Орыс өзіндік халқының ойымен қазіргі заманғы көрнекті жазушысы қазақ ақыны Фариза өлең шығару

Ф. Оңғарсынова Оюлар

Сабақтың тақырыбы

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Ақын жайлы білетін мәліметтерді

тыңдай отырып, жаңа мағлұматтар алуына

жағдай туғызу. Өлең мазмұнын, құрылысын

меңгерте отырып, автор шеберлігін таныту.

Тәрбиелігі: Ой және қол еңбегін жасату арқылы

ізденпаздыққа, еңбексүйгіштікке

баулу. Ұлттық қолөнердің баға жетпес

байлық екендігін ұғындырып, халықтық

дәстүрді қастерлеуге үйрету.

Дамытушылығы: Түрлі шығармашылық арқылы ойлау

қабілетінің дамуына, тіл байлығының

артуына ықпал жасау.

Сабақтың түрі:

Әдіс-тәсілдері:

Көрнекілігі:

Пәнаралық байланыс

Панорамалық сабақ

СТО стратегиялары- ой қозғау,

білім токсономиясы, кубизм,

инсерт, эссе

Слайдтар, үнтаспа,

түрлі-түсті қағаздар

Тарих, бейнелеу, еңбек,

саз, математика

І Ұйымдастыру бөлімі.

ІІ Үй тапсырмасын тексеру.

ІІІ Жаңа сабақ.

1. Қызығушылығын ояту.

М. Мақатаевтың “Фаризажан”әні.

Сабақтың барысы:

1. Қай ақынның сөзіне жазылған ән деп ойлайсындар?

2. Ән кімге арналған?

3. Оюдың қандай түрлерін білесіңдер?

4. Ою қандай бұйымдарға салынады?

Ой қозғау

Фариза

Оңғарсынова

71 жаста

Өр рухты қазақтың

ақын қызы - Фариза

1. Фариза Оңғарсынова 1939 жылдың 5 желтоқсанында Атырау облысы, Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында дүниеге келген.

2. 1961 жылы Гурьев мемлекеттік педагогикалық институтының тіл әдебиет факультетін бітіріп,

Балықшы ауданының Еркінқала, Октябрьдің 40 жылдығы атындағы қазақ мектебінде ұстаздық еткен.

3. 1966-1968жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкер болып істеген.

Фаризаның өмірі

Ақын апамыздың әдебиет айдынындағы жаңашыл туындылары

1 том: Қазақтың көрнекті ақыны Фариза Оңғарсынованың балғын бүлдіршіндерге арналған жинағына балабақша және бастауыш сынып балаларына арналған тақпақтар, тәрбиелік мәнді өлеңдері енді.

2 том: Орыс халқының қазіргі заманғы көрнекті жазушысы Валентин Распутиннің бұл шағын повесі - қалың оқырманның ілтипатына бөленген шығарма.

3 том: Қазақтың көрнекті ақыны Фариза Оңғарсынованың бұл кітабына халқымыздың мақал-мәтелдерін талдап, мағынасын түсіндірген шағын әңгімелері және ұлттық салт-дәстүрлеріміз жайлы балаларға пайдалы пікірлері енгізілді.

Соңғы кітаптарының сипаттамасы

Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, көрнекті қазақ ақыны Фариза Оңғарсынованың бұл жинағы таңдамалы өлеңдерінен тұрады.

“Дауа” кітабының негізгі мазмұндық идеясы - жастарға шығармашылық жол; яғни, соның ішінде, өзіндік ойымен өлең шығару дарындылығын пайдалану арқылы өз-өзіне кез-келген жаман ниетті арам істерден арылуға болатындығының дәйектемесі.

Оюлар Түрін-ай текеметтің! Асыл қандай? Үңілдім үнсіз ғана басымды алмай. “Келе ғой, қошақаным, өзіме!”-деп, Әжем кеп сипағандай шашыма жай. Күйімді кешсеңдер-ау сол беттегі. Тұрғандай ана - көңіл тербеп мені. Жан бітіп жайраңдады жан-жағымнан, Қазақтың қошқармүйіз өрнектері. Аңсаумен күнім өтті қанша менің, Желбауда, басқұрда ма аңсау емім. Әжемнің көзіндей бұл оюларды, Таба алмай дала кезіп шаршап едім. Елестеп көз алдымда сән шақтарым, Келгендей құлағыма аңсатқан үн. Түрінен текеметтің көріп тұрмын, Әжемнің тарамысты саусақтарын. Шебер көп бұл заманда кілең керім, Болмайтын ажыратып түр -өңдерін. Сүрінбей өте алар ма ғасырлардан, Әжемнің оюындай, жыр-өрнегім . . . Болардай басқұр, өрнек маған медет, Белгісі балғын шақтың қарар жебеп, Сүйеніп түскиізге тұрып қаппын, Көз жазып оюлардан қалам ба деп. Мөлдір шық жасырынды жанарға кеп . . .

Мағынаны ажырату

Түртіп алу стратегиясы.

Қошқармүйіз - қазақтың ұлттық

оюының бір түрі

Тарамысты - арықтау.

Құр - киіз үйдің керегелері

мен уықтарын

таңып, байланыстырып

тұратын жалпақ бау.

а) Ақынның таңданысы, сүйіспеншілігі, икемі қай жолдардан байқалады?

ә) Өлеңде халықтық қолөнер асқан сезімталдықпен ұшқыр ойдан туатындығы қай тұстарда беріледі?

б) Автор оқырмандарына қандай ой тастайды?

IV Бекіту. Ұжымдық жұмыс

Кубизм әдісі 1. Бірінші шумақты өлең құрылысына талдау, троп түрлеріне талдау 2. Ою қию. 3. Оюлар туралы не білесіз? 4. Ақын неге әжесін еске түсіреді? 5. Өлеңдегі метафораны табыңыз. 6. Біздің өмірімізде оюдың қандай орны бар?

Жұлдыз өрнегі - аспандағы жұлдыз көрінісіне ұқсайды. Ол көбінесе кілемдерде жиі қолданылады.

Сынықмүйіз - сынық жасап барып мүйізді бейнелейтін өрнек. Ол көбінше шым шиде, терме бауда, алашада жиі қолданылады.

Қошқармүйіз - қошқардың екі шекесіне иіріліп кеткен қос мүйізіне ұқсайды. Ол ұлттық киімдерде және текемет, сырмақ, аяққап, т. б. Киіз бұйымдарында кездеседі.