Химиялық қоспа қосылған бетондар

Презентация қосу

Қазақстан Республикасы «Білім және ғылым» министрлігі
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті

«Сәулет және құрылыс өндірісі» кафедрасы

Химиялық қоспа қосылған бетон құрамын анықтау

орындаған: Төлеген А.Е
қабылдаған: Үдербаев С.С
Химиялық қоспа қосылған бетондар
Цементті полимерлі бетондарды дайындау технологиясында ерекше орын алатын
ол – цемент массасынан 0,1-2% шамасында аздаған мөлшерде бетон құрамына
химиялық қоспаларды қосу саналады.Химиялық қоспалар өзінің тиімділігі
бойынша мынадай топтарға жіктеледі:
бетон араласпасының қасиеттерін реттейтін қоспалар. Оған пластифицирлеуші
қоспалардыжатқызуға болады, яғни бетон араласпасының жылжымалығын
жақсартады; тұрақтандырғыш қоспалар, яғни араласпаның қабаттануына алып
келеді және суды ұстау қоспалары, яғни су бөлінуін азайтады;
1. бетон араласпасының ұстасуын реттейтін қоспалар (тездеткіш және
баяулатқыш), бетон қатаюын реттегіштер (тездеткіш, аязға қарсы тұрғыш);
2. Дайын бетон мен араласпаның қуыстылығы және тығыздығын реттейтін
қоспалар: ауамен әсер етуші, газ түзуші, көбік түзуші, нығыздаушы, және т.б.
қоспалар;
3. бетонға арнайы қасиеттер беретін қоспалар: гидрофобтаушы,
антикоррозиялық, бояушыжәне т.б.
Кейбір қоспалар жартылай функционалды әсерлерге ие болады,
мысалы, пластифицирлеуші және ауамен әсер етуші;
Пластифицирлеуші қоспаларды екі топқа бөледі:
цемент араласпасының коллоидты жүйесін дисперстеуге қабілетті
және сол кездегі бетон араласпасының аққыштығын жақсартуға
қабілетті гидрофильді қоспалар. Өнеркәсіпте жиі қолданыста
болатын лигно сульфонды қышқылдың кальций тұзымен
сипатталатын сульфитті ашытқы бардасын (СДБ) саналады.
Сульфитті ашытқы бардасы негізінен цемент қамырына және оны
үлкен шығында цементті бетон құрамына енгізуіне әсер етеді.
1. гидрофобтаушы қоспалар бетонның жылжымалығын
жақсартады. Ауа мен су қабатының бетін адсорбциялай отырып,
гидрофобты қоспалардың молекулалары беттік кернеуді
төмендетеді және цемент араласпасында ауаның майда
қуыcтарын тұрақтандырады.
Бұл топтың қоспаларына мыналар жатады: ұнтақ немесе
сұйық түрде алынатын натрий абиенаты (абиенатты
қышқылдың натрий тұзы); паста түріндегі сабындалған ағаш;
мылонафт – сары-қоңыр түстес зат, мұнайды өндіру жолымен
алынатын органикалық қышқылдардың суда ерімейтін натрий
тұзымен сипатталады. Цемент аз шығындалатын бетондарда
ауамен әсер етуші қоспалар өте тиімді. Көрсетілген беттік
активті заттар бетон араласпасының жылжымалығын,
біртектілігін, қабатқа бөлінуін, насоспен айдағанда
аққыштығын арттырады. Сонымен бірге су шығынын
азайтумен қатар цемент шығынын да 8-12 % төмендетуге
болады немесе цементтің өзгеріссіз шығыны кезінде сулы
цемент байланысын азайтуға және бетонның беріктігін, аязға
төзімділігін, су өткізбеушілігін біршама көтереді.
Гидрофобты-пластифицирлеуші қоспаларға сонымен бірге кремний
органикалық сұйықтар жатады: натрий метилселиконат (ГКЖ-11), натрий
этилсиликонат (ГКЖ-10), этилгидросиликонды сұйық (ескі маркасы ГКЖ-94,
жаңасы 136-41).Бұл қоспаларды ұзаққа шыдамдылығын арттыру мен беттік
гидрофобтау үшін агрессивті ортада бетон мен ерітінді тұрақтылығын
жоғарылату үшін қолданады.Құрылыста мынадай суперпластификаторлар жиі
қолданылады: нафталинсульфо қышқыл негізіндегі С-3; меламинді шайыр
негізіндегі 10-03 және КМ-30; Бұл суперпластификаторлар кәдімгі
пластификаторларға қарағанда бетон араласпасын үлкен көлемде сұйылтады (
араласпа жылжымалығын 2 ден 20 см-ге дейін арттырады немесе бетон
араласпасының су сіңірімділігін 20-25 % төмендетеді ). Басқаларға қарағанда
бұл қоспалар бетонның қатаюын жақсы жүргізеді, сол себепті оны бетон және
темірбетон өндірісінде зауыттық жағдайларда қолданады.Полимерлі қатты
сұйылтатын қоспалар болып мыналар саналады: СПД, ОП-7, 40-03 және т.б.
Оларды өтпелі түрдегі қоспаларға жатқызуға болады, яғни олар бетонның
қатаюын біршама баяулатады. Бетон қатаюында тездеткіш ретінде мыналар
қолданады: кальций хлориді, натрий сульфаты, кальций хлоридінің нитрит-
нитрат және т.б. Арматураның коррозияға ұшырауы салдарынан бұл
химиялық қоспаларды қолдану шектеледі.
Аязға қарсы қоспа ретінде кальций және натрий хлоридін қолданады.
Қоспалардың концентрациясы цемент массасына байланысты 10%
жоғарылауы мүмкін. Газ түзуші қоспа ретінде алюмин опасы (ПАК) мен
136-41 сұйықтығын қолданады.
Ұстасуды баяулату үшін СДБ, ГКЖ-10 қоспаларын, көп мөлшерде
сұйықтық 136-41 қолданады.Кеңейетін бетон алу үшін, аллюминді ұнтақ,
кальций хлориді мен аллюминий сульфаты, СДБ дан тұратын көп
компонентті қоспаларды қолданады.Қоспаның оңтайлы концентрациясы
конструкцияны дайындау технологиясы, бетон араласпасының құрамы,
цемент түріне байланысты болады. Цемент массасына байланысты %
келесідей қоспалар концентрациясын жиі қолданады:
· пластифицирлейтін................................0,1-0,3;
· суперпластификаторлар........................0,5-1;
· ауамен әсер етуші..................................0,01-0,05;
· қатаюды тездеткіштер...........................1-2;

