Қазақстанның тұңғыш кәсіби

Күні: 6 желтоқсан 2013 жыл

Сыныбы: 9 “а”

Пәні: Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы:

§24. 1920-1930 жылдардағы мәдени құрылыс

Пән мұғалімі: Байболатов Е. К.

Жосалы орта мектебі

Қазақстанда білім және ғылым-ның дамуы, өнер саласындағы жетістіктерді оқушыларға ұғындыру.

Сабақтың мақсаты:

Сабықтың түрі: Жаңа сабақты меңгеру Сабақтың әдісі: Компьютерде жұмыс жасау, ауызша баяндау, талдау. Сабақтың көрнекілігі: Карта, слайт суреттер, хронологиялық кесте, сөзжұмбақ, тамсырмалар.

Сабақтың барысы :

І. Ұйымдастыру бөлімі

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Жаңа сабақ

ІV. Тапсырмалармен жұмыс

V. Жаңа сабақты бекіту

VІ. Оқушыларды бағалау

VІІ. Үйге тапсырма беру

1. Қазақ КСР Конституциясы қабылданған мерзімі:

а) 1937 жылғы наурыз ә) 1934 жылғы сәуір

б) 1936 жылғы желтоқсан в) 1935 жылғы мамыр

г) 1933 жылғы шілде

2. Қазақстандағы ұлттық шеткері аймақтарды бағындыру саясатын белсенді жургізушілер:

а) Н. Ежов, Ф. Голощекин ә) Н. Ежов, А. Байтұрсынов

б) Ф. Голощекин, Т. Рұсқұлов в) Т. Рұсқұлов, Н. Ежов

г) А. Байтұрсынов, Ф. Голощекин

3. Қазақ АКСР-інің одақтас Республика болып құрылған жыл:

а) 1932 жыл ә) 1936 жыл

б) 1937 жыл в) 1938 жыл

г) 1940 жыл

4. Лаңкестік жаппай сипат алды:

а) 1941-45 жж. ә) 1937-38 жж.

б) 1927-31 жж. в) 1931-33 жж.

е) 1918-20 жж.

5. Ф. И. Голощекин ұсынған идея:

а) «ЖЭС». ә) «Әскери коммунизм».

б) «Азық-түлік салғырты». в) «Индустрияландыру».

е) «Кіші Қазан».

Жаңа тақырып: §24. 1920-1930 жылдардағы

мәдени құрылыс

Жаңа сабақтың жоспары:

Қазақстан халқы арасындағы сауатсыздықты жою.

Жоғары оқу орындары, мамандар даярлау.

Ғылыми-зерттеу мекемелері, ғылымның дамуы.

Қазақ кеңестік өнерінің дамуы.

Жылдары

Маңызды оқиғалар

1921 ж.

«Казграмчека» құрылды.

«Мәдени жорық», «Қызыл мүйістер», «Жұмысшы факультеттері» ұйымдастырылды.

1918 ж.

«Бірыңғай еңбек мектебі туралы Декларация» қабылданды.

1920-1921 жылдары 2, 5 мың «Сауатсыздықты жою қоғамдарында» 70 мыңнан астам азаматтар сауатын ашты.

1925 жылы республикада 2, 7 мың мектеп болды.

1919- 1931 жж.

«Сауатсыздықты жою туралы Декрет»,

Ж Жалпыға міндетті 7 жылдық білім енгізілді.

1935 жылы мектеп жасындағы балалардың 91%-ы оқыды.

1940 жылы еңбекке жарамды халық арасында сауатсыздықты жою ісі аяқталды.

Қазақ тілінде жазылған оқулықтардың авторлары:

Профессор Санжар Асфендияров - Қазақстан тарихы оқулығын құрастырды.

Қаныш Сәтбаев - қазақ тілінде бірінші алгебрадан мектеп оқулығын жазды.

Әлихан Бөкейханов - география оқулығын жазды.

Ахмет Байтұрсынов - араб әрпінің негізінде жасалған қазақ әліпбиін жетілдірді.

1919-1920 жж.

