Мемлекет құрылымы

Ақтөбе облысы Байғанин ауданы

№3 Қарауылкелді орта мектебі

Аққожаева Самал Қожағалиқызы

Тарих және құқық пәні мұғалімі

Тақырыбы:

Мемлекеттің басқарылуы

Мақсаты:

Оқушыларға мемлекеттің атқаратын функциялары, құрылым түрлері, басқару формаларының мәнін ашып түсіндіру.

Логикалық ойлау, есте сақтау қабілеттерін сұрақтарға тез жауап беру дағдысын дамыту, өз пікірін еркін жеткізуге дағдыландыру.

Саяси саналылыққа, құқықытық мәдениетке патриотизмге тәрбиелеу.

Мемлекет дегеніміз не?

Мемлекеттің негізгі белгілері қандай?

Мемлекет түрлерін ата.

Мемлекет типтері.

Жаңа сабақ

Мемлекет функциялары

Басқару формасы

Мемлекет құрылымы

Басқару формасы

Монархия

Республика

Диктатура

Абсолюттік

Конституциялық

Парламенттік

Президенттік

(res-іс, publicus-қоғамдық, жалпыхалықтық.

Жоғарғы мемлекеттік билікоргандары

сайлау арқылы тағайындалады.

Саяси партиялар үлкен рөл атқарады.

Үкімет парламентке есеп береді.

Парламент заңдарды ұсынады және оларды

қабылдайды. Парламент жетекші рөл атқарады.

Премьер-министр де парламенттің қарауына

заңдар ұсынады. Мысалы: Италия, Германия.

Президент-мемлекет басшысы.

Президентті парламент емес халық сайлайды.

Президент Үкімет мүшелерін тағайындайды және

қызметтен босатады. Президент-Республика Қарулы

Қүштерінің Бас Қолбасшысы. Президенттің ерекше

вето құқығы бар.

Республикалық

Парламенттік

Президенттік

Монархиялық

(грек. monarchia - өзі билейді)

Абсолюттік

Конституциялық

Монархия деп мұраланған тақ иесінің (монархтың) ешқандай заңдармен шектеусіз, өз қалауынша дара билік жүргізуін айтамыз.

Мысалы: Россия - XVI-XIX ғ

Франция - XVI-XVIII ғ

Англия - XV-XVII ғ

Түркі монғол мемлекетіндегі Шыңғыс хан ұрпақтарының шексіз билігі.

Монарх билігі конституциямен және парламентпен шнктеледі.

Мысалы: Кәзіргі жағдайдағы Жапонияда - императордың болуы.

Англияда - коралеваның болуы.

Мемлекет құрылымы

Унитарлы Федерациялы Конфедерациялы

Саяси билік бір орталыққа бағынған, мемлекеттің ішінде өз алдына басқа құрылымға жол бермейтін мемлекеттің түрі

Белгілі бір тәуелсіздігі бар

Бірнеше мемлекеттік құрылымдардың бірігіп, одақтық мемлекет құруы

Өздерінің кейбір амал- әрекеттерін үйлестіріп, белгілі бір мақсаттарды жүзеге асыру үшін бірлескен егеменді елдер одағы

Греция, Франция, Қазақстан, Италия, Норвегия, Польша, Жапония, Финляндия, Украина, Болгария, Қытай, Түркия, Аргентина, Швеция т. б

Бразилия, Мексика, Швейцария, Нигерия, Ресей, Австралия, Венесуэла, Германия, АҚШ, Канада, Эфиопия, Пәкістан т. б

Бұндай құрылымдар өткен ғасырларда болған. Бірақ ол өмірде сирек кездеседі.

І. Терминдермен жұмыс.

І топ

Саясат 2. Билік 3. Саяси жүйе

4. Тоталитаризм 5. Ұлт

ІІ топ

Демократия 2. Авторитаризм

3. Мемлекет 4. Диктатура

5. Монархия

“Ойлан тап” І топ

Елдердің басқару формасы

ІІ топ

Мемлекет құрылымы

Кестемен жұмыс

І топ

Королева Парламенттің шақыруымен олардың отырысына қатысып, жаңа Заң жобасымен танысты.

Хлодвик өлер алдында елді басқаруды кіші ұлына өсиет етіп қалдырды.

Халық сайлаған мәжіліс өзінің өкілеттілік мерзімі аяқталып жаңа сайлау белгіледі.

ІІ топ

№

Демократияның артықшылықтары

“Біліміңді көрсет”

І топ

Қазақстанның географиялық орны

Астанасы

Тәуелсіздік алған уақыты

Басқару формасы

Мемлекеттің құрылымы

Әкімшілік бөлінуі

Ел басшысы

Заң шығарушы органы

Атқарушы органы

ІІ топ

Мемлекеттік тілі

Парламеттегі ықпалды партиясы

Халқы және оның қазағы

Діні

Ата Заңы

Ұлттық рәміздері

Ақшасы

Халықаралық ұйымдарға қатысы

Жалпы халықтық мереке

“Кім екенін ойлан”

І топ

“Құлдықтан бостандықтың артықшылығы қандай болса, монархиядағы бақытты өмірден гөрі демократиялық мемлекеттегі кедейліктің артықтығы соншама”

( )

Демократияның көптеген кемшіліктері бар екенін мойындай отырып, оның бір ғана артықшылығы бар екенін ескерте кеткенді жөн көремін. Ол бүгінге дейін ешкім де демократиядан асып түсетін ештеңе ойлап тапқан жоқ.

( )

ІІ топ

1. “Келешек адамдардың таңдау жауапкершілігімен және тәртібімен түптеп келгенде, өмір сүріп жатқан миллиардтардың ішіндегі әр адамның жауапкершілігімен айқындалады”

( )

2. “Демократия - халық үшін халықтың өзі іске асыратын халық билігі”

( )