Дүрыс тамақтанбауға байланысты жастар арасында кездесетін аурулар

Жасөспірімдердің

тамақтану негіздері.

тақырыбы:

орындаған: №8 топ оқушысы Бекжанова Ж

жетекшісі: о/ө шебері Хайруллина З. К

№11 кәсіптік лицей

Ежелгі римдіктердің нақыл сөзі:

"Біз тамақ ішу үшін тіршілік етпейміз,

тіршілік ету үшін тамақ ішеміз"

Дұрыс тамақтанбауға байланысты факторлары Адам өмірінің ұзақтығы - 50% Жастар арасында аурулар - 80%

Дұрыс тамақтанбау

қауіпті

Шығыс медицинасы тамақтану мәдениетіне айрықша көңіл бөледі. Олар тағамдардың құрамына еттің аз, керісінше көкөніс пен жеміс-жидектердің көп болғанын қадағалайды. Жаңа піскен жеміс-жидектер мен көкөністер-адам ағзасын жиналған қождарды(шлактан) арылтып, қажетті дәрумендермен толықтырады. Олар адамның қартаюына жол ашатын, құрамында токсикологиялық заттары бар ет өнімдерін жемеуге кеңес береді.

Тиімді тамақтанған адам біраз ауру-сырқауға ұшырамай, оларды оңай жеңіп отыратын болады. Тиімді тамақтанудың мезгілсіз, ерте қартаюдан алдын-ала сақтандырудағы маңызы зор. Асқазаны, жүрек-қан тамыры т. б. сырқатқа ұшырағанда тамақтанудың арнайы ойластырылып жасалған рационы мен режимі емнің бір түрі болып табылады.

Тамақтану бүкіл организмнің бір қалыпты дамуы мен үйлесімді қызметін қамтамасыз ететіндей болып ұйымдастырылуы тиіс. Организмнің физиологиялық қажеті көптеген жағдайға байланысты, олар ұдайы өзгеріп отырады. Организмнің тамақтан жұғымды заттарды дәл осы сәтте қажетті мөлшерде бойына сіңіріп зат алмасу процесінде бір затты екінші түрге айналдыратын, керекті кезінде пайдалануға болатындай қор жасайтын, реттеуші механизмі болады. Бірақ организмнің реттеу мүмкіндігінің белгілі шегі бар; ол мүмкіндік бала кезде және егде тартқан шақта көбірек шектеледі. Кейбір витаминдер, алмастырылмайтын амино қышқылын адам организмі зат алмасу процесінде жинақтай алмайды, ол дайын күйінде тамақпен бірге берілуі тиіс, өйтпеген күнде кісі тамақ жұқпайтын ауруға ұшырайды .

Дені сау адамның тамақтану рационында ақуыз, май және көмірсулардың ара қатынасы 1:1:4-ке жуық болуы керек. 1 грамм ақуыздың, майдың және көмірсудың қуаттылық құндылығы олардың сіңімділігін ескергенде тиісінше 4, 9 және 4 ккал болады.

Йодтың жеткіліксіздігінен болатын аурулар - 16%

2. Семіздіктің байқалуы- 20-30%

3. Жүрек-тамыр аурулары

4. Рактың кейбір түрлері

5. Диабеттің пайда болуы.

Дүрыс тамақтанбауға байланысты жастар арасында кездесетін аурулар

Артық салмаққа жол бермеу үшін «қара тізімдегі» тағамдарды біле жүрген жөн. Ол үшін тағамның этикеткасындағы «Е-ден» басталатын сандарға назар аударыңыз. Е103, Е105, Е111, Е121, Е121б, Е123, Е126, Е127, Е130, Е152, Е211, Е240, Е924а, Е924б, Е952, Е216, Е217 көрсеткіштерін мамандар денсаулыққа аса зиян дейді. Ал жарамдылық мерзімі үш айға жететін торттар, йогурттар, сырты табиғидан алшақ, тым ашық түспен боялған пирогтар да ағзаны асықпай уландыратын қоспалар көрінеді. Дайын шырындардың да пайдасынан зияны көп болып шықты.

Шұжық, сосискі, банкалардағы бұқтырылған ет сияқты консервіленген не қайта өңделген ет өнімдері де пайдасынан зияны басым тағамдар тізімінде екен. Сол себепті де ондай тағамдарды көп қолданбаған жөн. Ал «фабрикаттар» ала қалсаңыз, оның құрамына мұқият назар аударғаныңыз жөн. Өйткені өз денсаулығыңыз өз қолыңызда.

Минералдардың негізгі көзі және қызметі.

Минерал

Маңызды көздері

Қызметі

Темір

Бауыр, ет, құс, жұмыртқаның сарысы, сардиндар, скумбрия, бүтін дәнді өнімдер, нан, бұршақтар, саумалдық.

Эритроциттағы пигменттің компоненті бұлшық ет компоненті.

Кальций

Сүт, ірмішік, арқан балық, сардиндер, майшабақ, жасыл жапырақты көкөністер

Сүйек пен тістердің өсуі

Бұлшық еттің жиырылуы

Жүйке серпінін тарату.

Цинк

Ет, балық, жұмыртқа, дәнді өнімдер, бұршақтар

Тұлғалық даму

Қайта жаңғыру

Жарақаттың жазылуы

Йод

Йодталған тұз, теңіз өнімдері, топырағында йодтың көлемі жеткілікті аудандарда өсірілген жануар мен өсімдік текті өнімдер.

тамақтың құрамында йодтың жетіспеушілігінен зоб ауруы пайда болады

8 - 10 жастағы балалардың тамақтану рационынан алынып тасталуы керек.