Орынборда, Ордада және Семейде Халық ағарту институттары ашылды

1921 ж

Қазақстанда тұңғыш жұмысшы факультеті Орынборда құрылды

1928 ж

Қазақ мемлекеттік педагогикалық институты

1935 жылы оған Абай есімі берілді

(қазіргі Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті)

1929 ж

Алматы мал-дәрігерлік институты

1930 ж

Қазақ ауыл шаруашылық институты

1931 ж

Алматы медициналық институты

1934 ж

С. М. Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік университеті

(қазіргі Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті),

1938 ж

ҚазМУ жанынан аспирантура ашылды.

1940 ж

Қазақстанда 35 кәсіби оқу орындары ұйымдастырылды.

Кесте арқылы түсіндіру:

Жоғары оқу орындары, мамандар даярлау.

Жылдары

Маңызды оқиғалар

Нәтижесі

1918 ж

Ташкентте Түркістан Шығыс институты

Қолданбалы ғылымдар дамыды

1919 ж

1919 жылы Қазақ әскери комиссариаты штабының жанынан тарихи-статистикалық бөлім құрылды.

Бөлім тарих, этнография және жаратылыстану - география секцияларынан тұрды, кейіннен археология секциясы да ашылды.

1919-

1920 ж

Қазақ өлкесін зерттеу қоғамы

құрылды

Қоғамның мүшелері А. Чулошников, Ф. Рязанов, Ә. Диваев, М. Тынышбаев, В. В. Бартольд, В. Радлов, М. Дулатовтардың алғашқы ғылыми еңбектері жарық көрді.

1932 ж

КСРО ҒА-ның Қазақстандық базасы құрылды

Республикада 12 ғылыми-зерттеу институты, 15 тәжірибе станциясы, 186 тірек пункті, зертханалар, су және ауа райын бақылау станциялары болды.

1938 ж

Ғылыми-зерттеу институттары

(ҒЗИ) ашылған КСРО ҒА-ның Қазақ филиалына айналды.

Профессор ғылыми атағы аса көрнекті қазақ тарихшысы С. Асфендияровқа берілді. Қазақстанда 430 мыңнан астам адам ой еңбегімен айналысқан, олардың 27454-інің жоғары білімі болған

Кесте арқылы түсіндіру: Ғылыми-зерттеу мекемелері, ғылымның дамуы.

“Байлардың шаруашылығын тәркілеу туралы” қаулы.

С. Шолақов

Сырдария округі, Бостандық ауданындағы көтеріліс

Е. Жанбаев,

Қ. Қалиев,

Ғ. Сатырбаев.

Қостанай округіндегі көтеріліс

Тәліп Мұсабаев

Созақ ауданындағы көтеріліс

Ф. И. Голощекин

Жетісудағы көтеріліс

А. Бекежанов,

С. Қадиев,

А. Смағұлов.

Ақтөбе, Қостанай және Қызылорда округтеріндегі көтеріліс

А. Қанаев,

Ж. Бәйімбетов,

М. Саматов,

И. Сатыбалдин

«Ойашар» сәйкестендіру

20-30-жылдарда репрессияларға қарамастан Қазақстан мәдениеті жетіліп, әдебиеттін дәстүрлі және драма жанрлары дами түсті.

Семей әуесқой театр.

Орынбордағы қазақ институты .

Институт негізінде 1926 жылы қаңтарда Қызылордада тұңғыш кәсіби қазақ театры ашылды. Онда М. Әуезов, Ж. Шанин, С. Қожамқұлов, Қ. Қуанышбаев,

Қ. Жандарбеков, 3. Атабаева және басқа да дарынды драматургтер, режиссерлер және артистер жұмыс істеді.

Қазақстанның тұңғыш кәсіби суретшісі Ә. Қастеев керемет туындылар жазды. Ол жазған көптеген акварель туындылар «Ескі және жаңа тұрмыс» деген топтама ретінде белгілі.

Ә. Қастеев жазған мыңнан астам картиналар мен суреттер «республиканың көркемсурет қолжазбасы» деп бекер аталмаған.

Соғысқа дейінгі кезеңде Ә. Ысмайылов, Қожахмет және Құлахмет Қожықовтар, Б. Сәрсенбаев, О. Таңсықбаев сияқты қазақ суретшілері жұртшылыққа кеңінен танымал болды.

Қазақ кеңестік өнерінің дамуы.