Бетонды дайындау барысында бетон қоспасының құрамын реттеу
мақсатымен әртүрлі химиялық қоспалар пайдаланады. Олардың
кейбіреуін қолданғанда, уақыт өтісімен бетон және темір-бетонды
құрылымдардың беттерінде тұздықтар пайда болуы мүмкін. Көрсетілген
құбылыстарды іздеу мен болдырмау үшін бетондарға сәйкестелген
сынақтарды қолданады. Одан басқа, сарапшылық тексерулерде бетондағы
кейбір қоспаларды анықтау үшін жылдамдатылған сынаулар жүргізілуі
мүмкін . Қоспа сапа көрсеткiштерi бойынша, айқын өнiмге арналған
нормативтiк-техникалық құжаттама талаптарына, ал сәйкес әрекеттің
тиімділік көрсеткіші бойынша ГОСТ 24211 талаптарға сай тиімділік
критериіне жауап беруi керек. Қосымшаның тиімділігін бетондық
қоспаның сапалық көрсеткішімен, бақыланатын және негізгі бетон
құрамымен, тұрақтанған және су ұстап қалатын және құрышты арматураға
қатысты бетонды қорғайтын қасиеттерін жоғарылататын қосымшалардан
басқа салыстырып анықтайды. Көрcетiлген қосымшалардың тиiмдiлiгi тек
қана негiзгi құрам бетондарында анықтайды. Бақыланатын құрам бетоны
— қосымшаларсыз бетон. Негізгі құрам бетоны — қосымшаның
оптималды мөлшерімен бақыланатын құрам бетоны
Илемдендiрушi қоспалардың тиiмдiлiгін анықтау
Илемдендiрушi қоспаның тиiмдiлiгi бетон қоспасының қозғалысының және берiктiктiң
өзгеруi бойымен, бетон үлгiлерін жылулық өңдеу және қалыпты жағдайларда қатаюдан
кейiн анықтайды. Илемдендiрушi қоспалардың тиiмдiлiгін анықтауы үшiн ГОСТ 10180 и
ГОСТ 10181.1. бойынша сынақ заттарын және қосалқы құрылымдарды қолданады.
Сынақтарды өткiзудiң алдында майда және iрi толтырғыштар кептiрiліп, бетон
қоспаларының салмақтарын өлшейдi. Құрайтын материалдардың мөлшерлеу қателiгi -
масса бойынша 1 %-тен аса емес. Қосымшаның өлшенген мөлшері жабудың суымен
араластырады. Бақылау және негiзгi құрамды бетон қоспаларын бiрдей су цементтi
қатынаспен даярлайды; бақыланатын құрамның қозғалғыштығын 2-4 см деп
қабылдайды. Бетондық қоспалар үшін қозғалғыштықты ГОСТ 10181.1. бойынша
анықтайды. Бетондық қоспалардан сығу беріктігін анықтау үшiн үлгiлер жасайды.
Үлгiлер жылулық өңдеуге ұшырайды (сынақтарды екi мерзiмде және сынақтарды үш
мерзiмдегi қалыпты жағдайларында қатуға тастап кетедi). Үлгілер ГОСТ 10180 бойынша
сығылғыштыққа сыналады. -жылулық өңдеуден өткендерге - 4 сағ. кейін содан кейінгі 24
тәулік мерзімде; - қалыпты жағдайларында қатқан - 3, 7 және 28 тәуілік мерзімде.
Қосымшалардың пластификациялайтын қабiлеттiлiгiнiң тиiмдiлiгiн бетон қоспасының
ыңғайлы жиналатындығымен және негiзгi құрамды бетонның берiктiгiнiң бетон қоспасы
және ГОСТ 24211 талаптарына сәйкестiкте бетонның бақыланатын құрамын өзгеруi
бойынша бағалайды
Сынау нәтижелерін журналға тіркейді, оған келесi
графтар ескерілуi керек:
-илеудің дайындалған күні;
-үлгілердің таңбалануы;
- қосымшаның атауы және оның мөлшерi;
- конустың шөгуімен анықталатын бетон
қоспаларының қозғалғыштығы ;
-бетонның қату шарттары;
-бетон үлгілерін сынау уақыты және бетон жасы;
-бетонның сығылғыштыққа беріктігі.
