Қарахан мемлекетінің мәдениеті

Презентация қосу

“Қорқыт ата”
кітабы неше
жырдың
қосындысынан
тұрады?
12 жырдың
қосындысынан
Жалпы көне
түрік тілінде
табылғанг
жәдігерлер
саны?
200-ден астам
Түрік жазба
әдебиетінің
көне
ескерткіштері?
“Күлтегін”
және
“Тоныкөк”
жазбалары.
Көне түркілердің
ҮІІ-ҮІІІ ғасырларға
жататын ежелгі
жазбалары қай
өзендер бойынан
табылды?
Орхон, Енисей
Селенга
өзендері
бойынан.
Оңтүстік Сібір,
Алтай-Саян,
Қазақстан
жерлерін
мекендеген
тайпалар?
Ежелгі
түрік
тайпалары
“Қорқыт ата”
кітабы мен
“Оғызнама” дастаны
қай ғасырдан бастап
қағазға түсе
бастаған?
ІХ-ХІ ғасырдан
бастап
Түріктер
отбасына
шапағатын
тигізеді деп кімге
табынған?
Ұмай анаға
Қызылорда облысы,
Қармақшы
ауданында
орналасқан күмбез?
Қорқыт күмбезі
Көне түрік жазуы
қай ғасырларда
бүкіл халық
игілігіне айнала
бастады?
ҮІІІ-ІХ ғасырлар
аралығында
Қарахан мемлекеті (942-
1212) – батыста
Амудария мен Сырдария
арасындағы
Мәуереннахрдан бастап,
шығыста Жетісу мен
Қашғарға дейінгі
жерлерде билік құрған
алғаш мұсылман түрік
мемлекеті. Қарлұқ, шігіл,
яғма және т.б. түрік
тайпаларынан құралған.
Қарахан сөзінің шығуын
шығыстанушы
тарихшылар бұл
тайпалардың қара деген
Ұйғыр Яғма Қарлұқ Жікіл
атақты көп
қолдануынан келеді деген
болжам айтуда. Қара –
сол кездегі түрікшеде
ұлылық, биіктік деген
ұғымды білдірген.
Қарахан мемлекеті, 840 ж Ұйғыр
мемлекетінің қырғыздардан
жеңілуімен Орта Азия
далаларында Білге Құл Қадір хан
тарапынан құрылған. Х ғасыр
басында Сатұқ боғра хан
мұсылман дінін қабылдағанын
жариялайды. Мұсылман
болғаннан кейін Әбдулкәрим
деген атпен аталады.
Сатұқ Боғра хан
(942-955 жж.)

Мұса хан
(Мұса ибн Абд әл-
Кәрім)
(955-998 жж.)

Әбілхасан Әли ибн
Қарахан мемлекеті ең жақсы дамыған кезі
Мұса хан
(998- б-з жж.)
Хасан Боғра хан
әулеті
Ибрахим ибн
Насыр
Әли ибн Мұса (б-з -1041 жж.)

хан әулеті
Батыс Шығыс
хандығы. хандығы.
Орталығы – Орталығы –
Бұхар Баласағұн
қаласы қаласы

Қарахандық ақсүйектері арасындағы тақ таластардың нәтижесінде 1042 жылы
мемлекет Батыс және Шығыс Қарахан мемлекеті болып екіге бөлінеді. ХІІ ғ. екінші
жартысында Батыс қағандығының билігі қарақытайлар қолына көшеді. 1210 ж.
шығыс Қарахандар әулеті наймандармен соғыста жеңілуімен Қарахан мемлекетінің
тарихы аяқталады.
Қарахан кесенесі - Қазақстанда 11
ғасырдан сақталған сәулет өнері ескерткіші.
Қазіргі Тараз қаласының батыс шетінде. Кесене
Қарахан әулетінен шыққан белгілі хан Ша-
Махмуд Бұғра Қарахан (Сатұқ Боғра хан)
қабірінің басына орнатылған. Күмбезі ғана
құлаған кесененің төрт қабырғасы мен жылтыр
кірпішпен өрнектелген қос мұнарасы 19
ғасырдың 90-жылдарына шейін сақталған. 1905
жылы оның құлаған бөлігі түгелдей бұзып
алынып, орнына 1906 жылы жаңа кесене
салынған. Жаңа құрылысты сол
кездегі Ташкент ишаны Сайд
Бакханов қаржыландырған.
Қырғыстан
сомындағы
Баласағұн
бейнесі

Жүсіп Баласағұнидің есімі әлемдік әдебиет пен мәдениет
тарихында "Құтадғу білік" ("Құтты білік") дастаны арқылы қалды. Жүсіп
Баласағұни бұл дастанын хижра есебімен 462 жылы, қазіргі жыл санау
бойынша 1070 жылда жазып бітірген. Дастанды "хандардың ханы" -
Қарахандар әулеті мемлекетінің (942 - 1210) негізін салушы Сатұқ Қара
Боғра ханға (908 - 955) тарту етеді. Сол үшін хан өз жарлығымен Жүсіп
Баласағұниға "хас хажиб" - "бас уәзір" немесе "ұлы кеңесші" деген лауазым
берген.
ХІ ғасырдың бас кезіндегі Орта Азиядағы мемлекеттердің
орналасуы
Ляо империясы жан-жақтан қыспаққа алынды . . .
Қарахан мемлекетінің мәдениеті

Малшылар мен Қалалар мен қыстақ –
егіншілер кенттер артты

Жаппай отырықшылық
етек алды

Қала
Қолөнер, Қалаларда келбетіне, Шығыс
көзе түріктер құрылыс моншасы
жасау ісі саны жүйелеріне
көп
сапалы
дамыды көбейді өзгерістер салынды
енгізілді
Б
а
л
а
с
а
ғ
ұ
н
Қарахан мемлекетінің орталығы болған қала?
1. Қарахан мемлекетінің негізін қалаған хан?
2. Мұса хан мемлекетінің орталығы болған қала?
3. Қарахан мемлекетінің этникалық құрамына
кірген түркі тілдес тайпалардың бірі?
4. Ханның мемлекеттік саяси-әкімшілік іс
жүргізетін орны қалай аталды?
5. Кімдердің әлсіреуіне байланысты Хорезм
хандығы күшейе бастайды.
6. Қарахан мемлекетінің құрылуында басты
рөл атқарған тайпа?
7. Ислам дінін қабылдаған Сатұқ-Боғра хан
саманилерден қолдау тауып, өзінің туысы
кімді жеңіп шығады?
8. Сатұқ-Боғра хан өлгеннен соң билікті 955
жылы кім алды?
9. Билік иелері қатарына ханның ұрпақтары
жатты. Солардың бірі?
“Қарахан мемлекеті”
оқу, реферат жазу

Ұқсас жұмыстар

Қарахан мемлекетінің құрылуы

Айша бибі

Қарахан мемлекеті жайлы

Қарахан мемлекетінің құрұлуы мен қоғамдық құрылысы

Қарахан мемлекеті

Мемлекет құрылуы

Қарахан және Қарақытай мемлекеті

ҚАЗАҚСТАН ЖЕРІНДЕГІ КЕЙІНГІ ОРТАҒАСЫРЛЫҚ МЕМЛЕКЕТТЕР

Түркі мәдениетіндегі ауызша дәстүрі

Наймандар мемлекеті

Пәндер