Сөз көркі - мақал

Презентация қосу

Ғылыми жоба тақырыбы:

Сөз көркі-мақал

Орындаған:
Өскенбай Сағыныш.
Ғылыми жетекшісі:
Серікбаева Гүлнар
Өзектілігі:
Қай елдің мақал-мәтелдерін алмасақ та,
барлығының ең басты ерекшелігі тәрбиелік
маңыздылығы. Сондықтан да қазақ, орыс
және ағылшын тілдеріндегі мақал-
мәтелдерді оқып түсіне отырып, сөздік
қорымызды байытамыз.
Мақсаты: Қазақ, орыс және
ағылшын тілдеріндегі мақал-
мәтелдердің жинағын кітапша
ретінде құрастыра отырып,
“Үштұғырлық тіл саясаты”
жобасын жүзеге асыруға өз
үлесімді қосу.
Міндеттері:
1. Жастарға өнер-білім, тіл үйренуде мақал-
мәтелдердің тәрбиелік маңыздылығын
көрсету.
2. Мақал-мәтелдерді аударуда дайын
баламаны қолдану.
3. Мақал-мәтелдерді аударуда сөзбе-сөз
аудару тәсілін қолдану.
4. Ағылшын тіліндегі мақал-мәтелдердің
сөзбе-сөз аудармасын жеке жазып көрсету.
Болжам:
Егер қазақша, орысша және ағылшынша
мақал-мәтелдерді аударып, олардың
мағынасы сәйкес, тіпті мағынасы бірдей
қазақ және орыс мақал-мәтелдерімен
салыстырса, онда шетел тілін меңгеру
тиімді нәтиже береді деп ойлаймын.
Күтілетін нәтиже:
Осы құрастырылған кітапша
арқылы, үш тілдегі мақал-
мәтелдердің мағыналық
ұқсастықтары мен
айырмашылықтарын ұғыну
арқылы, ағылшын тілін үйренуге
үлкен көмек алады.
Жоспар:
•Кіріспе
•Теориялық бөлім
•Зерттеу бөлімі
•Қорытынды
•Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Елбасы өзінің «Жаңа әлемдегі жаңа
Қазақстан» атты халыққа кезекті
жолдауында «Тілдердің үш
тұғырлығы» мәдени жобасын
кезеңдеп іске асыруды қолға алуды
ұсынды. Қазақстан бүкіл әлемде
халқы үшін тілді пайдаланатын
жоғарғы білімді ел ретінде танылуға
тиіс. Бұлар: қазақ тілі-мемлекеттік
тіл, орыс тілі-ұлтаралық қатынас
тілі және ағылшын тілі-жаһандық
экономикаға ойдағыдай кіргізу тілі
ретінде ағылшын тілін меңгерген,
бәсекеге қабілетті маман даярлау
міндетін атап көрсетті.Осыған
ағылшын маманы ретінде өз үлесімді
қоссам ба деймін.
Халық ауыз
әдебиетінің бір түрі
Мұнда өмірдің сан алуан Мақал-мәтелдер дәлдігімен,
құбылыстарына баға беріліп, үлкен тереңдігімен,өткірлігімен,
түйін жасалады. ықшамдығымен ерекшеленеді.

Мақал-мәтел дегеніміз
Мақал-мәтел дегеніміз не?
не?

Мақал-мәтелдер айтылатын ойдың
Мақал-мәтелдердің өн бойынан
тура мағынасында немесе ауыспалы,
поэзияға тән жинақылық, үндестік,
жанамалы, меңзеу,бейнелеу түрінде
саздық, ұйқас ырғақтық кездеседі.
беріледі.

Мақал-мәтелдің басты
ерекшелігі-тәрбиелік
маңыздылығы
Мақал мен
Мақал мен мәтелдің
мәтелдің айырмашылығы
айырмашылығы

Мәтел жеке тұрып жинақты ойды білдіре
Мақал аяқталған ойды білдіреді,
алмайды, тек белгілі бір ойды ажарлау,
өз алдына тұрып та дербес айқындау үшін және жанама түрде
мағына береді. астарлау,меңзеу түрінде қолданылады.

