Ньютонның Кеплер заңдарын дәлелдеуі

Презентация қосу

Бүкіл әлемдік тартылыс
заңы

Физика пәні мұғалімі;
Мирзабаева Н .У
Мақсаты

Бүкіл әлем тартылыс заңын үйрену

Оқушылардың ойлау қабілетін шыңдау
Әдіс

Диалог,АКТ,сыни тұрғыдан ойлауды
дамыту
Проблемалық жағдай.
• Бір бірімізбен сөйлесіп тұрғанда
арамыздағы тартылысты неге
сезбейміз?
• Адам неге құс сияқты ұшып
кетпейді?
Cұрақтар

1. Табиғи күштер туралы не білесіңдер?

2. Ньютон заңдарын топтастырыңдар

3. Бүкіл әлем тартылыс заңы

4. Генри Кавендиш тәжірибесі және БӘТның
өмірдегі маңыздылығы
Кеплердің 1-заңы

Планеталар эллипс
бойымен қозғалады,
оның бір фокусында
Күн орналасқан.
Кеплердің 2-заңы (тең
аудандар заңы)

Планеталардың радиус-векторлары тең
уақыт аралығында тең S аудан жасап өтеді.
Кеплердің 3-заңы

Ғаламшарлардың периодтарының
квадраттарының қатынасы, үлкен жарты
осьтерінің кубтарының қатынасына тең.

2 3
T1 a
;1
T2 a 2
Топтастыру
И.Ньютон

1 2 4
3 заңы
заңы заңы заңы

Инерция F=ma F1=-F2 F G m1m2 2
R

F~m1m2
F~a F~1/R2
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы.
• Заңды И. Ньютон 1667 жылы ашты.. 1665 жылы 23-
жасында Ньютон Айды орбитада ұстап тұратын
күш Жерге алманың құлауына септігін тигізетін күш
табиғатына ұқсас екендігін болжап айтты. Оның
болжамы бойынша Әлемдегі барлық денелер
арасында массалар центрін жалғастыратын түзу
бойымен тартылыс (гравитациялық күштер) күштері
әсер етеді.
Ньютонның Кеплер
заңдарын дәлелдеуі
• Ньютон онан кейінгі жылдары астроном И. Кеплердің
XVII ғасыр басында ашқан ғаламшарлардың
қозғалыс заңдылығының физикалық түсіндірмесін
табуға тырысты және гравитациялық күштердің сан
мәні қанша болатынын есептеді. Ғаламшарлардың
қалай қозғалатынын біле отырып Ньютон оларға
қандай күштер әсер ететіндігін анықтағысы келді.
Бұл әдіс механиканың кері есебі деп аталады.
Бүкіләлемдік тартылыс заңы
• Кез-келген екі бөлшектің
гравитациялық тартылу
күші олардың
массаларының
көбейтіндісіне тура
пропорционал, ал олардың
ара қашықтығының
квадратына кері
F G m1m2
пропорционал.
R
Птолемей И.Ньютон
(1643 - 1727)

Н.Коперник Дж.Бруно

(1473-
(1473-1543) (1548 - 1600)
Генри Кавендиш
тәжрибесі

Столбец 1
6 Столбец 1
Столбец 2 6
Столбец 2
Столбец 3
Столбец 3

0
0
Строка 1 Строка 2 Строка 3 Строка 4
Строка 1 Строка 2 Строка 3 Строка 4
2

G 6,67 *10 Нм 11
кг
Пропорционалдық коэфициент G табиғаттағы
барлық денелер үшін бірдей және оны бүкіл
әлемдік тартылыс тұрақтысы немесе
гравитациялық тұрақты деп атайды.
Бүкіләлемдік тартылыс заңының бір
байқалуы ауырлық күші болып табылады.

• Егер M – Жер массасы , RЗ – оның радиусы, m – берілген дене массасы болса
онда ауырлық күші

• мұндағы g – Жер бетіндегі еркін түсу үдеуі.
Табиғаттағы көптеген құбылыстар бүкіләлемдік
тартылыс заңымен түсіндіріледі.
Күн жүйесіндегі ғаламшарлар қозғалысы,
Жердің жасанды серігінің қозғалыстары ,
Баллистикалық зымырандардың ұшу
траекториясы
Жерге жақын денелердің қозғалысы,
Денелердің жерге құлауы,
Тасу және қайту,
Сарқырамалар,
Қол сөмкесінің ауырлығы.
Жер атмосферасының болуы т.б
Ғаламшарлардың массасы осы
заң бойынша анықталған.
Формуладан формуланы шығару
Топ 1 2 3 4

F G m 1 m 2 2 G=? M=? m=? R=?
R
1топ 2топ 3 Топ 4 топ
Mm

G=? M=? m=? r=?
F G 2
r

Ж Mm Mm Mm Mm
F G F G F G F G
а
2 2
r r
r r

у r
F G
Mm
2 r

r
F G
Mm
r
r
F G
Mm
r
r
F G
Mm
2 r

r 2
r
r
а r
б r
F GMm
r
r
2 2

ы
F GMm F GMm
r F GMm
r F r
2 2

m r
F F
G M 2 GMm
Mm Gm
GM r
F
Hм 24
G 6,6710
2 M 610 кг r G
Mm
кг F
Үйге тапсырма

$15,12 жаттығу №2

Ұқсас жұмыстар

Күн жүйесі планеталары қозғалысының заңдары

Дененің жылдамдығы артқан кезде

Физика концепциясы

ДИНАМИКА НЕГІЗДЕРІ

17-18 ғасырлардағы мәдениет пен ғылым

Инерциялық санақ жүйесі

Қайта Өрлеу философиясының орталық ұғымдары

Николай Коперник неміс Барбара Ватценроде және Краковтан шыққан көпес

Ньютон заңдары

Кинематика және динамика тарауын қайталау

Пәндер