Олжас Сүлейменовтің Арғымақ және Қыз қуу өлеңдері бойынша қазақ тілі мен әдебиеті сабағы

Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданы, Абай орта мектебі қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Олжас Сүлейменов

“Арғымақ”, “Қыз қуу”

өлеңдері

Зарлықова Жанар қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

“Ой қозғау” стратегиясы

1. Байтас қарт қайда сапар шегіп келеді?

2. Асудың ұшар басының табиғаты қандай екен?

3. Қарттың жол азығы ?

4. Жолаушы неден қорықты?

5. Қарт көкжалдан қалай құтылды?

6 Өзеннен өтіп дем алып отырғанда адамның қу басын көрген ол не деп жалбарынды?

7 Өрттен қалған қу томардай жалғыз қалдым деуінің мәнісі не?

8 Қарттың басты өкініші не деп ойласыңдар?

9 Туған жер топырағын аттаған қартың сезім-күйін қуанышын автор қалай суреттеген?

Байтас қария

жүректі

төзімді

тәуекелшіл

аңшы

Сертке берік

Дініне берік

қанағатшыл

әсершіл

шерлі

Жолға шықты

Ауыл-аймағын асырады

Туған жерді сүйеді

Әрбір тау-тасты таниды

Бір уыс құртты азық қылды

Құран бағыштау

Ата қонысының топырағын әкелуі

Көкжалдан құтылуы

Бар қайғыға шыдады

Жаңа сабақ:

О. Сүлейменов. “Арғымақ”,

“Қыз қуу”

өлеңдері

“Арғымақтар”, ”Нұрлы түндер”, ”Әр күн арайлы таң”, “Қыз қуу”, ”Асқардан асу”

Өлеңдері:

Шығармашылығы бойынша түсірілген кинофильмдер:

“Бабалар жері”, ”Көгілдір маршрут”, ”Мұхтар Әуезов туралы сөз”, ”Қыс-қысылшаң мезгіл”

“Арғымақ” өлеңін мәнерлеп

оқыту.

Құрылысына, көркемдігіне қарай талдату.

Идеясы: өлеңде көсіліп жатқан дархан далада көсіле шапқан арғымақ және осыған орай лирикалық өлеңнің ( ақынның) көл-көсір қуанышты сезімі астасып тұр.

Қыз қуу - қазақ халқының өте көне ойындарының бірі. Ол республикамыздың халықтарының арасында кеңінен тараған ұлттық ат ойыны тобына жатады. Сонау ертеден келе жатқан спорт ойыны, ертеде «Қыз қашар», «Қыз қуалар» деп аталғаны болмаса, біздің заманымызға дейін оншама өзгеріссіз жеткенін атап өтуіміз керек. Бұл жарыс өзінің түрі жағынан біздің заманымыздан бұрын қандай болса, қазірде сол күйінде қалды. Сол заманғы тәртіп бойынша жарыс жігіт пен оның қалыңдығы арасында өткізілген (біздің заманымыздан бұрын VIII-VII ғасырларда Қазақстанның территориясын жайлаған кейбір рулардың арасында осындай тәртіп болған) . Егер жігіт жарыста жеңілсе, ол өзіне қойылатын талапты ақтай алмағаны үшін оның қызбен некелесуге құқы болмаған. Ертедегі аңыз-ертегілерге қарағанда, қазақтарда тағы бір мынадай әдет-ғұрып болған. Осы әдет бойынша жарысқа екі рудың қыз бен жігіті түскен. Жігіттің жеңілуі оған салынатын айыппен қоса, өз руында еті тірі жігіт пен жүйрік атының жоқтығы үлкен кемістік болып табылған. Егер қыз жеңілген деп табылса, оның жағының келісімі бойынша, ешқандай қалыңсыз-ақ ол жеңген жігітке тұрмысқа шығады.

“ҚЫЗ ҚУУ” ойыны