бала организмі нашар сіңіреді және оған уланып қалуы не ішек құртын жұқтыруы мүмкін.

Ысытылған,

тұздалған ет

Қыша, сірке

суы қосылған ет,

Балық тағамдары

Шала қуырылған

ет

Жоғары сынып оқушылары, лицейдегі төменгі курс студенттерінің оқу және тұрмыс жағдайлары ерекше күш жұмсауды талап етеді. Жас организмнің кейбір физиологиялық жүйелер әлі де толық қалыптасып бітпеген, сондықтан олар, тамақтану рациондарын бұзуға өте бейім келеді. Оқу кезінде тамақтану тәртібін бұзуға байланысты жасөспірімдердің көпшілігінде “жастар ауруы “деп аталатын ас қорыту жүйесінің ауыруы дамиды және қан қысымың көтерілуі, жүйке және басқа да аурулар байқалады. Бірнеше зерттеу мәліметтеріне қарағанда, қанағаттанарлық бағаға оқитын студенттердің 60% күніне екі рет тамақтанады, ал жақсы оқитын деген баға алатындар 80% үш рет тамақтанады.

18 жастағы студент Сабинаның бір күндік ас мәзірінің зерттеу кестесі.

№

Ас мәзірі

грамм

ккал

Ертенгілік ас: майда жарма ботқасы

245

2 тілім нан

100

265

Қант қосылған шәй

200

116

Түскі ас: ет қосылған үй кеспесі

250

1078

2 тілім нан

100

265

Майға піскен картоп

100

126

Консервіленген бұршақ

Консервіленген майдағы майшабақ

100

320

Қант қосылған шәй

200

116

Алмұрт

100

Қосымша тамақ:

Сүт

200

120

Печенье

Кешкі ас: қуырған жұмыртқа

100

119

2 тілім нан

100

265

Шоколадты кәмпиттер

100

296

Қант қосылған шәй

200

116

Барлығы:

2025

3619

Зерттеу кестесі қорытындысы бойынша зерттелуші Сабинаға ұсынба

Сабина- студент 18 жаста, сондықтан күнделікті ккал қабылдау мөлшері 1800- 2000 дейін болу керек. Бұл кестеде, Сабинаның күнделікті ккал-сы 2913, 8

Шоколад, кәмпиттері өнімдерің көп мөлшерде пайдаланады, тәттіні көп жеу адам ағзасына зиян, өйткені әр түрлі ауруларды қоздырады, қант диабеті ауруың асқындырады. Сабина негізі толықтыққа бейім қыз, сондықтан оған күнделікті ас мәзіріне көкөніс, жеміс-жидектер, сүт өнімдерің көбірек пайдалануға кеңес беріледі. Сондай-ақ, құрамында ас-тұзы мол тағамдар мен өнімдерді сирек қабылдаған жөн. Тамақтануға саналы қарау адамға көптеген аурулардан құтылуға көмектеседі. Ашығу түйсігі алдамшы келеді. Көптеген толық адамдар кейде тамақ іше салысымен ашығу сезімінде болады да, макарон, пирог, печенье, торт және тағы сол сияқты денеге артық масса жиналуына себепші болатын аса жұғымды азық-түліктерді жеуді ұнатады. Мұндай адамдар үй таразысының көмегімен өз массасын үнемі қадағалап, ол артатын болса, тамақ мөлшерін шектеу, майлы, тәтті, ұн тағамдарын пайдаланбау, судың жалпы мөлшерін азайту секілді шұғыл шараларды қолдануы тиіс.

18 жастағы оқушысы Армангүлдің бір күндік ас мәзірінің зерттеу кестесі.

№

Ертеңгілік ас

Грамм

Ккал

Қант қосылған қара шәй

200

116

Шие тосабы

2 тілім нан

100

265

Түскі ас

Қарақұмық ботқасы

150

245

Қант қосылған қара шәй

200

116

Сары май жағылған 2 тілім нан

100

300

Көкөніс салаты винегрет

100

Кешкі ас

Қуырылған картоп

150

288

2 тілім нан

100

265

Қант қосылған қара шәй

200

116

Көкөніс салаты балғын қияр, қызанақ

100

108

Барлығы

1425

1949

Зерттеу кестесі қорытындысы бойынша зерттелуші Армангүлге ұсынба

Армангүл 17 жаста. №11кәсіптік лицей оқушысы, күнделікті ккал қабылдау мөлшері 1410. Бір күндік ас мәзірін көріп тұрғандай, Армангүл құнарсыз тамақтанады, ас мәзірінде мүлдем жеміс -жидектер, ет өнімдері, балық сүт өнімдері жоқ, қант мөлшерін де аз пайдаланады. Армангүл қан аздығы аурумен мектепшілік есепте тұр.

Ұқсас жұмыстар

Дұрыс тамақтануға және денсаулығын сақтай білуге тәрбиелеу

Жасөспірімдердің дұрыс тамақтануы, денсаулыққа зиян тағамдар және арттық салмақтың зияндылығы туралы білімдерін жүйелеу, кеңейту

Полигенді ауруларға жалпы сипаттама

Полигенді аурулар. Анықтамасы, себептері, жіктелуі, клиникалық көрінісі

Полигенді аурулар

Есірткінің зардаптары

Ұтымды тамақтану. Салмағы артық адамдардың тамақтану принциптері

Жұқпалы емес аурулар

ҚУАЛАЙТЫН АУРУЛАРЫ

Паллиативті көмек

Пәндер