Қатқыл диск процессор

Презентация қосу

Жоспар
• Компьютерлерге дейінгі кезең
• Алғашқы есептеуіш машиналардың
пайда болуы
• Алғашқы компьютерлер
• ЭЕМ буындары (I-V…)
• Қазіргі сандық техника
Алғашқы есептеу құралдары

Сүйектерге Абак (Ежелгі Рим)
салынған кертіктер Суанпан (Қытай)
V-VI ғасыр VI ғасыр
(«вестониялық
сүйек», Чехия, б.з.д.
30 мың жыл)

Серобян (Жапония)
Шот (Ресей) – XVII ғасыр.
XV-XVI ғасырлар
Есептеу машиналарының алғашқы

жобалары
Леонардо да Винчи (XV
ғасыр) – 13 разрядты
сандарды қосуға арналған
есептеу құрылғысың жобасы
В. Шиккард (XVI ғасыр) –
6-разрядты сандарды қосуға
және көбейтуге арналған
құрылғының жобасы
«Паскаль машинасы» (1642)
Блез Паскаль (1623 - 1662) – қосу
машинасын құрастырды
- жетектер мен дөңгелектерден тұрды
- 8-разрядты сандарды қосу және азайту
амалдарын орындады
Лейбниц машинасы (1672)
Вильгельм Готфрид Лейбниц
(1646 - 1716)
- қосу, алу, көбейту, бөлу
- 12-разрядты сандар
Аналитикалық машина
Ч. Бэббидж (1821)
Амалдарды автоматты түрде орындау
(«диірмен»)
Берілгендерді сақтау үшін жад
қолданылды («қойма»)
Программаны машина жұмыс
жасап тұрған кезде енгізу мүмкіндігі
Алғашқы программа – Ада Лавлейс
(1842)
1960 жылдары құрастырылды
Алғашқы компьютерлер
1937-1941. Конрад Цузе компьютерлері: Z1, Z2,
Z3, Z4.
– электромеханикалық реле (екі күйде болатын
құрылғылар)
– екілік санау жүйесі
– бульдік алгебраны қолдану
– берілгендерді кинолентадан енгізу

1939-1942. Электронды шамды компьютердің
алғашқы үлгісі, Дж. Атанасофф
– екілік санау жүйесі
– 29 сызықтық теңдеулер жүйесін шешу
«Марк-I» (1944)
Құрастырушы – Говард Айкен (1900-1973)
АҚШ-тағы алғашқы автоматты компьютер:
– ұзындығы 17 м, салмағы 5 тонна
– 75 000 электронды шам
– 3000 механикалық реле
– көбейту – 3 секунд, бөлу – 12 секунд
Компьютер буындары
I буын (1945 - 1955)
– электронды-вакуумды шамдар

II буын (1955 - 1965)
– транзисторлар

III буын (1965 - 1980)
– интегралды микросхемалар

IV буын (1980 - …)
– үлкен және өте үлкен интегралды
схемалар (ҮИС және ӨҮИС)
ЭЕМ-нің бірінші буыны (1945-1955)

электронды шамдармен
жұмыс істеді
есептеу жылдамдығы
секундына 10-20 мың
операция әр машинаның
өз тілі болды операциялық
жүйелер болған жоқ енгізу
және шығару:
перфоленталар,перфокарт
алар, магнитті таспалар
«ЭНИАК» (1946)
• Құрастырушылар – Дж. Моучли және П. Эккерт

• Электронды шамдармен жұмыс істеген алғашқы
компьютер:
– ұзындығы 26 м, салмағы 35 тонна
– қосу – 1/5000 сек, бөлу – 1/300 сек
– ондық санау жүйесі
– 10-разрядты сандар
– басты қиындығы – программаларды
енгізу
ЭЕМ-нің екінші буыны (1955-1965)

• жартылай өткізгіш элементтер –
транзисторлар
(1948, Дж. Бардин, У. Брэттейн и У. Шокли)
• жылдамдығы секундына 10-200 мың операция
• алғашқы операциялық жүйелер
• алғашқы программалау тілдері: Фортран (1957),
Алгол (1959)
• мәліметтерді сақтау құралдары: магниттік
барабандар, магниттік дискілер
ЭЕМ-нің екінші буыны (1955-1965)
• 1953-1955. IBM 604, IBM 608, IBM 702