Тұрақтанған және су ұстап қалатын
қосымшалардың тиiмдiлiгiн анықтау
Тұрақтанған және су ұстап қалатын қосымша тиiмдiлiгін бетон
қоспасының жiктелетiн - су бөлу және ерiтiндi көрсеткiштерiнің өзгеруі
бойынша анықтайды. Тұрақтанған және су ұстап қалатын қосымшалардың
тиiмдiлiгiн анықтау үшiн ГОСТ 10181.4 бойынша сынақ заттары және
қосалқы құрылымдарды қолданады. Негiзгi құрамды бетон қоспаларын
ыңғайлы жиналатындық бойынша даярлайды. Бетон қоспалары үшiн
ГОСТ 10181.4 бойынша су және ерiтiндi бөлу көрсеткiштерiн анықтайды.
Тұрақтанған және су ұстап қалатын қосымшалардың тиiмдiлiгiн ГОСТ
24211 талаптарына сәйкестiкте бақылау құрамды бетон қоспасы мен негiзгi
құрамды бетон қоспасының су және ерiтiндi бөлу өзгеруi бойынша
салыстыра отырып бағалайды. Сынау нәтижелерін журналға тіркейді, оған
келесi графтар ескерілуi керек: -илеудің дайындалған күні; - қосымшаның
атауы және оның мөлшерi; - конустың шөгуімен анықталатын бетон
қоспалары; -су және ерiтiндi бөлуді анықтайтын нәтижелер.
Бетон қоспасының шайқалуын жақсартатын
қосымшалардың тиiмдiлiгiн анықтау
Бетон қоспасының шайқалуын жақсартатын қосымшалардың тиімділігі
қозғалғыштығының сақталуымен және қоспаның сорғы қондырғысынан шайқалғанға
дейінгі және кейінгі жіктелу көрсеткішімен анықтайды. Бетон қоспасының шайқалуын
жақсарту қосымшалардың тиiмдiлiгін анықтауы үшiн ГОСТ 10181.1 және ГОСТ 10181.4
бойынша сынау заттары мен қосалқы құрылымдарды қолданады. Бетон тасымалдаушы
науаның ашық аяғы бетон сорғысы қабылдағыш шанаққа нұсқайды. Сынақтарды өткiзудiң
алдында сорғы қондырғысы арқылы 1:3-шi құрамды цемент - құм ерiтiндiсi жіберіледі.
Көрcетiлген ерiтiндiнiң көлемi 0,5 м 3 кем емес болуы керек. Iрi толтырғыштың
астықтарының ең жоғары мөлшерi 20 мм аспауы керек. Көлемiнiң ыңғайлы
жиналатындығы әрқайсысы 0,8 м3 кем емес бойынша бақылау және негiзгi құрамдары
бетон қоспалары даярлайды. Қоспаны бетон сорғысының қабылдағыш шанаққа
жүктейді,оларды 2 мин. барысында араластырады, сосын ГОСТ 10181.1 бойынша
қозғалғыштығын анықтайды. Бетон қоспаларын, су жүйесiнде орналастырылған қысымды
әр минут арқылы бекiте, ең жоғары өнiмдiлiкте бетон сорғысы арқылы қотарады.
Қабылдағыш шанаққа қосымшалармен бетон қоспасы үшiн олардың қотаруы және
түсуден кейiн қозғалғыштық пен жiктелетiнін қайтадан анықтайды.
Беттік активті заттар (БАЗ), яғни кеңінен таралған
пластификаторлар болып табылатын, кейде күрделі
түзілуі болады.Олар ереже бойынша гидрофилді
топтарды және гидрофобты көмірсутекті
радикалдарды тізбектерден тұрады. Бетон
араласпасына және цемент араласпасына БАЗ әсері
БАЗ молекуласының түзілуімен және БАЗ
молекуласының гидрофильді және гидрофобты
бөлшектерінің қатынастарымен анықталады. Олардың
жұмысының сапалы бағасы, гидрофильді-липофильдің
балансы (ГЛБ) негізінде жасалуы мүмкін, яғни
заттардың суда дисперсті түрі бойынша анықталатын,
1-ден40 дейін сандарда сипатталады. Егер қоспаның
гидрофобты қасиеті болса, онда ГЛБ-1-4, егер жақсы
ерігіш болса, онда ГЛБ-9-12, егер таза ерітінді болса,
