Қазіргі заманның негізгі саяси идеологиялары

Презентация қосу

Қазіргі заманның
негізгі саяси
идеологиялары:
Либерализм
Либерализм
• ең жоғарғы құндылық әрі басымдық ретінде
жеке еркіндікті ұстанатын идеология.
Либерализмнің әлеуметтік-саяси теориясы
қоғамдық және мемлекеттік
құрылымның демографиялық принциптеріне
негізделеді, әлеуметтік,
саяси,экономикалық қатынастардың зорлық-
зомбылықсыз түрлерін ұстанады, тұлғаның
еркін дамуын шектемейтін және әрбіріне
мемлекеттік-құқықтық қорғау, адам құқы мен
азамат бостандығын сақтау кепілдігін
беретін қоғам құруды көздейді
Тарихы
Либерализм саяси ағым
ретінде ХYI ғ. ортасында
пайда болды, ағылшын
вигилерінің бағдарламасы
мен іс-әрекетімен, сондай-
ақ мүдделер тепе-теңдігі
мен әртүрлі
құқынлықтардың
сыйымдылығына
негізделген келісім Алғаш болып либерализм
мен ымырашылдыө ұғымын идеология ретінде
дамытқан Джон
саясатымен байланысты Локк болған
болды.
Кейіннен ағылшын және француз
ағартушылары әлеуметтік-
философиялық, құқынлықты-
дүниетанымдық, құқықтық және
экономикалық либералдық
идеяларды жасап, негіздеді. XIX ғ.
ортасынды либерализм ғаламдық
идеологияға айналып, бүкіл әлемде
ықпалы артты.
Либерализм және әлеуметтік өмір
• Либерализм әлеуметтік
өмірдің негізі ретінде өз мүддесіне
сәйкес еркін әрекет етуге құқы
шексіз, сөзсіз құқынлықты
әрі автономды тұлғаны атайды.
Тұлғаның жеке өмірі қол сүғуға
болмайтын жоғары саласы болып
табылады және мемлекет
тарапынан ( либералды,
фундаментализм ) араласуға
болмайтын (laisser-faire) әмбебап
принциппен қорғалады.
• Либералды демократияның қоғам дамуының гуманистік
бағыты ретінде орнығуы жаһанданудың саяси қырын
құрайды және тұлғаны құқықтық қорғауға шүбәсыздық
мәртебесін берумен байланысты
• Қоғамдағы әділеттілік заң үстемдігімен және барлық
азаматтың заң алдында теңдігімен қамтамасыз
етіледі.
• Демократиялық мемлекетте толық билікке
азаматтық қоғам ортақтасады
Либерализм және
мемлекеттік құқық
Туа бітті адамға кері
қайтарылмайтын, ешкім
тартып ала алмайтын табиғи
құқық - өмір сүруге,
Либерализмге сәйкес, бостандыққа және бақытқа
мемлекеттік құқық адам ұмтылуға беріледі. Мемлекет
құқын қорғауда тұлға жекеменшік құқын, этникалық
басымдығына назар құқықтарды, дінге еріктілік
аударады, ол құқын қорғауға міндетті.
мемлекеттен тәуелсіз әрі
заңмен жасалмайды,
жоққа да шығарылмайды
сөз
бостанды
ғы

баспасөз
бостанды
сайлау
ғы Маңызды құқы
саяси мәнге
ие
азаматтық
жиналу
бірлесу құқықтар: бостанды
ғы
шеруге
шығу
еріктілі
гі
• XX ғ. әлеуметтік қауіпсіздік құқы бекітілді:
білім алу құқы, еңбек ету және оған
лайықты жалақы алу құқы, жеке өмірдің
қол сұғудан қорғалуы құқы және т.б.
"Құқық - шын мәнінде -
тепе-тең еркіндік
принципінен шығатын
қорытынды мәні"

