Аралас санды бұрыс бөлшекпен жаз

Презентация қосу

№2 Аршалы орта мектебі

Мұғалім: Калиева С.С
Үй тапсырмасын пысықтау
сұрақтары?
1. 45 оқушының - і жақсы оқиды.
Неше Жауабы: 15 оқушы

оқушы жақсы оқиды?
2. Фигураның қандай бөлігі боялған.
4 5
Жауабы: ; бөлігі
6 7

4 15
3. Бөлшекті 45 250
қысқарту:40
; ; ; ;
8 25 25 150 400
• Жай бөлшектің алымы бөлімінен кіші болуы мүмкін, оған
тең болуы немесе бөлімінен үлкен болуы мүмкін.

Егер бөлшектің алымы бөлімінен кіші болса,
онда бөлшек дұрыс бөлшек деп аталады.

2 4 3 7
Мысалы: ; ; ; - дұрыс бөлшектер, өйткені 2<3,
3 9 10 8
4<9, 3<10
сондықтан дұрыс бөлшек 1-
ден кіші.
2 4 3 7
• 1; 1; 1; 1
3 9 10 8
Егер бөлшектің алымы бөліміне тең немесе
одан үлкен болса, онда бөлшек бұрыс
бөлшек деп аталады.

5 11 12 23 45
Мысалы : ; ; ; ; бұрыс
5 6 8 12 45
бөлшектер,
Өйткені, 5=5; 11>6; 12>8; 23>12; 45=45
Сондықтан, бұрыс бөлшек 1-ге тең немесе 1-
ден үлкен. 11 12 23 45
1; 1; 1; 1; 1
5 6 8 12 45
Бүтін бөліктен және бөлшек
бөліктен тұратын сан аралас сан
деп аталады.

2 2 түрінде жазу
• Мысалы, 1 қосындысын, қосу белгісін жазбай 1
5 5
қабылданған. Мұндағы 2 - аралас сан. 1-бүтін бөлігі 2 -бөлшек бөлігі.
Оқылуы “бір бүтін бестен екі”. 5

5 5 8 8 6 6
2 2 ; 5 5 ; 12 12
8 8 9 9 11 11

Бұлар аралас сандар .
Бұрыс бөлшекті аралас санмен
жазу үшін:

• Бөлшектің алымын бөліміне бөлу керек:
7 : 5 1(ќалдаќ 2)
• Толымсыз бөлінді аралас санның бүтін бөлігі болады;
• Қалдық (егер ол бар болса) бөлшектің алымы, ал
бөлгіш бөлімі болады.
Сонда 7 1 2 .
5 5
32 2 43 3 12 2 36 4
6 ; 5 ; 2 ; 4
5 5 8 8 5 5 8 8
Аралас санды бұрыс бөлшек
түрінде жазу үшін:
• Аралас санның бүтін бөлігін бөлшек бөлігінің бөліміне
көбейту керек;
• Шыққан көбейтіндіге бөлшек бөлігінің алымын қосып, алым
етіп алу;
• Бөлшектің бөлімін өзгертпей, бөлім етіп қалдыру.
3 5 8 3 43 3 43
Мысалы, 5 ; қысқаша, 5
8 8 8 8 8
6 39 6 46 9 109 3 9 69
3 ; 5 ; 5 ;
11 11 8 8 20 20 20 20
Натурал санды аралас сан түрінде
жазуға болады

Мысалы, 9 ды бөлімі 7 саны болатын; 5 саны болатын
аралас сан түрінде жазуға болады.

7 7 5 5
9 8 8 ; 9 8 8 ;
7 7 5 5
7 8 11
12 11 7 ; 6 5 ; 23 22
8 11
Бөлімі 15 саны болатын аралас бөлшек түрінде жаз:

15 15 15
3 2 ; 26 25 ; 88 87
15 15 15
Натурал санды бұрыс бөлшек түрінде
жазуға болады

4 24 32 60
4 ;4 ;4 ;4
1 6 8 15
• Бөлімі 1,4,6,10 болатын бұрыс
бөлшек түрінде жаз.

8 32 48 80
8 ;
8 ; 8 6 ; 8
4 10
ауызша
№1. Қайсысы бұрыс бөлшек, қайсысы
дұрыс бөлшек.
1 8 8 3 5 56 15 30 9
; ; ; ; ; ; ; ;
6 3 8 10 11 56 6 8 25

№2. 4:5; 6:5; 1:3; 9:2; 12:7; 3:5; бөлінділерін
бөлшек түрінде оқы.
Жауабы: 4 ; 1 ; 3 дұрыс бөлшек,
5 3 5
6 9 12
; ;
5 2 7
бұрыс бөлшек
Бұрыс бөлшекті аралас сан
түрінде жаз.
№475
11 2 1 ; 5 1 14 5 27 2 7 ;
2 ; 9 1 ;
5 5 2 2 9 10 10

31 5 32 2
2 ; 2 ;
13 13 15 15
Аралас санды бұрыс бөлшекпен
жаз.

№486

1 37 2 42 3 75 1 21
12 ; 8 ; 9 ; 10 ;
3 3 5 5 8 8 2 2

2 38
12 ;
3 3
Қорытындылау
1. Дұрыс бөлшек
2. Бұрыс бөлшек
3. Аралас сан
4. Бұрыс бөлшекті аралас санға
айналдыру.
5. Аралас санды бұрыс бөлшекке
айналдыру.
Үйге:

Ережелерді оқу, түсініп жаттау.

№ 472, 473, 474,480

Ұқсас жұмыстар

ЖАЙ БӨЛШЕКТЕРГЕ АМАЛДАР ҚОЛДАНУ ТУРАЛЫ

Бұрыс бөлшек

Жай бөлшектер

Бүтіні бөлігі Алымы тең Бөлімібілімдерін кіші көрсете

Пайыз

Процентті жай бөлшекпен жазуды пайдалансақ

Проценті бойынша санды табу

Сұрақ мынадай

Аралас сандарды қосу тақырыбын бекіту

Дұрыс бөлшек, бұрыс бөлшектерді ажыратыңдар

Пәндер