онда ГЛБ > 13.
БАЗ ерекшелігі қатты
фазаның бетінде
адсорбциялану қабілеті
және кеңістіктік
коагуляциялық құрылымның
түзілуіне қатысу болып
табылады. Гидрофобтаушы
БАЗ аз мағынада ГЛБ,
цемент бетінде
адсорбцияланып, анионды
қосатын гидрофильді
полярлық топтар, цемент
Гидрофобтаушы ауалық қоспалардың
түйіршігінің гидратталатын әсері
бетімен хемосорбционды 1-цемент бөлшектері, 2-қоспалар
молекуласы, 4-қоспа молекуласының
байланысып, ал гидрофобты полярсыз тізбегінің екі қабаттық әсер
көмірсутекті радикалдар аумағының төмендеуі, 5-қатты бөлшектің
және ауалық көбікшенің жабысуы әсерінен
суға қатысты болвп флокуляцияның жоғарлау аумағы, 6-
белгіленеді анионды топ, 7-полярлы емес радикал
Соңғы жылдары бетон
араласпасының
модификациясында негізі
орынды суперпластификаторлар
алды, яғни тізбектегі полярлық
топтардың жоғары мөлшерімен
коллоидты өлшемді
(молекулярлық масса– 20000)
құрайды. Бетон араласпасына
суперпластификаторларды қосу
кезінде олар цемент түйіршігі
мен толтырғыштың қатты
бетінде адсорбциялана отырып,
бетінде теріс потенциалы мен
қалыңдатылған қабықшаны Суперпластификатордың
жасайды және сонымен бірге әсері
бетон араласпасының 1-цемент бөлшектері, 2-беттегі
жылжымалығын, бөлшектердің теріс заряды бар коллоидты
итерлуін, ыдырау әсерін өлшемдегі органикалық
жоғарылатады молекула, 3-су қабықшасы
Бірақ олардың қатты бөлшектердің бетімен жақсы
әсерлесуі үшін интенсивті араласуы немесе
қоспалар кезінде алдын-ала активация қажет.
Суперпластификаторлар цемент гиратациясына
тоқтататын әсер бермейді.
Сонымен бірге бұндай механизм қоспалардың
жұмыс уақытының шектелуіне алып келеді, себебі
оның көп мөлшері цемент бетіне байланысады.
Сондықтан қоспа мөлшерінің қосу уақытына
байланысты бетон араласпасын дайындағаннан
соң жатқызылуына дейінгі уақыт аз болған сайын,
соғұрлым қоспаның оптимальды мөлшері аз
болады.
Бетон қоспасына суперпластификатордың
әсерінің механизмі тәжірибелі
жұмыстармен расталады. Тәжірибені
жүргізу үшін көп таралған
суперпластификаторлар, натрий тұзы
формальдегид поликонденсаты және
нафталин сульфанаты(нсф) және
формальдегид поликонденсаты,
меламинсульфанаты (мсф) қолданылды.3а
сурет, цемент қамырында С/Ц -0,3 бірге
адсорбцияланған қоспа мөлшерінің
байланыстылығы көрсетілген.
Мөлшерлеу 1-1,25 % ға дейін көтерілсе
адсорбция жоғарылайды. Жоғары
адсорбтаушы қабілетке МСф қоспасы ие.
Аналогиялық түрде-потенциал (3б сурет)
мәнімен суперпластификаторлар жұмыс Цемент
жасайды. Беттік заряд қолданылған
қоспалардың анионды сипаты әсерінен
араласпасында
теріс. Үлкен-потенциалы, цемент адсорбцияланған
суспензиясына МСФ қоспасын қосу кезінде қоспа мөлшерінің
пайда болады. әсері
Жоғары мәнді –
потенциалдың пайда
болуы цемент
бөлшектердің арасында
электростатикалық
итеруші күштердің пайда
болуына және олардың
пептизациясына ықпал
жасайды. 4 суретте ,
яғни қоспаның 1 %
мөлшерлеу кезінде
цемент суспензиясында Өлшемі бойынша цемент
әртүрлі өлшемдегіші бөлшектерінің таралуына
бөлшектердің таралуы суперпластификаторлард