Мәтел құрылымы жағынан
Мақал құрылымы жағынан
көбінесе жай сөйлемдер
көбінесе екі компонентті,
іспеттес, бір құрылымнан
яғни құрмалас сөйлем типтес
тұрады.
болып келеді.
Мысалы: “Саудада достық
Мысалы: “Ер бір рет өледі, ез
жоқ”, “Қорыққанға қос
мың рет өледі.”, “Еңбек
көрінеді.”, “Ер кезегі үшке
ширатады, өмір үйретеді.”
дейін.”
Ақыл,өнер- Достық,
Еңбек ,ерлік білім қастық
туралы туралы туралы
Денсаулық,
Отан,ел байлық
туралы туралы

Мақал-мәтелдер әр
алуан тақырыптарды
қамтиды.

Ата-ана, Кәрілік,
бала-шаға жастық
туралы туралы
Жақсы,
Ынтымақ, Жан- жаман
бірлік жануарлар туралы
туралы туралы
Қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі мақал-мәтелдерді
аудару кезіндегі кездескен айырмашылықтары мен
ерекшеліктері.

Кейде үш тілдегі мақал-мәтелдердің
Үш тілдегі мақал-мәтелдердің
мағынасы бір болғанымен, екеуі бір-
қолданыстағы мағынасы бір, бірақ
бірінің тура аудармасы болып, ал
тілдері және сөздері әр түрлі болып
үшіншісі мағынасы жағынан үндесін
кездеседі.
келеді.

Мысалы: Мысалы:
1. Өз үйім-өлең төсегім. 1.Еңбек қажытпайды, қайғы
2.В гостях хорошо, а дома лучше. қажытады.
3. There’s no place like home. 2.Не работа старит, а забота.
Care killed a cat.
Қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі мақал-мәтелдерді
аудару кезіндегі кездескен ортақ ұқсастықтары.

Үш тілдегі мақал-мәтелдердің
Кейде үш тілдегі мақал-мәтелдер
арасында синонимдестік кездеседі,
бір-бірінің тура аудармасы болып,
яғни мағынасы жағынан үндесіп,
мағынасы да ұқсас болады.
ұқсас болады.

Мысалы:
1. Жылы-жылы сөйлесең, жылан да інінен
Мысалы: шығады.
1. Ештен кеш жақсы. Жақсы сөз-жарым ырыс.
2.Лучше поздно, чем никогда 2.За двумя зайцами погонишься, ни одного не
3. Better late, than never. поймаешь.
Двум господам не служит.
3. East or West, home is best.
There’s no place like home.
Қазақ, орыс және ағылшын
тілдеріндегі мақал-мәтелдер жинағы
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
•«Қазақтың мақал-мәтелі», Ө.Тұрманжанов, «Жазушы» баспасы Алматы-1980.
•«Тозған қазды топтанған қарға жейді», Б. Адамбаев, «Рауан» баспасы, Алматы-
1991.
•«Қазақтың мақал-мәтелдері», Смайлова А.Т.«Көшпенділер»баспасы, Алматы-
2011.
•«Мың бір мақал», Қ.Мұсахметұлы,«Ана тілі»баспасы, Алматы-1995.
•«Казахские пословицы и поговорки», Тайжанова Г. «Ана тілі» баспасы, Алматы-
1998.
•«Пословицы и поговорки», Сысоев В.Д. «Хранитель», Мәскеу-2004.
• «Мақалдар жинағы », Д.И.Ақылбекова, «Көшпенділер» баспасы, Алматы-1999.
•«Мақал-сөздің мәйегі», Н.Ақыш, «Балауса», Алматы-1998.
•« Бағасы жоқ асыл қазына», А.И.Жанботаев, « Кітап», баспасы, Алматы-1990.
• «Мақалдар», « Кітап» баспасы, Хасенов А.Н. , Алматы-1990.
• «Мақал-мәтелдер», « Келешек-2030» баспасы, Қазиева Х. , Көкшетау-2007
• «Қазақ әдебиеті», « Мектеп» баспасы, Макпырулы С., Сайынкызы Г.К.,
Кыраубайқызы А., Алматы-2004.
• Ғаламтор материалдары

Ұқсас жұмыстар

Мемлекеттік тіл - менің тілім. 7 сынып

Тіліңмен жүгірме

Мақал -мәтелдер жайлы

Жасай бер,қазақ тілі-қазынам!

Өлең мотивнің ауыз әдебиеті үлгісе ұқсастығы

Қол өнері

1001 мақал. 101 жұмбақ

ТОП СҰРАҚТАРЫ

Бауыржан Момышұлы шығармаларындағы нақыл сөздер

Мақал мен мәтелдің айырмашылығы

Пәндер