Сөздерден жұрнақ арқылы туынды сөз жасау

6 - сынып

Қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы:

“Түбір мен қосымша”

Пән мұғалімі:

Ахмет Қалбибі

Notes: Праипаиптптапт тпатпатпт

Сабақтың мақсаты:

А Сөз тұлғасының лексикалық мағынасын ажыратқызу, түбірдің бөлшектенбейтінін түсіндіру

Ә Сөз сиқырлығын өлең жолдарынан мысалдар келтіре отырып

көңілге ұялату, танымын кеңейту

Б Адамгершілікке, білімділік пен біліктілікке тәрбиелеу

Сабақтың мақсаты:

Қорғау

Қорыту

Топтастыру

Оқыту әдісі :

Жекелей - даралай

талдау

Сабақтың түрі : Жаңа білім беру Көрнекілік: тірек сызба, суреттер

Күтілетін нәтиже: *Оқушының өзін-өзін тануға, қоғамда тұлға болып қалыптасуына *Оқуға деген ынтасы оянған *Талаптарды орындай алады, жас ерекшелігіне сәйкес шығармашылық әрекеттер танытады

“Қосымша”

“Сөзжасам”

тобы

“Түбір”

тобы

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру. Сыныпты үш топқа бөлінеді

Өткен сабақ.

Үй жұмысын 3 топтан үш оқушыға оқытып

дәптерлерін тексеріп шығымын.

Сұрақтар арқылы өткен сабақты еске түсүру

Жаңа сабақ.

Түбір мен қосымша

Сөздің бастапқы мағыналы бөлшегі

Түбір

Мысалы: мектеп, оқу, жаз, қалам

Қосымша

Түбір

Жұрнақ

Жалғау

Көптік

Тәуелдік

Септік

Жіктік

Оқу

- шы

- лар

- ымыз

- да

- мын

Қосымшалардың жалғану тәртібі.

Ой толғаныс

Түбір

Қосымша

Сөзжасам

1- топтық жұмыс

“Кім жылдам” ойыны.

Т А П С Ы Р М А:

“Түбір” Үйлер, үйден, айтты, жазса, ашпа, оқушы

сөздерінің лексикалық мағынасы бар, өзгермей тұрған

бөлшектерді, лексикалық мағынасы жоқ бөлшектерді

ажырат. Сөзге лексикалық мағына үстейтін бөлшек

не деп аталады?

“Қасымша” Балықшы - мамандық иесі. Бұл қандай сөз?

“Сөзжасам” Өн - өнім, өнгіш, өндіріс - бәріне ортақ не?

Бұл қандай сөздер?

Жаттығу жұмысы

70-жаттығу. Сөздерден жұрнақ арқылы

туынды сөз жасау.

71-жаттығу. Сөздердің түбірі мен қосымшасын

дефис арқылыажыратып жазыңдар.

Үлгі: айбын- ды-лық-тан.

Жеке оқушылармен жұмыс

Семантикалық карта

Мысалдар

Түбір

Жұрнақ

Жалғау

Мен

- ға

ұста

-шы

-ған

-мен

-па

-хана

Сарамандық тапсырма. 1 Кейбірі жаңа сөз жасайды, кейбірі сөзге қосымша мағына үстейді, кейбірі сөз талғамай кете береді, кейбірі біраз сөзде ғана кездеседі. Тапсырма. Осындағы «кейбірі» деген сөздің орнына төрт түрлі атаумен аталатын жауап сөз тауып айтыңдар.