көрсетілген. ың әсері
Қоспаларды қосу
арқылы цемент
бөлшектерінің
олардың сумен
араластыру кезінде
флокуляциясына және
гидратация процесіне
кедергі жасайды.
Қоспалар анықталған
әсерлі және цемент
гидратациясының
бастапқы кезеңінде Цемент араласпасының
береді, 5сурет гидратация
кинетикасы
Әр жыл сайын бетон қоспалары мен бетон қасиеттерін
жақсарту үшін қолданылатын қоспалардың ентаңбалары
кеңеюде. Бірақ бұл қоспаның әр түрі үшін оның құрамын
жобалаудың ерекше әдістерін қолдануды талап етпейді. Бұл
жағдайда бетон құрамын анықтау жоғарыда қарастырылған
бірыңғай әдістеме негізінде есепте қолданылатын «құрам –
қасиет» негізгі тәуелділіктеріне қоспалардың әсері ретінде
жүргізіледі.
Ол үшін қоспалар сипатын өзгертпейтінін ескеру қажет, ал
тәуелділіктерден, көбінесе бетон қоспалары қозғалысының
су шығыны мен бетон беріктігінен, цементтің белсенділігінен
және цемент-су қатынасынан тәуелділіктері ғана әртүрлі
факторлармен сандық қатынаста өзгереді. Осыған ұқсас
өзгерістердің мәні қоспа мөлшерінен тәуелді және
техникалық шарттардан немесе берілген қоспаларды
қолдану бойынша ережелерден тұратын ұсыныс негізінде
саналуы мүмкін немесе алдын ала жүргізілген тәжірибелер
нәтижелері бойынша орнатылуы мүмкін.
Қоспаларды енгізу қоспа қозғалысын арттыруға әсер етеді
және қозғалмалы қоспаларды алу үшін қажетті су
шығынын азайтады, бірақ негізгі ШК=f (С) тәуелділігі
қарапайым бетонда да, және қоспалы бетондарда да бір
сипатқа ие. Тек қисықтардың орналасуы ғана өзгереді
және сәйкесінше, ол бойынша алынатын сандық нәтижелер
де. Егер қоспа бетон қоспаларының суталаптылығын 10
немесе 20 % азайтатын болса, онда сәйкес қисықтарды
тұрғызуға болады және олар бойынша қоспаның берілген
қозғалысын алу үшін талап етілетін су шығынын анықтауға
болады.
Кешенді қоспаларды енгізу кезінде олардың бетон
қоспаларының су талаптылығына әсері созылмалы кешен
мөлшері мен түрі бойынша бағаланады. Қатуды күшейту
кезінде қоспа қозғалысының су шығынан тәуелділігі бұл
жағдайда өзгермейді және су шығыны қоспасыз қарапайым
бетонға арналған ұсыныстар бойынша анықталады.
200-ден 450 кг дейінгі цемент шығыны кезінде бетон
қоспаларында цемент құрамының өзгерісі су талап етуге
аз әсер етеді. Бұл жағдайда бетон қоспаларының су
талап етуінің тұрақтылық заңы жайлы айтуға болады.
пластификаторлар мен суперпластификаторларды енгізу
бұл заңдылықты бұзбайды, бірақ су талап етудің сандық
мәнін және шеттерін өзгертеді. Бұл қоспаларды енгізу
бетон қоспаларының су талап етуін азайтады, бірақ
жоғары аралықты цементтің үлкен шығынына қарай
жылжытады, яғни бетон қоспаларының су талап ету
тұрақтылық заңы плстификаторларды цементтің 500-550
кг/м3 шығынына дейін енгізу кезінде, ал
суперпластификаторларды 550-600 кг/м3 дейін енгізу
кезінде сақталады, сондықтан бұл жағдайда цементтің
жоғары шығындары кезінде қоспасыз бетондар үшін
ұсынылатын цементтің қосымша мөлшерін енгізу қажет
емес.
Суперпластификаторлардың бетон қоспасына әсері
цементтің енгізілген қоспа мөлшерінен және
