Тамыр жүйелері

Ақтөбе олысы, Шалқар қалалық №1 орта мектеп

Шалқар қаласы 2010 жыл

Биология

Экспериментатор-мұғалім: Избаева Рабиға Төлемісқызы

12 жылдық білім беру экспериментінің

6 сыныбына арналған бағдарламадағы

12-ші сабағы

Тамыр. Тамыр түрлері. Тамыр жүйелері

Сабақтың тақырыбы

Сабақтың мақсаты:

Дамытушылық:

Өсімдік шаруашылығы

үшін тамыр жүйелерін дамыту

туралы білімнің маңызын ашу;

зертханалық жұмысты сауатты

орындау дағдыларын

қалыптастыруды

жалғастыру.

Тәрбиелік:

Тамырдың өсімдік

тіршілігіндегі,

табиғаттағы

маңызын тамыр күтімін

зерттеп талдау арқылы

оқушыларды ізденімпаздыққа,

еңбек сүйгіштікке,

өзара ынтымақтастыққа

тәрбиелеу

Білімділік:

Оқушыларға тамырдың

өсімдіктің вегетативті

мүшесі екендігі, тамырдың дамуы,

тамыр жүйелерінің типтері,

олардың құрылысының

ерекшеліктері, тамыр қызметі

туралы түсінік беру;

Notes: People who are the catalysts for change and manage the change process are change agents. A manager may be a change agent. However, the change agent can be a nonmanager-for example, an internal staff specialist or outside consultant. Management often uses outside consultants because they can offer a fresh perspective which insiders lack. But, they may not understand the organization’s history, culture, operating procedures, and personnel. Furthermore, outside change agents often initiate more drastic changes because they do not have to live with the repercussions after the changes have been implemented.

Сабақтың түрі: дәстүрлі

Сабақтың типі: аралас

Оқыту әдісі: индуктивті, дедуктивті, иллюстративтік

Пәнаралық байланыс:

сурет, органикалық химия

Сабақтың көрнекілігі: бағалау парағы, бейне слайдтар, кеппешөптер,

тәжірбиелік ыдыстар

Сабақтың жоспары

1. Ұйымдастыру.

2. Үй тапсырмасын тексеру.

а) Нөмір ойыны

ә) Сызықтық диктант

3. Жаңа білім беру

4. Зертханалық жұмыс

5. Бекіту

а) Сандар сыры

ә) Жеребе

б) Жағдаят

в) Құпияхат

7. Бағалау.

8. Үйге тапсырма беру.

9. Қорытындылау.

Сабақтың барысы :

1. Ұйымдастыру

Сәлемдесу,

қатысым тексеру,

дайындықтарын бақылау,

төрт топқа бөлу 2. Үй тапсырмасын тексеру

интерактивті тақта арқылы

бағалау парағына

ұпай жинау

№

Оқушының

аты-жөні

Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақты бекіту

Оқушы

ұпайы

Баға

лары

Нөмір

Сызықтық

диктант

Көрсеткіш сан

Жеребе

Жағдаят

Құпияхат

Ерасыл

Аружан

Салтанат

Асланбек

Нұрислам

Сымбат

Айбол

Әсел

Жүсіпбек

III

Света

Жадыра

Әнуар

Ақжол

Жансәуле

Алтай

Аяжан

Сәулет

Құндыз

I тапсырма «Нөмір» ойыны Ойын шарты :Сынып төрт топқа бөліндік, әр топта 4 -5 оқушыдан бейдж нөміріне сәйкес тапсырмаларды таңдап, дайындалып жауап береміз.

I топ

1. Тұқым неден тұрады?

2. Өсімдіктер неліктен дара

және қос боп бөлінеді?

3. Ұрық неден тұрады?

4. Эндосперм деген не?

III топ.

1. Тұқымның тыныс алуы үшін

міндетті түрде не керек?

2. Тыныс алуды дәлелдеу үшін

қандай тәжірибе жасалды ?

3. Бөрткен дәндері бар стакан-

дағы шырпы неге сөніп қалды?

4. Бос стакандағы шырпы неге

жана береді?

II топ.

1. Тұқымның өнуін бақылау үшін

қандай тәжірибелер қойылды?

2. Бір аптадан соң төртіншіі

ыдыста қандай өзгеріс болды?

3. 1, 2 және 3 ыдыста қандай

өзгеріс болды?

IV топ.

Тұқымның құрылысы

Тұқымның өнуі

Өскіннің өсуі құбылыстарын сурет арқылы әңгімелеу

Notes: Personality and individual differences affect our decisions. Two of these variables are particularly relevant to organizational decisions: the individual’s decision-making style and level of moral development.

The decision-styles model above identifies four approaches to decision making. The model illustrates that people differ along two dimensions: in their thinking styles (some are logical and rational, others intuitive and creative) ; in their tolerance for ambiguity. People using the directive style dislike ambiguity and prefer rationality. Those using the analytic style confront ambiguity by demanding more alternatives. Individuals using the conceptual style consider the “big picture” and seek multiple alternative. Those using a behavioral style work well with others and are receptive to suggestions.

