Тыйым сөздердің түрлері

Презентация қосу

Ғылыми жоба
Тақырыбы:

Қазақтың ырым-
тыйым сөздері
Оқушы: Маликаждар Қалдыбай
Нұрмаханұлы
Сыныбы: 4 «А»
Мектебі: №49 орта мектеп
Облысы: Қызылорда
Ауданы: Шиелі
Ауыл: Ақмая
Жетекшісі: Дәрібаева Нұржамал
Әбілқасымқызы
№49 орта мектептің
бастауыш сынып мұғалімі
І. Кіріспе
ІІ. Қазақтың ырым-тыйым сөздері.
Қазақ халқының табиғатты
қорғаудағы ырымдары мен
тыйым сөздері. 2-7
Тыйым сөздердің түрлері.
Табиғат қорғауға қатысты қазақ
халқының мақал-мәтелдері.
ІІІ. Қорытынды.
Ғылыми жобаның мақсаты:
Тыйым сөздердің тәрбиелік мәнін аша отырып, оны өмірде тиімді
пайдалана білу жолдарын ашу.
Қазақ халқының ғасырдан жеткен нақыл сөздерін насихаттау.
Адамгершілікке, имандылыққа, ізгілікке тәрбиелеу.
Ғылыми жобаның міндеті.
Тыйым сөздерді қолдана отырып, тыйым салынған әрекеттерден аулақ
болу. Надандықтан қашып, адамдыққа ұмтылу.
Ғылыми жобаның өзектілігі:
Қазақ халқының экологиялық мәдениетін насихаттау арқылы жалпы
халыққа жоғарғы деңгейдегі экологиялық сауаттылық қалыптастыру.
Ғылыми жобаның ғылымилығы:
Тыйым сөздерді әр салаға бөле отырып, әр тақырыпқа терең тоқталып
ізденген. Қазақ халқының табиғатты қорғаудағы ырымдары мен
тыйымдарын, тыйым сөздердің түрлерін зерделей отырып көп ізденіс
жұмыстарын жүргізген.
Ғылыми жобаның маңыздылығы:
Тәлім-тәрбие берер тыйым сөздердің адам бойында адамгершілік
қасиеттерін қалыптастыруға ықпалы зор екенін жұмыс барысында нақты
көз жеткізген.
Ғылыми жобаның нәтижелілігі:
Жобаны нақтылай келе жұмыс соңында өз ұсынысын қарапайым,
түсінікті түрде жеткізген.
Іс-әрекет
Іс-әрекет
Қоршаған ке
Қоршаған кебайла
байла
ортаға
ортаға нысты
нысты ҚызҚызбалаға
балаға
байла
байла қатысты
қатысты
нысты
нысты
Үй
Үй
тұрмы
тұрмы Бесікке
Бесікке
сына
сына Тыйым
Тыйым қатысты
қатысты
қатысты
қатысты дар
дар
Жол
Жол
Нанға
Нанға жүруге
жүруге
қатысты
қатысты байла
байла
нысты
нысты
Ыдыс-аяқ
Ыдыс-аяқ Киім
Киім
тағамға
тағамға киюге
киюге
қатысты
қатысты қатысты
қатысты
Іс-әрекетке байланысты

Қонақ кете салысымен үйді қағып сілкуге болмайды...

Үйге қарай жүгіруге болмайды ...

Құран оқығанда күлуге болмайды…

Аманатқа қиянат жасауға болмайды...

Саусақты, қолды орынсыз ауызға салуға болмайды...
Қыз балаға
қатысты
тыйымдар

Қыз бала Қыз бала
Қызға Әлем- басына
шашын
қырық жәлем ақ ормал
жайып
үйден тию киінбе тартпайды
жүрмейді
Нанға қатысты тыйымдар

Таңертең нан ауыз тимей
Нанды басуға болмайды
үйден шығуға болмайды

Нанды бір қолмен
Тамақты сынамайды
сындыруға болмайды
Ыдыс-аяқ
тағамдарға
қатысты
тыйымдар

Беті ашық Қонаққа
Тамақ әкелген
қалған сынық
ыдысты бос
тағамды ыдыспен
қайтаруға
пайдалануға тамақ беруге
болмайды
болмайды болмайды
Жолға жүруге
қатысты тыйымдар

Қайда барасың? Қашан келесің?
Киім киюге
қатысты
тыйымдар

Киімді оң Бас киімді
қолдан Киімді тебуге,
бастап киіп, желбегей лақтыруға,
сол қолдан жамылмайды теріс киюге
бастап болмайды
шешеді
Үй тұрмысына, қоршаған
ортаға байланысты
тыйымдар

Көкті жұлуға
Суға түкірме
болмайды

Есікті керуге,
Үйге кірген жыланды
тебуге, табалдырықта
өлтіруге болмайды тұруға болмайды

Сыпырғы, күрек, айыр,
балғаның басын жоғары Күлді қолмен шашпа
қаратып қоймайды
Бас киімге қатысты Сырт киімге қатысты
ырым-тыйымдар ырым-тыйымдар

Той киіміне қатысты Сәби киіміне қатысты
ырым-тыйымдар ырым-тыйымдар

Аяқ- киімге қатысты Неке киіміне қатысты
ырым-тыйымдар ырым- тыйымдар
Бас киімге қатысты
ырым-тыйымдар

Тымақты айырбастауға Ер адам әйелдің
болмайды жаулығын басына
салмайды

Әйел жалаңбас
Бас киімнің төбесін
отырып бала
басып кимейді
емізуге болмайды
Той киіміне қатысты ырымдар

Жаңа түскен Аяқ киімді
келін киімін төңкеріп
қысқартуға қоймайды,
болмайды теріс кимейді
Суық тиген
балана ұлтарақпен
үш мәрте ұрып
ұшықтайды
Қасқыр ішікті 25 жасқа
толмаған жастар болмайды

Баланы бесікке
салғанда бесіктің Тозбаған киімді тастау
үстіне 7 түрлі жаман ырым
сырт киімді
жабады
ас па, йді
б д е
қты кет
р ы
ды ті .... Итт і
е н . ... .
л п
Таб а
Есік Аяқ

сен бі
ен сәр ған,
е нб ім қ ұ пта ң
с п е
Дүй і күн де ергелд
т с
Сәт енбі де ға .....
а йды, с
Сей Ұзақ жо
л
ш а шп ды,
м ен пай
лдіқ ол
ы н ба с
н деп, Ұйқасын тап
Кү ң орн у ұшсы
Отты нім түз кті ....
Түті Түн
ді

нда
ей ді ы
алд еген,
е н кірм а р
амд п-күлм е,
атп дың ад
е п ы л , Аға р ойна тін
уып к ына ау рмейді та дің
үс
Ша ас ү Жас кендер теп .....
Қор белге т ..... Үл - көк
тек ті і деп Бас а
Е гі с
Б ел
1. Қазақтың ырым-тыйым сөздері туралы
баспасөз беттерінде жариялап, оқырман
қауымға ұсынылса.
2. Ырым-тыйым сөздер туралы мектепте
сыныптан тыс іс-шаралар өткізілсе.
3. Ата-бабаларымыздан келе жатқан
қазақтың ырым-тыйым сөзері туралы
кітапшалар көбірек шығарылса.

Ұқсас жұмыстар

Қазақтың ырым тыйым сөздері

Тұлғаны қалыптастырудағы қазақтың ырым-тиымдарының алатын маңызы

Қазақ тілінде жай сөйлем түрлерін ата

Бата туралы

Сөздердің байланысу түрлерін ата

Қазақтың ырымдары мен тыйымдары

Морфологиялық стилистика

Қызыл қасқыр тобы

Сөз мағына

Қазақ тілі пәнінен факультатив сабақтарына арналған оқу -әдістемелік кешен

Пәндер