минералогиялық құрамынан тәуелді болады (1-кесте).
Бірақ екінші фактордың әсері жоғары емес және
қоспаның сәйкес түзету құрамымен ескерілуі мүмкін:
алюминийлі цементті қолдану кезінде қоспа мөлшері
цемент салмағынан 0,1-0,2 % артады.
Әртүрлі суперпластификаторлардың бетонды
қоспасына әсерін салыстыру көрсеткендей, ол
шамамен бірдей болады. Мысалы, цемент
салмағынан 1 ℅ қоспа кезінде және цементің
500 кг/м3 шығыны кезінде әртүрлі қоспалар
үшін су талап ету 23-тен 25 ℅ дейін тербеледі.
Сынау илемдері үшін құрамды анықтау үшін
орташа мәндер суперпластификатор
мөлшерінен тәуелді болатын ΔС орташа мәнін
қабылдау қажет: цемент салмағының 0,5 %
мөлшері кезінде шығын 15 % азайтуға болады,
ал мөлшердің келесі 0,25 % мөлшері су
шығынын 4-5 % төмендетеді
Бетон қоспаларына сульфат ашытқысын немесе соған ұқсас
кластағы қоспаларын енгізу кезінде, яғни әсер ету бойынша
ұқсас, есептеу үшін бұл мәннің тәжірибелі жолмен ΔС=10 %
шартты орташа мәні қолданылуы мүмкін. СДБ
пластификатор қасиеттерін оның сілтілермен немесе
полимер қоспаларымен жақсарту кезінде ΔС мәні 12-15 %-ға
дейін жоғарылайды. Ауа әсеріне ұшырайтын қоспалар үшін
ΔС мәні 3-7 %-ды құрайды.
Қоспалардың бетон қоспасының су талаптылығына әсерін
бетон қоспаларында қарапайым бетон қоспасымен
салыстырғанда берілген қозғалысты алу үшін қажет
болатын су шығыны қоспасымен В1 біршама төмендейді. Су
шығыны С1=К1С. Егер ΔС, % қоспасымен бетон
қоспаларының су талаптылығын төмендету мәні белгілі
болса, онда К1=(100 – ΔС)/100, мысалы, егер бетон
қоспасына СДБ қоспасын енгізу кезінде ΔС≈10 % деп
қабылдайтын болса, онда К1=0,9.
Бетон қоспаларының су талаптылығына пластификаторлар
мен суперпластификаторлар қоспаларының әсері бойынша
жоғарыда көрсетілген мәліметтер бетон қоспасына
қоспаның тиімді мөлшері енгізілген жағдайда
жатқызылады. Қоспа құрамын азайту кезінде оның бетон
қоспасына әсер ету тиімділігі азаяды, қоспа құрамын тиімді
мәндермен салыстырып арттыру кезінде бетон қоспасының
қатаюы баяулайды, ол бетон қоспасына не қатаю
тездеткіштерінің бір уақытта енгізілуі, не бетонның
қатаюын жеделдететін басқа да іс-шараларды қолдану
талап етіледі. Нәтижесінде бетон қоспасында қолданудың
техника-экономикалық тиімділігі төмендеуі мүмкін.
Пластификаторлы және ауа әсеріне ұшырайтын
қоспалардың тиімді мөлшерлері 2 және 3 кестелерде
көрсетілген. Пластификаторлы қоспаларды мөлшерлеу
кезінде цемент түрі ескеріледі, ал ауа әсеріне ұшырайтын
мөлшерлерді таңдау кезінде – цемент шығыны.
Суперпластфикаторлардың тиімді мөлшерлемесі
алынатын техника-экономикалық әсерден тәуелді болады:
бетон қоспаларының қозғалысын арттыру үшін қоспа
қажет пе, немесе цемент шығынының қысқаруы, немесе
бетон беріктігін арттыру үшін, немесе бетон және
темірбетон бұйымдардың пішімдерін жетілдіру үшін.
Қолдану әсері қоспа құрамының артуымен біршама
жоғарылайды, бірақ цемент салмағының 1,2 %-нан аса
қоспасының шығыны кезінде бетонның қатаюы баяулау
бастайды, ол жинақты темірбетонды конструкцияларды
