SO 2, NO
2 қоспаларының жоғарғы екендігі, яғни орташа тәулік көрсеткіші1,4-4,7 есеге, бір мезеттегісі 1,6-13,0
есеге жоғары екендігі анықталды. Бір мезеттік шаңмен ластануы орташа көрсеткіштен (25,3 %) және азот
қышқылымен ластануы (31,7 %) жоғары екендігі байқалды.
Талғар және Есік қалаларында формальдегид пен азот қышқылының деңгейі орта тәуліктік
көрсеткіштен едәуір жоғары, SO 2, NO 2 концентраттары 0,2-1,1 деңгейінде болды.
Талдықорған қаласының атмосферасы шаңмен едәуір аз ластанған. Тексерілген уақыт кезеңінде орта
тәуліктік концентрация орта есеппен 0,09 мг/м 3- ты құрады, ол орташа көрсеткіштің 0,6 проценті болады.
Дегенмен тұрақты бақылау постыларының соңғы жылдары тексеру материалдының болмауы
Талдықорған қаласының атмосферасының ауасына толық баға беруге мүмкіндік бермей отыр.
Атмосфералық ауаның ластану жағдайына,
қаланың өнеркәсіптік кәсіпорынының селитебті
белдеуінде зертханалық бақылау жүргізілді.
2010 жылмен салыстырғанда сынамаларда
шектік асу (2010 ж. 4,94 % -дан 2011 ж . – 2,94 %
-ға дейін) 2 % төмендеген.
Зиянды заттардың ШРЕК-тен асуы 2 нысанда
былайша байқалды: Жетысу ауданындағы
«Асфальтобетон» АҚ-да азот диоксиді бойынша
1,06-2,59 есе, «Полиграф комбинат» ЖШС
Медеу ауданында азот диоксиді 1,11 есе, қара
күйе бойынша в 1,46 есе.
Алматы облысында атмосфералық
ауаның ластануы шешуін күткен шетін мәселесі
күйінде қалып отыр. 2011жылы да қаланың ірі
көлік жолының магистральдерінің ауа
бассейніне зерттеу бойынша мониторинг
інжүргізу жалғасуда. 2011жылы 2010 жылмен
салыстырғанда шектік асу пайызының төмендеуі
3,84 % (36 % -дан 32,16 %-ға дейін) байқалуда.
Алматы облысында өкпе ауруларының өршуінің
негізгі факторы болып табылады.
Судың ластануы.
Облыстағы судың үстіңгі қабатын ластаушы Іле,
Қаратал өзендерінің алаптарына орналасқан күріш
өсіруші ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер
болып табылады. Олар жыл сайын құрамында өте
мол органикалық, азот қалдықтары бар суды
шығарады.
Облыстағы судың бетін ластаушының екінші
тобына аумақтарына түрлі өндірістік, өнеркәсіптік,
коммуналдық кәсіпорындар орналасқан елді
мекендер мен қалалар жатады. Осы топтағы су
бетін ластаушы негізінен Алматы қаласы болып
табылады. 1998 жылы "Водаканал" МКК-ң
канализациясы мен биологиялық тазарту
жүйесінен Іле өзеніне 35,0 млн. м 3 тазартылған
ағынды су көлемінің 15 процентін құрайды.
Талдықорған, Текелі қалаларының, Есік,
Талғар. Қаскелең, Жаркент, Шонжы сияқты аудан
орталықтарының объектілерінінен шыққан ағынды
су сулардың жоғарғы бетін ластауға айтарлықтай
ықпалын тигізеді.
Облыстық су ресурстарына тамақ өндірісінің
кәсіпорындары едәуір кері әсер етеді. Бұл
кәсіпорындар өз ағынды суларын сүзу алаңына,
тоғандарға, ашық жерлерге жібереді. Жіберілген
судың көлемі көп болғанымен химиялық құрамы
жағынан өте улы.
Өнеркәсіпті қалаларда және оған көршілес
орналасқан елді мекендерде ауаның әр түрлі
газдармен ластануы нәтижесінде халык
арасында тыныс жолдары ауруларының
саны артуда. Мысалы, Алматы тәрізді ірі
калаларда автокөліктерден шыккан улы
газдың молаюы байқалады. Көптеген елді
мекендерде орталық су құбырлары
жүйесінің болмауына байланысты
тұрғындар асқазан, ішек ауруларына
ұшырайды. Тұрғын халықты сапалы ауыз су
- қамтамасыз етуді жақсартпаған жағдайда
өндіріс қалдықтарымен, әр түрлі
тыңайтқыш, пестицидтермен ластанған өзен
суын пайдалану қауіпті. Соның нәтижесінде
әр түрлі ауру туғызатын бактериялар
көбейіп, сары ауру сияқты дертке
шалдықтырады.
Алматы облысын экологиялық
сауықтыру жөніндегі кешенді табиғат
қорғау шаралары:

1. әкімшілік шаралар.
2. Топырақты-жер ресурстарын қорғау және тиімді
пайдалану.
3. жер үсті суларын қорғау және тиімді пайдалану.
4. жер асты суларын қорғау және тиімді пайдалану.
5. өндіріс қалдықтары және оны пайдалану.
6. Ауа бассейнін қорғау.
7. өсімдіктер әлемін қорғау.
8. Жан-жануарлар әлемін қорғау.
9. Бағдарламаны ғылыми-техникалық қамтамасыз ету.
10. Экологиялық білім және халықты тәрбиелеу.

Ұқсас жұмыстар

Эрозиялық құбылыстың дамуына сол жердің топырақ - өсімдік жамылғысы және геол

ТАУ БӨКТЕРІ

Топырақ эрозиясы және оның зияндылығы

Топырақ эрозиясы және олармен күресу шаралары

Топырақ эррозиясын анықтау

Алматы облысының экологиялық жағдайы

Топырақтың маңыздылығы, қасиеттері

Топырақтың түрлері

Қар тоқтату

Топырақтың ластануы

Пәндер