• 1965-1966. БЭСМ-6
– 60 000 транзистор
– 200 000 диод
– секундына 1 млн.
операция
– жад – магнитті таспа,
магнитті барабан
ЭЕМ-нің үшінші буыны
(1965-1980)
• интегралды микросхемалар (1958, Дж. Килби)
• есептеу жылдамдығы секундына 1 млн. операцияға
дейін
• жедел жад – жүздеген мың байт
• операциялық жүйелер – жадты,
құрылғыларды, процессор уақытын басқару
• программалау тілдері Бэйсик (1965), Паскаль (1970, Н.
Вирт), Си (1972, Д. Ритчи)
• программалар үйлесімділігі
ЭЕМ-нің төртінші буыны (1980-…)
• үлкен және аса үлкен интегралды схемалардан
(ҮИС, АҮИС) тұратын компьютерлер
• дербес компьютерлер
• қарапайым пайдаланушылардың пайда болуы, графикалық
интерфейстің қажеттілігі
• әрекет ету жылдамдығы секундына 1 млрд. операциядан жоғары
• оперативті жад – бірнеше гигабайт
• көппроцессорлық жүйе
• компьютерлік желілер
• мультимедиа мүмкіндіктері (графика, анимация, дыбыс)
Компьютерлердің V буыны - ?
(Жапония, 1980-жылдар)
• Мақсат – жасанды интеллект қызметін атқаратын суперкомпьютер
құрастыру
• Жобаның негізгі сипаты:
– барлық мәліметті логикалық тәсілдермен өңдеу (Пролог тілі)
– өте үлкен мәліметтер қоры
– параллель есептеулер мүмкіндігін қолдану
– бөліп есептеу әдісі
– компьютермен дауыстап «сөйлесу»
– программалық жабдықтарды аппараттық жабдықтарға біртіндеп ауыстыру
• Проблемалар:
– жүйенің өздігінен даму идеясы іске асқан жоқ
– программалық және аппараттық жабдықтардың балансын қате бағалау
– дәстүрлі компьютерлер бұдан да жоғары жетістіктерге қол жеткізді
– технологиялардың сенімсіздігі
– интернеттің дамуы – мәліметтерді сақтаудың жаңа моделі
– 50 млрд. йен қаражат жұмсалды
Жүйелік блоктың ішкі көрінісі

1. Desktop.
2. Mini-Tower.
3. Midi-Tower.
4. Big-Tower.
Блок питания

корпус

Қатқыл диск

процессор
Аналық
тақша

Оперативті жады
Видео карта
Аналық тақша – бұл
компьютердің барлық құрамдас
бөліктері қосылатын күрделі көп
қабатты мөрлік тақша. Аналық тақша
мыс өткізгіш жолшықтар желісімен
қапталған, олардың бойымен мәліметтер
тақшада құрастырылған микро
схемалар мен компьютердің басқа
құрылғылары қосылатын слоттарға
жеткізіледі. Әрбір құрылғы белгілі бір
слотқа қосыла алады.
Әдетте компьютер сипаттамасының
басында, орталық процессордың (central
processing unit, CPU) типі мен жиілігі,
оперативті жады (random access memory,
RAM) сипаттамасы беріледі.
Компьютердің бұл құрамдас бөліктері –
ең бастылары, өйткені бұлар компьютер
1. Процессорное гнездо. жұмысының шапшаңдығын анықтайды.
2. Разъемы для оперативной памяти. Компьютерге әлемдегі ең үлкен
3. Интерфейсы шины PCI. тұрғылықты дискіні, ең күшті бейнелік
4. Микросхема системной логики (чипсет). бейімдеуіш пен керемет дыбыстық
5. Интерфейсы для подключения жестких жүйені орнатуға болады, бірақ процессор
дисков и накопителей CD или DVD дисков. баяу, жады мардымсыз болса, осы
6. Интерфейсы для подключения FDD. байлықтың барлығы
7. Блок портов ввода/вывода. түкке де жарамай қалады.
Процессор немесе микропроцессор
компьютердегі орталық мәліметтер өңдеу
құрылғысы болып табылады (1.5-
сурет).Процессор микросхема ретінде ұсынылған
және оперативті жадымен қатар аналық тақшада
орналасады. Процессорлар бағдарламалар
жұмысына қажетті есептеулерді орындайды.
Процессор неғұрлым шапшаң болса,
компьютердің жұмыс істеу жылдамдығы
соғұрлым жоғары болады. Процессордың
Процессордың жылдамдығы үстіне радиатор, радиаторға
мегагерцпен (МГц) немесе гигагерцпен (ГГц) процессорды салқындатуға
өлшенетін оның ырғақтық жиілігімен арналған желдеткіш (кулер)
анықталады. орнатылады.
Компьютердің оперативті
жадысы (ОЗУ) немесе Random Access
Memory мәліметтерді қысқа мерзімге
сақтау үшін қызмет етеді Кез келген
бағдарламаның, амалдық жүйенің де,
жұмыс істеуі үшін іске қосу кезінде
бағдарламаның бір бөлігін қотаруға
оперативті жадының біршама көлемі
талап етіледі.

