Мақал мен мәтелдің айырмашылығы

Презентация қосу

Өз
жұлдызыңды
жақ
Ғылыми жоба тақырыбы:
Сөз көркі - мақал

Орындаған:
Өскенбай Сағыныш

Ғылыми жетекшісі:
Серікбаева Гүлнар
Өзектілігі:
Қай елдің мақал-мәтелдерін
алмасақ та, барлығының ең
басты ерекшелігі тәрбиелік
маңыздылығы. Сондықтан да
қазақ, орыс және ағылшын
тілдеріндегі мақал-мәтелдерді
оқып түсіне отырып, сөздік
қорымызды байытамыз.
Мақсаты:
Қазақ, орыс және ағылшын
тілдеріндегі мақал-
мәтелдердің жинағын
кітапша ретінде құрастыра
отырып, “Үштұғырлық тіл
саясаты” жобасын жүзеге
асыруға өз үлесімді қосу.
Міндеттері:
1. Жастарға өнер-білім, тіл үйренуде
мақал-мәтелдердің тәрбиелік
маңыздылығын көрсету.
2. Мақал-мәтелдерді аударуда дайын
баламаны қолдану.
3. Мақал-мәтелдерді аударуда сөзбе-
сөз аудару тәсілін қолдану.
4. Ағылшын тіліндегі мақал-
мәтелдердің сөзбе-сөз аудармасын
жеке жазып көрсету.
Болжам:
Егер қазақша, орысша және
ағылшынша мақал-мәтелдерді
аударып, олардың мағынасы
сәйкес, тіпті мағынасы бірдей
қазақ және орыс мақал-
мәтелдерімен салыстырса, онда
шетел тілін меңгеру тиімді
нәтиже береді деп ойлаймын.
Күтілетін нәтиже:
Осы құрастырылған
кітапша арқылы, үш
тілдегі мақал-мәтелдердің
мағыналық ұқсастықтары
мен айырмашылықтарын
ұғыну арқылы, ағылшын
тілін үйренуге үлкен көмек
алады.
Жоспар:
• Кіріспе
• Теориялық бөлім
• Зерттеу бөлімі
• Қорытынды
• Пайдаланылған
әдебиеттер тізімі
Елбасы өзінің «Жаңа әлемдегі жаңа
Қазақстан» атты халыққа кезекті
жолдауында «Тілдердің үш
тұғырлығы» мәдени жобасын
кезеңдеп іске асыруды қолға алуды
ұсынды. Қазақстан бүкіл әлемде
халқы үшін тілді пайдаланатын
жоғарғы білімді ел ретінде танылуға
тиіс. Бұлар: қазақ тілі-мемлекеттік
тіл, орыс тілі-ұлтаралық қатынас
тілі және ағылшын тілі-жаһандық
экономикаға ойдағыдай кіргізу тілі
ретінде ағылшын тілін меңгерген,
бәсекеге қабілетті маман даярлау
міндетін атап көрсетті.Осыған
ағылшын маманы ретінде өз үлесімді
қоссам ба деймін.
Халық ауыз әдебиетінің бір түрі

Мұнда өмірдің сан алуан Мақал-мәтелдер дәлдігімен,
құбылыстарына баға беріліп, тереңдігімен,өткірлігімен,
үлкен түйін жасалады. ықшамдығымен ерекшеленеді.

Мақал-мәтел дегеніміз не?

Мақал-мәтелдер айтылатын
Мақал-мәтелдердің өн бойынан
ойдың тура мағынасында немесе
поэзияға тән жинақылық, үндестік,
саздық, ұйқас ырғақтық кездеседі.
ауыспалы, жанамалы,
меңзеу,бейнелеу түрінде беріледі.

Мақал-мәтелдің басты ерекшелігі-
тәрбиелік маңыздылығы
Мақал мен мәтелдің
айырмашылығы

Мәтел жеке тұрып жинақты
Мақал аяқталған ойды ойды білдіре алмайды, тек
білдіреді, өз алдына белгілі бір ойды ажарлау,
тұрып та дербес айқындау үшін және жанама
түрде астарлау,меңзеу түрінде
мағына береді. қолданылады.

Мақал құрылымы Мәтел құрылымы
жағынан көбінесе екі жағынан көбінесе жай
компонентті, яғни сөйлемдер іспеттес, бір
құрмалас сөйлем типтес құрылымнан тұрады.
болып келеді. Мысалы: “Саудада
Мысалы: “Ер бір рет достық жоқ”,
өледі, ез мың рет өледі.”, “Қорыққанға қос
“Еңбек ширатады, өмір көрінеді.”, “Ер кезегі
үйретеді.” үшке дейін.”
Ақыл,өнер-
білім
туралы
Еңбек, Достық,
ерлік қастық
туралы туралы
Денсаулық,
Отан,ел
байлық
туралы туралы

Мақал-мәтелдер әр алуан
тақырыптарды қамтиды.

