Ауызша тіл дамыту

Білім берудің белсенді әдістері

-бастауыш мектепте оқыту тиімділігінің негіздері

Қазіргі кезде білім беру саласында әлемдік білім кеңістігіне бағытталған қайта құру қалыптасуда. Білім беру жүйесі білім мазмұнынын ұйымдастыруды, қарым-қатынасын және құрлымын түбегейлі өзгертуді, жаңартуды талап етеді. Қалыптасқан дәстүрлі оқу әдістері компьютерлік оқыту құралдарымен орын алмасуда. Осы орайда түрлі педагогикалық жүйелер мен оқыту технологияларын салыстырмалы түрде мектептерде сынақтан өткізудің маңызы зор. Сондықтан қазіргі таңда мұғалімге, басшыларға кең көлемді жаңа инновациялық технологиялар, ойлар, мектептер мен бағыттарға бейімделу керек. Жаңа оқыту технологияларын үйреніп білмейінше, бүгінгі күні сауатты педагог маман бола алмайды.

Оқыту әдісі дидактиканың негізгі бір құрамды бөлігі және оның мақсаты, мазмұны әдістері және ұйымдастыру формаларының бір тұтастығы болып табылады. “Әдіс” деген сөз гректің “metotos” деген сөзінен шыққан. Метод деген ұғым - белгілі ақиқатқа, шындыққа, мақсатқа жетудің жолдары деген мағынаны білдіреді. Оқыту әдістері туралы әрбір автор өз анықтамаларын берді.

Оқыту әдісін үш топқа бөлуге болады:

Сөздік әдістер тобы: әңгімелеу, түсіну, лекция, кітаппен жұмыс;

Көрнекілік әдістер тобы: демонстрация, иллюстрация, бақылау;

Практикалық немесе тәжірибелік әдістер тобы: лабораториялық, практикалық графикалық жұмыстар, әртүрлі жаттығулар.

Оқушылардың белсенділігіне қарай

түсіндірмелі хабарлау әдісі

репродуктив әдісі;

проблемалық баяндау әдісі;

эвристикалық әдіс.

Оқытудың мақсаттары мен құралдарына қарай

жаңа білім беру әдісі;

біліктілер мен дағдылар қалыптастыру әдісі;

техникалық құралдармен жұмыс істеу әдісі;

өзіндік жұмыс істеу әдісі;

проблемалық, программаланған оқыту әдісі.

Тұтас педогогикалық әрекеттің тәсілдеріне қарай

ой-танымдық әрекеттерді ұйымдастыру;

оқуға ынталандыру;

оқытудағы бақылау және өзін-өзі бақылау әдістері;

Әдістің логикалық және психологиялық сипатына қарай

ауызша баяндау әдісі;

есеп шығару әдісі;

өнер құралдарын пайдалану әдісі.

Мұғалім мен оқушылардың жасайтын әрекетінің ерекшеліктеріне қарай

жаңа білімді игеру әдісі;

өзіндік білім әдісі;

проблемалық әдіс;

практикалық әдіс;

көркем әдебиет пен өнер құралдарын пайдалану әдісі;

Оқушылардың тілін дамыту жұмыстары олардың болашағы үшін үлкен мағыналық маңызға ие.

Әр оқушының байланыстырып сөйлеу, оны қағаз бетінде жазбаша бейнелеуде ойын жүйелі жеткізе білуге үйрету кез келген бастауыш сынып мұғалімінің міндеті.

Оқушылардың сөйлеу мәдениеті мен

жазба тілін дамыту.

Оқытудың әр түрлі әдіс-тәсілдерін қолдана отырып, оқушылардың

танымдық белсенділігін арттыру, шығармашылығық әрекетін

дамытуға қолдану

Сабақты жан-жақты

талдай отырып

негізгі ойды

жеткізе білу.

Оқушылардың

ой-өрісі, сөздік

қорын молайтып,

шығармашылық

қабілетін дамыту.

Оқушы бойына адамгершілік

қасиеттерін енгізіп.