Бұл тұрғылықты дискіге қатынамастан бағдарламаның маңызды мәліметтеріне қол жеткізу
мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Компьютерде бір мезгілде неғұрлым көп бағдарлама жұмыс істесе, соғұрлым
үлкен оперативті жады талап етіледі. Бағдарламаның жұмысы аяқталған кезде немесе компьютерді
өшіргенде оперативті жадыда сақталған мәліметтер жойылып кетеді.
Оперативті жадының көлемі мегабайтпен (Мб) өлшенеді. Қазіргі заманғы қосымша бағдарламалардың
көпшілігі жұмыс істеу үшін 64 Мб оперативті жады көлемі қажет және іске қосылған бағдарламаның әрбірі
жады талап етеді. Пәрмендерді пайдаланатын бейнелік және дыбыстық үлкен бағдарламалар (мысалы,
компьютерлік ойындар) одан да көбірек жады көлемін қажет етеді. Қазір компьютерлерге ең аз дегенде 256
Мб оперативті жады орнатылады.
Оперативті жады ішкі жады болып саналады да, сыртқы жадыға мысал бола алатын тұрғылықты
диск немесе ықшам дискіден ерекшеленеді. Тіпті компьютер өшірілгеннен кейін де ақпарат сыртқы жадыда
сақталады.
Тұрғылықты диск (тұрғылықты диск
жетегі) немесе Hard disk Drive (HDD) – бұл
компьютердегі негізгі мәліметтер қоймасы
Компьютерлердің көпшілігі құрамдас
тұрғылықты дискілермен жабдықталған. Оларға
қосымша бағдарламалар орнатылады, онда файлдар
әзірленеді және әр түрлі мәліметтер сақталады.
Компьютерді сатып ала отырып, сіздер
тұрғылықты дискінің сыйымдылығы сипаттаманың
алғашқы жолдарында (оперативті жады көлемі және
процессордың жылдамдығымен қатар) келтірілгенін
көресіздер.
Тұрғылықты дискінің сыйымдылығы түрлі
компьютерлерде алуан түрлі болады да, мегабайтпен
және гигабайтпен өлшенеді. Қазіргі заманғы
тұрғылықты дискілердің сыйымдылығы 80-500 Гбайт
және одан да үлкен болады.
CD және DVD диск жетектері мәліметтерді ықшам дискілерге жазуға
(«күйдіруге») және оқуға мүмкіндік береді (1.9-сурет). CD және DVD
дискілер – ауыспалы тасымалдаушылар. CD дискіге 400 Мб, DVD дискіге
4,7 Гб ақпарат сыяды.
Дискілер бір рет жазылатын (CD-R және DVD-R) және қайталап
жазылатын (CD-RW және DVD-RW) болады.

Кез келген диск жетектері мәліметтерді оқи алады, көбісі – жазуға
да қабілетті, бірақ мәліметтерді сақтауға және алмастыруға арналған
арнайы құрылғылар да бар. Әдетте бұлар – сыртқы құрылғылар, оларға
компьютердің USB-портына тікелей қосылатын USB-диск немесе флеш-
карта жатады. Флеш-карталар өте ықшам, қазіргі таңда оларға 128
Мбайттан 4 Гбайтқа дейін ақпарат сыяды.

