Ньютонның Кеплер заңдарын дәлелдеуі

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы

Физика пәні мұғалімі; Мирзабаева Н . У

Мақсаты

Бүкіл әлем тартылыс заңын үйрену

Оқушылардың ойлау қабілетін шыңдау

Әдіс

Диалог, АКТ, сыни тұрғыдан ойлауды дамыту

Проблемалық жағдай.

Бір бірімізбен сөйлесіп тұрғанда арамыздағы тартылысты неге сезбейміз?

Адам неге құс сияқты ұшып кетпейді?

Cұрақтар

Табиғи күштер туралы не білесіңдер?

2. Ньютон заңдарын топтастырыңдар

3. Бүкіл әлем тартылыс заңы

4. Генри Кавендиш тәжірибесі және БӘТның өмірдегі маңыздылығы

Ғаламшарлардың қозғалыс заңдары

XVII- ғасырдың басында көптеген ғалымдар Коперниктің жүйесін дұрыс деп санап және Дат ғалымы Т. Брагенің шәкірті Кеплер планеталардың қозғалысының гелиоцентрлік үш заңын тұжырымдады:

Иоганн Кеплер

(1571-1630)

Кеплердің 1-заңы

Планеталар эллипс бойымен қозғалады, оның бір фокусында Күн орналасқан.

Кеплердің 2-заңы (тең аудандар заңы)

Планеталардың радиус-векторлары тең уақыт аралығында тең S аудан жасап өтеді.

Кеплердің 3-заңы

Ғаламшарлардың периодтарының квадраттарының қатынасы, үлкен жарты осьтерінің кубтарының қатынасына тең.

Топтастыру

И. Ньютон

заңы

3 заңы

заңы

Инерция

F=ma

F1=-F2

F~a

F~m1m2

F~1/R2

Бүкіл әлемдік тартылыс заңы.

Заңды И. Ньютон 1667 жылы ашты. . 1665 жылы 23-жасында Ньютон Айды орбитада ұстап тұратын күш Жерге алманың құлауына септігін тигізетін күш табиғатына ұқсас екендігін болжап айтты. Оның болжамы бойынша Әлемдегі барлық денелер арасында массалар центрін жалғастыратын түзу бойымен тартылыс (гравитациялық күштер) күштері әсер етеді.

Ньютонның Кеплер заңдарын дәлелдеуі

Ньютон онан кейінгі жылдары астроном И. Кеплердің XVII ғасыр басында ашқан ғаламшарлардың қозғалыс заңдылығының физикалық түсіндірмесін табуға тырысты және гравитациялық күштердің сан мәні қанша болатынын есептеді. Ғаламшарлардың қалай қозғалатынын біле отырып Ньютон оларға қандай күштер әсер ететіндігін анықтағысы келді. Бұл әдіс механиканың кері есебі деп аталады.

Бүкіләлемдік тартылыс заңы

Кез-келген екі бөлшектің гравитациялық тартылу күші олардың массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал олардың ара қашықтығының квадратына кері пропорционал.

Птолемей

И. Ньютон

Н. Коперник

Дж. Бруно

Генри Кавендиш тәжрибесі

Пропорционалдық коэфициент G табиғаттағы барлық денелер үшін бірдей және оны бүкіл әлемдік тартылыс тұрақтысы немесе гравитациялық тұрақты деп атайды.