Ата-ана, Кәрілік,
бала-шаға жастық
туралы туралы
Ынтымақ, Жақсы,
бірлік жаман
туралы Жан- туралы
жануарлар
туралы
Қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі мақал-мәтелдерді аудару
кезіндегі кездескен айырмашылықтары мен ерекшеліктері.

Үш тілдегі мақал- Кейде үш тілдегі
мәтелдердің мақал-мәтелдердің
қолданыстағы мағынасы бір
болғанымен, екеуі бір-
мағынасы бір, бірақ бірінің тура аудармасы
тілдері және болып, ал үшіншісі
сөздері әр түрлі мағынасы жағынан
болып кездеседі. үндесін келеді.

Мысалы:
Мысалы:
1.Еңбек қажытпайды,
1. Өз үйім-өлең төсегім.
қайғы қажытады.
2.В гостях хорошо, а дома
2.Не работа старит, а
лучше.
забота.
3. There’s no place like home.
3.Care killed a cat.
Қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі мақал-мәтелдерді
аудару кезіндегі кездескен ортақ ұқсастықтары.

Кейде үш тілдегі Үш тілдегі мақал-
мақал-мәтелдер бір- мәтелдердің арасында
бірінің тура синонимдестік
аудармасы болып, кездеседі, яғни
мағынасы да ұқсас мағынасы жағынан
болады. үндесіп, ұқсас болады.

Мысалы: Мысалы:
1. Жылы-жылы сөйлесең, жылан
1. Ештен кеш жақсы. да інінен шығады.
Жақсы сөз-жарым ырыс.
2.Лучше поздно, чем 2.За двумя зайцами погонишься,
никогда ни одного не поймаешь.
Двум господам не служит.
3. Better late, than 3. East or West, home is best.
never. There’s no place like home.
Қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі
мақал-мәтелдер жинағы
Тілдерді меңгеру-заман талабы.

Ағылшын тілі дәл қазір сұранысқа ие. Шет тілдердің
арасында ағылшын тілі баяғыда-ақ алғашқы орынды
иеленді. Бұл әлемдік тілде миллиондаған адамдар сөйлейді.
Ағылшын тілі қазірде кез келген салада
қолданылады:бизнес, туризм, ғылым, білім беру жүйесі,
интернет, т.б. Шынында да ХХІ ғасырда біз алатын жаңа
белестер ашылды, өз болмысымызды сақтай отырып,
тіліміз бен мәдениетімізді дамыта отырып, қарқынды
даму үстіндегі әлемнің техникалық және гуманитарлық
үрдіс жоспарының тетігіне айналу мақсатымыз. Бұл
мүмкіндікке біз ағылшын тілі арқылы жете аламыз.
Сондықтан бұл тілді білу керек!
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
• «Қазақтың мақал-мәтелі», Ө.Тұрманжанов, «Жазушы» баспасы Алматы-
1980.
• «Тозған қазды топтанған қарға жейді», Б. Адамбаев, «Рауан» баспасы,
Алматы-1991.
• «Қазақтың мақал-мәтелдері», Смайлова А.Т.«Көшпенділер»баспасы,
Алматы-2011.
• «Мың бір мақал», Қ.Мұсахметұлы,«Ана тілі»баспасы, Алматы-1995.
• «Казахские пословицы и поговорки», Тайжанова Г. «Ана тілі» баспасы,
Алматы-1998.
• «Пословицы и поговорки», Сысоев В.Д. «Хранитель», Мәскеу-2004.
• «Мақалдар жинағы », Д.И.Ақылбекова, «Көшпенділер» баспасы, Алматы-
1999.
• «Мақал-сөздің мәйегі», Н.Ақыш, «Балауса», Алматы-1998.
• « Бағасы жоқ асыл қазына», А.И.Жанботаев, « Кітап», баспасы, Алматы-
1990.
• «Мақалдар», « Кітап» баспасы, Хасенов А.Н. , Алматы-1990.
• «Мақал-мәтелдер», « Келешек-2030» баспасы, Қазиева Х. , Көкшетау-2007
• «Қазақ әдебиеті», « Мектеп» баспасы, Макпырулы С., Сайынкызы Г.К.,
Кыраубайқызы А., Алматы-2004.
• Ғаламтор материалдары
Назар
аударғандарыңызға
рахмет

Ұқсас жұмыстар

Мақал -мәтелдер жайлы

Сөз көркі - мақал

Лексикадан өткенді қайталау

Сөз анасы құлақ

Әдебиет шығармалар ауыз әдебиеті тарихында

Мақал – мәтелдерге жаттығу жұмыстары

Халықтық педагогиканы, мақалмәтелдер, қолданып тәрбие сағатын өткізуге материалдар жинастыру. Тәрбие сағатының үлгісі

Мақал - мәтелдердің тәрбиелік мәні

Шешеннің сөзі – мерген, шебердің ісі – мерген. 7 сынып

Қазақ халқы - рухани дуниеге, қазынаға бай халық

Пәндер