Стример - мәліметтерді магниттік таспада сақтауға арналған
құрылғы
Бейнебейімдеуіш немесе
бейнетақшаның (сызбалық бейімдеуіш)
кескіндерді сақтау үшін ғана
пайдаланылатын меншікті оперативті
жадысы бар «Тұрғылықты жері»
бойынша бұл жады көбінесе бейнежады
(videoRAM немесе VRAM) деп аталады.
Бейнежады көлемі неғұрлым үлкен болса,
компьютер кескіндер мен
бейнероликтерді соғұрлым үлкен
ажыратылымдықпен және түрлі
түстермен бейнелейді.

Желілік тақша компьютерді
компьютерлер желісіне қосуға
мүмкіндік береді Желілік
тақшалардың бірнеше түрі бар:
Ethernet, token ring және сымсыз
желілерге қатынас құруға арналған
тақшалар; ең танымалдары – Ethernet
және сымсыз желілер.
Монитор немесе дисплей – ДЭЕМ-ге міндетті түрде қажет
шеткері құрылғы, ол компьютердің жедел жадында өңделетін
информацияны экранда көру үшін қажет. Экран түстеріне қарай
дисплейлер монохромды (ақ-қара) және түрлі-түсті болып, ал экранға
шығарылатын информация түрлеріне байланысты символдық (тек
символдық информация) және графиктік (символдық және оған қоса
графиктік информация) болып бөлінеді.
ЭЕМ-ге мәлімет енгізетін ең
негізгі құрылғы пернелік тақта болып
саналады, ол арқылы мәтіндік
информацияны теріп, әртүрлі командалар
енгізіп орындауға болады.

“Тышқан тәрізді қол тетік”
пернелікпен бірге ЭЕМ-ді
басқаруға арналған. Бұл – тегіс
стол бетімен жылдам жылжи
алатын, қажет болғанда оның 2-3
батырмасының бірін баса отырып,
белгілі бір әрекетті орындауға
болатын қолмен басқарылатын
кішкене тетік.
Сканер (ізкескіш) – қағазға жазылған мәліметтің
кезкелген түрін (сурет, сызба, кітап мәтіні) оптикалық
негізге сүйене отырып компьютерге жылдам енгізе алатын
құрылғы. Бірақ енгізілген информация графиктік түрге
айналып, оны бірден өңдеу ісін жүргізу қиынырақ болады.
Ол суреттерді, сызбаларды компьютер жадына енгізе
алады, мәлімет енгізу оңай, әрі жылдам орындалады.
Принтер мәтіндік және графикалық мәліметтерді компьютердің
жедел жадынан қағазға басып шығаруға арналған.Ол рулон қағаз түрінде
де, парақ та бола береді.
Принтерлердің негізгі артықшылығы – олар көптеген қаріп түрлерін
пайдаланып, күрделі мәтіндерді басып бере алады. Шрифт түрлеріндегі
әріптердің биіктігі, ені, олардың ара қашықтығы, интервалдары әртүрлі
болады. Осыған байланысты матрицалық принтерлердің тар (стандартты
бір бет қағаз үшін ) және күймелі (қатар тұрған екі бет қағаз үшін)
түрлері бар.
Принтерлер графиктік сызбаларды, суреттерді түрлі түсті етіп басып
бере алады, соған байланысты олардың көптеген модельдері бар.
Қазіргі кезде принтерлердің матрицалық, лазерлік, сия бүріккіш
және термографиктік түрлері бар.
Матрицалық принтерлерде Лазерлік принтерлер –
баспа тиегі қағаз жолдарымен ксерография принціпін қолданатын Сия бүріккіш
жылжи отырып, керек кезінде құралдарға жатады, бұларды әріп притерлерде қағаздағы
бояйтын (көбінесе қара бояу) лента бейнелері электірлік тәсілмен бояу бейне арнайы сия
арқылы қағазды символ суретіне жұқтырылған доңғалақ арқылы тамшыларын бүрку арқылы
сәйкес нұқып отырады. Арзан қағазға түседі. Доңғалаққа әріптер шығарылады. Бірақ олар
принтердің баспа тиегінде 9 ине бейнесіндегі бояу жұқтыру қалыңырақ қағазды және
бар, олардың сапасы орташа компьютер коандалары арқылы тұрақты түрде қадағалап
болады: сапасын арттыру үшін лазерлік сәулелермен жүргізіледі. қарап тұруды керек етеді.
инелер бір жолда жағалап бірнеше Қағаз бетіндегі бір дюйм аумаққа Бұл принтерлер матрицалық
рет жүріп өтуі тиіс. Бұларға 300-ден 2400 нүктеге дейін салу принтерлерден жақсы,
қарағанда 24 не 48 инелі мүмкіндігі бар, сол себепті сапалы әрі дыбыссыз
принтерлер басылымының сапасы таңбалар саасы жоғары болады. жұмыс істейді, көптеген
жоғары болады. Матрицалық Сонымен, лазерлік принтерлер өте қаріп түрлерін қамтиды,
принтерлердің жұмыс өнімділігі сапалы басылым бере алады және дегенмен жоғары сапалы
10-60 секундта бір бет аралығында жылдамдықтары да жоғары-орташа қағаз түрлерін және сияны
болады, бірақ олардың қағаздағы есеппен алғанда, секундына 330 жиі керек етеді.
сапасын арттырғымыз келсе, символ (бір бетті 3-15 секундта)
жылдамдықтан ұтыламыз. басып бере алады.
Модемдер (модулятор-демодулятор) компьютерлер арасында
мәлімет алмасу үшін керек, олар негізінен мәліметті жеткізу
жылдамдығына қарай топтарға бөлінзді. Қазіргі кезде олардың
жылдамдығы 2400 бит/сек - 54000 бит/сек аралығында. Олар мәлімет
алмасу процедурасының белгілі бір стандарттары (протоколы)
бойынша жұмыс атқарады. Компьютер желісіне (Internet, Relcom,
FidoNet, т.б.) немесе электрондық почтаға байланысты ең керекті
құрылғы телефон арналарына қосылған осы модем болып саналады.
Бүлардан басқа факс-модемдер бар, олар модем мен факсимильдік
байланыс аппаратының функцияларын бірге атқарады. Факс-модемді
пайдаланып, мәтіндік мәліметті тек өз абоненттеріңіздің компьютеріне
емес жәй қарапайым факс
аппаратына да жіберуге және қабылдауға болады. Факс - модемдер жaй
модемдерден қымбатырақ, бірақ олардың атқаратын қызметі
әлдеқайда мол.
Ток көзінің тербелісінен қорғау
Желілік сүзгілер • кернеудің кенеттен өзгеруінен
• жоғары жиілікті ақаулардан
• мөлшерден тыс кернеуден
қорғайды