дайындау кезінде қажет емес. Суперпластификаторлардың
тиімді мөлшерін тәжірибеде анықтау тәжірибелік жолмен
жүргізіледі. Сынау илемдерінің құрамын есептеу үшін
қарапайым бетон үшін қоспаның тиімді мөлшері 0,5-0,7 %, ал
жоғары берік бетон үшін цемент салмағы 0,7-1,2 % құрайды
деп шамамен есептеуге болады
Кешенді қоспаларды қолдану кезінде қоспаның бетон
қоспаларына әсерінің қосынды мәні ескеріледі, ал
құралғыштар мөлшері әр қоспа үшін жеке қабылданады
(7.10-кесте). Қоспаның тиімді мөлшері бойынша тиімді шешім
қабылдау бақылау сынақтарын жүргізгеннен кейін
қабылданады. Бұл жағдайда қоспаның минимальды мүмкін
болатын шығыны кезінде алға қойылған мақсаттарға жетуге
болады.
Бетон беріктігінің цементті-су қатынасынан тәуелділігі химиялық
қоспаларды қолдану кезінде де өзгермейді. Пластификатор мен
суперпластификаторларды енгізу Rб=f (Ц/С) қисығын қоспасыз
бетонға арналған қисықпен салыстырғанда біршама өзгеруі мүмкін.
Егер қоспа бетон қоспасына қосымша суға енуіне әкелетін болса,
онда сол Ц/С кезіндегі беріктік біршама төмендейді. Ал егер қоспа аса
берік цемент тастарын алуға мүмкіндік беретін болса, онда беріктік
біршама артады, сәйкесінше, Rб=f (Ц/С) қисығы қарапайым бетонға
арналған қисықтан жоғары болады. Бетон беріктігін есептейтін
формулаларда коэффициенттер мәні немесе қисықтың орналасуы
алдын ала жүргізілетін сынақтар нәтижесінде қабылдануы мүмкін.
Пластификаторлар мен суперпластификаторлардың енгізілуі бетон
беріктігінің цемент-су қатынасынан түзу сызықты тәуелділігі
байқалатын аймақты кеңейтеді. Пластификаторлармен бетон үшін
түзу сызықты тәуелділіктің өзгеруі Ц/С≥3,3 кезінде жүреді, ал
суперпластификаторлы бетон үшін С/Ц≥4 кезінде. Ц/С аса жоғары
мәндері кезінде қоспалардың бетон қасиеттеріне әсері жоғары берік
бетондарды есептеу Rб=АRц/(Ц/С – С) кезінде қолдануға мүмкіндік
береді, яғни беріктіктің бірыңғай формуласы бойынша қарапайым
және жоғары берік бетонды есептеу жүргізіледі.
Егер бетонды дайындау кезіндегі цемент шығыны
өзгеріссіз қалатын болса, онда пластификаторлар
мен суперпластификаторлар қоспасының бетон
қасиетін әсері цементті тас тығыздығына әсерінен
жинақталады және соған байланысты бетон
беріктігін арттыруға (тұрақты С/Ц кезінде), ол К2
коэффициентімен және су шығынын төмендету
және соған байланысты Ц/С арттыру есебінен
жететін әсерімен ескеріледі.
Қоспалы және С/Ц төмен қатынасымен бетонның
беріктігінің қатынасы ретінде көрсетілетін R3
қосынды коэффициентінің көмегімен қоспалардың
қосынды әсерін бағалауға болады (тең қозғалысты
бетон қоспасы үшін R бетонның Rб беріктігіне дейін).
Пластификаторлар мен суперпластификатор қоспалары үшін
келтірілген мәліметтер қатаюдың қоспа-жеделдеткішті қолдану
жағдайында таралуы мүмкін. Бұл қоспалар бетонның қатаюын
алдыңғы кезеңде өзгерте отырып оның беріктігіне 28 күннен кем
емес мерзімде әсер етуі мүмкін. Басқа да жағдайларда беріктікті
арттыру 10 – 15 % кем емес құрайды, сондықтан осы жағдайда да
қатаюдың жеделдеткіш қоспалары 28 күн мерзімде бетон