(Г. Спенсер)
Либерализмнің экономикалық
ұстанымы
• Либерализмнің экономикалық
ұстанымы материалдық өмірде
бостандық кепілі болатын
бәсекелестіктің жетекші рөліне
негізделеді. Сондықтан да мемлекет
антимонополиялық шараларды
қолдана отырып, бәсекені қолдап,
дамытуы керек. Әлеуметтік
қатынастар жүйесінде либерализм
күш қолданбауды және
ұстамдылықты қолдайды.
Либерализмнің көптеген
негізгі идеялары батыс
әлемінде әмбебап, жалпыға
ортақ қағидаттар
мәртебесіне ие болды және
халықаралық құқық ережел
ерінде бекітілді. Міне,
либерализмді кейде
жаһандану идеологиясы
деп атау осыдан.
Либерализм және социализм

Либерализм және социализм - өзара
байланысты ұғымдар. Бұл мәселені
орыс философ В.М.Межуев жан-
жақты зерттеген. Либералды
идеология (адам еркіндігі)
алғышарттары мен оның жүзеге
асырылуының әлеуметтік нәтижелері
(адамдар теңсіздігі) арасында ішкі
қарама-қайшылық бар. Ол бойынша
еркіндік адамды теңдікке емес,
теңсіздікке жетелейді, онда бәрі еркін,
бірақ біргбіріне тең емес. Осыдан келіп
либрализмге социалистік оппозиция
қалыптасты.
Бүгінгі күнге дейін либерализм
тендікке зияны тиетін еркіндікті
қолдайды, ал социализм - еркіндік
есебінен тендікке ұмтылады деп
түсіну қалыптасқан. Бұл
тығырықтан шығу жолын
либералистер де, социалистер де
іздестіруде. Қазіргі либерализм бұл
мәселенің шешімін құқық пен
моральды бірлестіретін жаңа
әлеуметтік әділеттілік теориясын
қалыптастыру арқылы таппақшы
болды.
Социализм болса, Маркстен бері еркіндік пен теңдіктің өзара
ұштасуынан туатын мәселенің басқаша шешімін ұсынады. Оның
негізінде - жеке меншіктің болуы жағдайында бұл мәселенің
шешімін табу мүмкін еместігін дәлелдеу жатыр. Жеке меншік
жағдайында не еркіндікті, не теңдікті қүрбандыққа шалу керек
болады. Осылайша, еркіндік идеясын уағыздаушы социалистік
ағымды либерализмнің тарихи мұрагері ретінде қарастыруға
болады.
Либерал - (лат. liberalis - еркін қоғамның
барлық):
• экономикалық,
• әлеуметтік-саяси,
рухани салаларында жеке тұлғаның
еркіндігін жақтайтын саяси және
идеологиялық ағымды ұстанушы;
либералды партияның мүшесі;
ескі. - еркін ойлаушы;
шектен шыққан жұмсақтық танытып,
жылы жауып, бетімен жіберетін адам
Либерализм
• Қазақстан тәуелсіздік алғалы бері негізінен
либералды құндылықтарға басымдық беріп
келе жатыр. Яғни, батыстық үлгідегі
либерализм бізге сырттан келді, бұл біздің
қоғам үшін экзогенді сипаттағы идеология.
Конституциямыз бойынша идеологиялық әр
алуандылық танылғанымен, елімізде
либерализм идеологиясының басымдығы
анық байқалады. «Нұр Отан» Халықтық
демократиялық партиясы либералды
бағытта екенін Елбасымыз қадап айтқан
болатын.
• Қазақстанның басты ерекшелігі – ұлттық уни
тарлық мемлекет болғандықтан, біз тек
батыстық либералдық құндылықтардың
жетегінде кетпеуіміз керек. Жалаң либерализм
үнемі алға сүйремейді, оның да қайшылықтары
бар, консерватизм тек артқа тартушы емес,
ол да өзіндік артықшылықтарға ие.
Назарларыңызға рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Мемлекетті басқару қағидаттары

Дінтану курсын оқытуға қойылатын талаптар

Саяси партиялар

САЯСИ МӘДЕНИЕТ ПЕН САЯСИ САНА

САЯСИ МӘДЕНИЕТТІҢ МӘНІ, ФУНКЦИЯЛАРЫ

Аударма кә сібінің лингвистикалық ерекшеліктері

ДИСК АЛЬБЕРТИ

Тұлға саясат субъектісі

Демографиялық проблема

«Жеті Жарғы»

Пәндер