ҮҚК = үздіксіз қоректендіру көзі
UPS = Uninterruptable Power Supply,
• кернеудің кенеттен өзгеруінен
• бірқалыпсыз жиіліктен
• кернеудің кенеттен
төмендеуінен
• ток көзінің жоғалып кетуінен
сақтайды
Аккумуляторларға ауысу (5 минутқа дейін)
• off-line (резервті) – ток көзінің сапасы нашар болғанда, жұмыс
станциялары мен ДК үшін
• on-line (активті) – тоқтаусыз, AC-DC-AC екі есе артуы, өте маңызды
серверлер үшін
Желі құрал-жабдықтары

коммутатор маршрутизатор
желілік карта (хаб, свич)
(роутер)
10/100/1000 Мбит/сек

«иірулі сым»
кабелі

сымсыз желіге патч-корд
қосылатын нүкте (WiFi)
RJ-45 жалғаушысы
UPS – кернеу ауысқанда немесе электр
энергиясы өшіп қалған жағдайда компьютерді
қорғайды.

Колонка – дыбыстық
ақпаратты шығаруға
арналған құрылғы.

Сплиттер – это устройство для разделения
низкочастотного сигнала обычной телефонной
связи и высокочастотного сигнала ADSL.
Мультимедиа құрылғылары

CD/DVD дискжетегі Видеокарта TV-тюнер Дыбыстық карта

Дыбыс колонкалары Құлаққап Микрофон Джойстик

Геймпад Руль Виртуалды нақтылық дулығасы

Ұқсас жұмыстар

Қатқыл диск

Ақпаратты енгізу құрылғылары

Компьютерді архитектурасы

Компьютер архитектурасы

Лазерлік диск

КОМПЬЮТЕР АРХИТЕКТУРАСЫ ЖҮЙЕЛІК ШИНАЛАР

Қатты диск

ДЭЕТ-тің архитектурасы

ДЕРБЕС КОМПЬЮТЕРДІҢ ЕҢ НЕГІЗГІ ҚҰРЫЛҒЫСЛАРЫ

Дербес электронды есеп теутехникасының архитектурасы

Пәндер