Потенциалдық энергия өрнегі

§23. Энергияның сақталу және бір түрден екінші түрге айналу заңы

Сабақтың құрылымы:

Ұйымдастыру кезеңі:

Үй тапсырмасы: Қызығушылықты ояту.

Мағынаны түсіну.

Білімді бекітуге арналған есептер.

Тест тапсырмалары.

Анықтама кестесі.

Білімді бекітуге арналған тапсырмалар.

Үй тапсырмасы.

1. Дененің механикалық жұмыс жасай алу қабілетін (механикалық энергия) деп атаймыз.

2. Қозғалып келе жатқан дене энергиясын (кинетикалық энергия) деп атайды.

3. Денелердің өзара әрекеттесу энергиясын (потенциалдық энергия) деп атаймыз.

4. Энергияның өлшем бірлігі (Джоуль)

5. Потенциалдық және кинетикалық энергия өзгерістері (жұмыс) -ты береді.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . .

1. Кинетикалық энергия өзгерісі кезінде атқарылатын жұмыс өрнегі:

2. Потенциалдық энергия өзгерісі кезінде атқарылатын жұмыс өрнегі:

3. Кинетикалық энергия өрнегі :

4. Потенциалдық энергия өрнегі:

5. Механикалық энергия өрнегі:

1. Садақтан вертикаль жоғары тартылған жебенің ең үлкен көтерілу биіктігін есепте. Жебенің бастапқы жылдамдығы 40 м/с

2. Массасы 2 кг дене жер бетінен 30 м биіктіктен түседі. Дененің 15м және жерге келіп түскендегі кинетикалық энергиясын есепте

Мағынаны түсіну.

Жаңа сабақ :

Тұйық жүйе құрайтын және бірімен-бірі тартылыс күші мен серпімділік күші арқылы әрекеттесетін денелердің кинетикалық және потенциалдық энергияларының қосындысы тұрақты болады.

Табиғаттағы энергия жоғалып кетпейді және жоқтан пайда болмайды, ол тек бір түрден екінші түрге айналады.

Есеп шығару мысалы.

Массасы 250г дене 15м/с жылдамдықпен вертикаль жоғары лақтырылды.

Дененің лақтырылған мезетіндегі кинетикалық энергиясын;

Ең жоғары нүктедегі потенциалдық энергиясын;

Ең үлкен көтерілу биіктігін табу керек.

Білімді тексеруге арналған есептер:

I-деңгей

1. Жер бетінен 3, 5 м биіктікке көтерілген массасы 6 кг дененің потенциалдық энергиясын анықтаңыз.

2. 9 м/с жылдамдықпен қозғалатын 6 кг дененің кинетикалық энергиясы неге тең ?

II-деңгей

1. Қатаңдығы 10 4 Н/м серіппе 3 см-ге сығылғанда оның потенциалдық энергиясы қалай өзгереді ?

2. “Союз” сериялы ғарышкеменің массасы 6, 6т болса, оның орбита бойымен 7, 8 км/с жылдамдықпен қозғалғандағы кинетикалық энергиясы қандай? (А. П. Рымкевич, Алматы “Рауан баспасы” 1998ж №340 есеп )

III-деңгей

Массасы 4 кг еркін түсіп келе жатқан дененің жылдамдығы жолдың бір бөлігінде 2-ден 8 м/с - қа дейін артты. Осы жолдағы ауырлық күшінің жұмысын табыңдар.

(А. П. Рымкевич, Алматы “Рауан баспасы” 1998ж №341 есеп )