ТҰҚЫМНЫҢ ӨНУІ ЖӘНЕ

ӨСКІННІҢ ӨСУІ

тұқымжарнақ

Тұқым қауызы

Тұқымбүршік

Тұқым

қауызы

Алғашқы

тамыр

тұқымжарнақ

Жанама тамырлар

Алғашқы

жапырақ

Тұқымасты

бөлік

Солған

тұқымжарнақ

Алғашқы сабақша

Сызықтық диктант. Тақтадағы тапсырмалардың ішінен дұрыс жауаптарын тауып «иә»бағанына, қате жауапқа «жоқ» бағанына белгілеңіз.

1. Барлық өсімдіктердің тұқымдары, негізінен, органикалық заттардан тұрады.

2. Бидай, жүгері, күріш дәндері майларға бай.

3. Асбұршақ, үрмебұршақ тұқымдарында көп мөлшелерде нәруыз болады.

4. Күнбағыс, зығыр, майкене ( келщевина) - майлы дақылдар.

5. Балуыз(клейковина) - өсімдік крахмалының ерекше түрі.

6. Балуыз - өсімдік нәруызы.

7. Ұрығы мен эндоспермі зақымданған тұқым тезірек өседі.

8. Қоректік заттар қоры тұқымның өнуінің маңызды шарты болып табылады.

9. Егу үшін едәуір ірі тұқымды іріктеп алады, себебі одан жақсы өскін өсіп шығады

Эталон арқылы тексеру

Иә

“Иә” - дұрыс жауап “Жоқ” - қате жауап

Жоқ

Вегетативті

Генеративті

Тамыр

Сабақ

Жапырақ

Гүл

Тұқым

Гүлді өсімдіктердің мүшелері

Тамыр. Тамыр түрлері. Тамыр жүйелері

Сабақтың тақырыбы

Сұхбаттасу кезеңі: Жаңа тақырыпты оқып - білу.

Қауыз

Қабық

Қалқанша

эндосперм

Жарнақ

Ұрық

жарнақтылар

Дара

Қос

Ұрық

Тамырша

Сұхбаттасу кезеңі: Жаңа тақырыпты оқып - білу

1. Тамыр қандай мүше

болып табылады?

4. Бақбақты тамырымен

бірге жұлып көрдіңдер

ме? Қиын ба? Неліктен?

2. Тамырдың негізгі

қызметі қандай?

3. Тұқымда қандай мүше ең

бірінші пайда болатынын

еске түсіріңдер

Бүгін біз тамыр туралы айтамыз

ҚОРЕК

ТІРЕК

ТАМЫР ҚЫЗМЕТІ

ТАМЫР

жүйесі

НЕГІЗГІ

ЖАНАМА

ҚОСАЛҚЫ

ТАМЫР ТИПТЕРІ

КІНДІК

ШАШАҚ

Тамыр типтері

Қос және дара жарнақты өсімдіктердің тамырларын салыстырыңыз

Бекіту кезеңі

Көрсеткіш сан тапсырмасы

Жеребе тапсырмасы

Зертханалық жұмыс № 5

Әртүрлі өсімдіктердің тамыр жүйелерінің құрылысын қарастырып көрейік.

1. Кішкентай банкадағы әртүрлі арамшөптердің тамыр жүйелерін анықтайық.

2. Кіндік тамыр жүйесі айқын білінетін кіндік және жанама тамыр түріндегі негізгі тамырдан тұрады.

3. Шашақ тамыр жүйесі қосалқы тамырлардан тұрады. Қосалқы тамырлардың арасынан негізгі тамыр білінбейді.

4. Жапырақтар мен сабақтардан әрқашан қосалқы тамыр өсіп шығады.

Жағдаят кезеңінің тапсырмалары

І топ.

“Қыстағы қар жерге ырыс, жердегі ылғал елге ырыс” мақалының мазмұнын түсіндіріңіз.

ІІ топ.

Халық даналығы Бұхар жырауға кедей «Тарыны қай жерге еккенде мол түсім аламын» деп ақыл сұрай барса, ол құрт-құмырсқа жәндіктер қаптап жүрген жазық жерді нұсқап жүріп кетіпті. Сол жерге тары егіп, «шаш етектен келетін» мол түсім алған кедей Бұхарға келіп, неліктен солай нұсқағанын сұрапты. Мұны сіз қалай түсіндіресіз?

ІІІ топ. Орамжапырақ көшеттерін ашық жерге отырғызу кезінде кейбір өсімдіктердің негізгі тамырларының ұшын шырпиды, ал кейбіреулерін сол күйінде қалдырады. Қай өсімдіктер көбірек өнім береді? Сіздер неліктен олай деп есептейсіздер? IV топ. Құмды топырақта өсетін қарағайдың тамыр жүйесі қос жарнақты өсімдіктерге кіндік тамыр болады. Сонымен қатар оның тамыры ылғалға жету үшін топыраққа терең орналасады. Ал батпақта өсетін қарағайдың тамыр жүйесі шашақ тамырға ұқсайды. Оның тамырлары үлкен ауданды алып жатады, бірақ топыраққа терең орналаспайды. Себебі неде деп ойлайсыңдар?