беріктігінің цемент-су факторларынан тәуелділігін өзгертпейді, ал
олардың беріктіктің өзгеруіне мүмкін әсерін К2 коэффициентімен
пластификаторларымен кезіндегідей қабылдауға болады
Қатаюдың жеделдеткіш қоспалары бетон беріктігін бастапқы
уақытта маңызды өзгеріске ұшыратады, бірақ олардың бетонның
қатаю кинетикасына әсері цемент түрінен, бетон құрамынан, қатаю
шарты мен басқа да факторлардан тәуелді болады. 1 күн мерзімде
қоспаларды қолданумен бетон беріктігін арттыру 4-кестеде
көрсетілген. Аса жақсы нәтижелерге қоспалы бетонның қатаюы
бірнеше аса жоғары температуралар кезінде жүрген уақытта
жетеді. Бұл бастапқы кезеңде бетонның жоғары салыстырмалы
беріктігін алуға және кейбір жағдайларда темірбетонды
бұйымдардың жылулық өңделуінен бас тартуына мүмкіндік беред
Қатаюдың жеделдеткіш қоспалары бетон қоспаларына тиімді
мөлшерде енгізілуі тиіс. Әдетте қоспалардың тиімді мөлшері
қоспа бетонға жеткілікті тиімді әсер ететін жағдайда
қабылданады, бірақ кері әсерлер болдырмайды. Қоспаның
төмен мөлшері кезінде оның тиімділігі төмендейді, жоғары
мөлшері кезінде, бір жағынан, бетонға аса жоғары енгізілген
қоспаның әр қосымша мөлшерінің әсерінен маңызы
төмендейді, ал басқа жағынан, кері әсерлер пайда болуы
мүмкін, мысалы СаС12 қоспасы аса жоғары мөлшерде
арматураның коррозиялануына әсер ету мүмкін. Қоспаның
тиімді мөлшері әдетте тәжірибелі жолмен қабылданады.
Сынау илемдері үшін бетон құрамын анықтау үшін қоспаның
тиімді мөлшерін 5 -кесте бойынша қабылдауға болады.
Бетон қоспасына және К1 және К2 бетондарына енгізілетін
қоспалардың тиімділік коэффициенттерін қолдана отырып
бетон құрамын анықтауды біршама қысқартуға болады. Бұл
жағдайда қарапайым бетондарға арналған әдістерді
қолдануға болады.
Мысал, 500 маркалы цементті қолдану арқылы
беріктігі 80 МПа болатынберіктігі жоғары бетонның
құрамын анықтау. Бетон араласпасының
жылжымалылығы 2 см, Суперпластификатор С-
3,Суперпластификатордың оптимальды дозасы
цемент массасынан 0,75%. Гранитті қиыршық тас
тығыздығы 2,6 кг/дм3 және тығыздығы 1,48 кг/дм3.
Ірілігі орташақұрылыс құмының тығыздығы 2,62
кг/дм3
Бұл жағдайда жылжымалы коэффициент 1,25
қабылдануы мүмкін.
1) Су шығынын анықтау, бетон араласпасының
жылжымалылығын қамтамасыз етеді: В=170 кг/м3
(цемент шығынына түзетілер шығарылмайды). Онда
қоспасы бар бетон араласпасы В1= 0,8·170=136
кг/м3
2) Су қатынасын анықтау:
В/Ц =
1·0,65·500/10·80+0,5·1·0,65·500=0,29
3) Цемент шығынын анықтау:
Ц=136:0,29=469 кг/м3
4) Қоспа шығынын анықтау:
Д= 0,75·469=3,52 кг
5) Қиыршық тас шығынын анықтау
Щ=1000/0,38·1,25/1,48+1/2,6=1418 кг/м3
6) Құм шығынын анықтау
П=[1000-(151+136+545)]2,62=440 КГ/М3

Ұқсас жұмыстар

БЕТОН ЖӘНЕ ТЕМІРБЕТОН БҰЙЫМДАРЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ

Бетон және бетонтану

Бетон толтырғыштарының түрлері

Пемзаны алу технологиясы

Бетон толтырғыштары

Әктас өндірісі

Бетон толтырғыштары туралы

Табиғи және жасанды бетон толтырғыштары

Пайдалы тіс пасталары

Бетондаудың жаңа технологиялары

Пәндер