ақыл-ой тәрбиесін беру

Көрнекілік

арқылы жұмыс

Әдістері

Жеке жұмыс

Әдістері:карточка

Өзіндік жұмыстар

Проблемалық ізденіс

тәсілдері: тест,

Сурет бойынша

жұмыс

Оқушының сөйлеу мәдениеті мен жазба

тіл дамыту арқылы ой-өрісін,

шығармашылық қабілетін дамыту

Оқу дағдысын

қалыптастыру

Жазу сауаттылығын

арттыру

Ауызша

тіл дамыту

Жазбаша

тіл дамыту

1. Мәтінмен жұмыс

2. Өз бетімен оқу

3. Сөздік жұмыс

4. сұрақ-жауап

5. пікір-талас

6. Әдеби шығарманы

талдау

Диктант

. шығарма

Мазмұндама

4. өзіндік жұмыстар

12 жылдық жалпы орта бідім берудің құрылымдық-мазмндық моделі төмендегі ұстанымдар негізінде үйымдастырылды:

· жеке түлғаның жас кезендерінің ескерілуі;

· күтілетін нәтижелердің жетістіктеріне бағыттылығы;

· окытудың сабақтастығы;

· әрбір окыту сатысының даралығы.

12 жылдық білім беру жағдайында мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру денгейі ерекше мәнге ие болып отыр. 5 жастағы балаларды мектепалды даярлау олардың психологиялык, педагогикалык, дене және физилогиялық талаптарын ескере отырып, бастауыш мектепке окытуға дайындау сапасының басты жағдайы ретінде жүзеге асырылуы тиіс.

1-саты

Жалпы орта білім беру (1-4-сыныптар)

Оқуды бастау жасы - 6 жас

Оқыту ұзақтыгы - 4 жыл

1-сатыдағы негізгі бағдар - окушының өзін-езі таныту мүмкіндігі мен қоршаған ортасының шынайылығы туралы білімді игерудегі даралығын ашу, оқуға талабын және білігін қалыптастыру, яғни окытудың келесі сатыларына қажетті танымдық қызығушылы-ғын арттыру, кіші жастағы окушылардың біртұтас оку әрекетін қалыптастыруға ықпал ету.

Баланың тұлғалык қалыптасуын, оның қабілеттерінің түтастай дамуын қамтамасыз ету. Бастауыш мектепте кажетті біліктер мен дағдыларды игеруге, оқу, жазу, санау, шы-ғармашылықпен ойлау элементгерінің, жеке гигиенасы мен денсаулығын сақтау негізде-рінің болуына ыкпал ететін оку әрекетін ұйымдастыру.

2-саты

Жалпы орта білім беру (5-10-сыныптар)

Оқыту ұзақтыгы - 6 жыл

2-сатының негізгі бағдары - негізгі жалпы білім алуға жағдай жасау, адамдар арасындағы және этносаралық катынастар мәдениетін, тұлғаның біртүтас көзқарасын, өзін-өзі анықтауын қалыптастыру, тұлғаның өзін-өзі ұйымдастыру тетіктерін, кәсіби және танымдық ой-пікірінің туындауына, теориялық ойлау тәсілдері мен ғылыми таным әдістерін игеруіне ықпал ететін оқу әрекетін ұйымдастыру.

Негізгі мектеп оқытуды бейіндік мектепте немесе кәсіптік бастауыш және орта білім беру ұйымдарында жалғастырудың базасы болып табылады.

Бұл сатының ерекшелігі оқушының мектептегі үшінші сатыдағы бейіндік окытуға саналы тандау жасауға бағдар көрсететін бейіналды дайындықтың жүргізілуі болып есептеледі.

3-саты

Жалпы орта білім беру (11~12~сыныптар)

Оқыту ұзақтыгы - 2 жыл

Үшінші сатының бағдары - жалпы орта білім берудің сонғы кезеңі болып табылатын, окытудын саралануы мен даралануына, окушылардын білімін жалғастыруға қатысты жеке және өмірлік өзін-өзі танытуына ыкпал ететін талабымен, кызығушылык ниетімен сәйкес әлеуметтендіруге бағдарланған бейіндік окытуды іске асыруға жағдай жасау.

Бейіндік окыту жаратылыстану-математикалық, әлеуметтік-гуманитарлық және технологиялық бағыттар бойынша жүзеге асырылады.

Бейіндеу (профилизация) нысандары мектептің педагогикалық әлеуетін, білімдік инфрақұрылымының мүмкіндігін, облыстың, каланын, ауданның сұранысын ескере отырып аныкталуы тиіс.

Бейіндік оқытуды іске асыру жалпы білім беретін мектептерде, гимназияларда, лицейлерде, дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептерде, мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған арнайы мектептерде жүзеге асырылады.

Материалдык-техникалық жағдайын, кадрлық әлеуеті мен оку-әдістемелік камтамасыз етуді ескере отырып, үшінші сатыдағы бейіндік окыту төмендегі үйымдастыру ны-сандары бойынша карастырылады: