Наймандар мемлекеті

Презентация қосу

Қарақытайлардың Жетісуға қоныс аударуын, қоғамдық
құрылысын,алым-салық жүйесін түсіндіре отырып,
жаугершілік соғыстары мен мемлекеттің әлсіреуіне сыртқы
шапқыншылықтың әсерін көрсету.
Оқушыларды қарақытай мемлекетінің қоғамдық құрылысы,
алым-салық жүйесі, саяси жағдайын талдап,тарихи
деректермен жұмыс жүргізу, ойларын жинақтап
қорытындылау дағдыларын жетілдіру.
Оқушыларды өз елінің барлық тарихи құндылықтарын
құрметтеуге, қазақ жерінде өмір сүрген ортағасырлық
Қарақытай мемлекетінің тарихымен таныстыра отырып, өз
Отанын сүюге, адамгершілікке тәрбиелеу.
Әдісі:интерактивті оқыту әдісі.
Көрнекілігі: Карта, слайдттар, сөзжұмбақ,
электронды оқулық,тірек-сызба,т.б.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқу құралын тексеріп түгелдеу.
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
«Есімдер • 8.Күшлік-
сөйлейді» • 9.Торы(Тоғырыл хан-
1.Наркеш Дайын – • 10.Құршақыз-
2.Инанч-білге- • 11.Маркус-
3.Білге хан- • 12.Рашид ад-Дин-
4.Бұйрық хан- • 13.Жамұқа-
5.Даян хан- • 14.Мұқылай-
6.Шыңғыс хан- • 15.Әбілғазы хан-
7.Ван- • 16.Қадырғали Жалайыри-
1.Хғасыр-
2.VІІІғасыр-
3.ХІІғасыр-
4.1201 ж.-
5.1204 ж.-
6.ХІ ғ.аяғы-ХІІғ. басы-
7.Х-ХІІғасыр аралығы-
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Наймандар
мемлекеті

Керейіттер
мемлекеті
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Наймандар Х-ХІІІ ғ.
мемлекеті

Керейіттер
мемлекеті
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені
мемлекеті аралығы,ХІІІ
ғ.басында
Жетісуға келді.

Керейіттер
мемлекеті
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы
мемлекеті аралығы,ХІІІ
ғ.басында
Жетісуға келді.

Керейіттер
мемлекеті
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік.
ғ.басында
Жетісуға келді.

Керейіттер
мемлекеті
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік.
ғ.басында
Жетісуға келді.

Керейіттер
мемлекеті
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш 1204 жылы
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік. Монғолдардан
ғ.басында жеңіліс тапты.
Жетісуға келді.

Керейіттер
мемлекеті
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш 1204 жылы
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік. Монғолдардан
ғ.басында жеңіліс тапты.
Жетісуға келді.

Керейіттер
мемлекеті Х-ХІІІ ғ.
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш 1204 жылы
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік. Монғолдардан
ғ.басында жеңіліс тапты.
Жетісуға келді.

Керейіттер Шығыс
мемлекеті Х-ХІІІ ғ. Монғолия
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш 1204 жылы
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік. Монғолдардан
ғ.басында жеңіліс тапты.
Жетісуға келді.

Солтүстік
Керейіттер Шығыс астанасы
мемлекеті Х-ХІІІ ғ. Монғолия Қатынбалық,
оңтүстік
астанасы-Хуанхэ
өзенінің иірімі
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш 1204 жылы
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік. Монғолдардан
ғ.басында жеңіліс тапты.
Жетісуға келді.

Солтүстік
Керейіттер Шығыс астанасы Торы (Тоғырыл)
мемлекеті Х-ХІІІ ғ. Монғолия Қатынбалық,
оңтүстік
астанасы-Хуанхэ
өзенінің иірімі
Мемлекет атауы Өмір сүрген Орналасқан жері Астанасы Мемлекет Әлсіреу себептері
кезеңі билеушілері

Орхон мен Ертіс
Наймандар Х-ХІІІ ғ. өзені Балықты қаласы Наркеш 1204 жылы
мемлекеті аралығы,ХІІІ Дайын,Күшлік. Монғолдардан
ғ.басында жеңіліс тапты.
Жетісуға келді.

Солтүстік
Керейіттер Шығыс астанасы Торы (Тоғырыл) 1202 жылы
мемлекеті Х-ХІІІ ғ. Монғолия Қатынбалық, Монғолдардан
оңтүстік жеңілді.
астанасы-Хуанхэ
өзенінің иірімі
1.Найман, керей, жалайырлар қай жерді мекендеді?
2.Найман хандарының билеушілерінің әрекетіне сипаттама
бер.
3.Керей хандары туралы не білесің?
4.Жалайыр тайпасының Шыңғысханмен қарым-қатынасы
қандай болды?
5.Мемлекеттік бірлестіктердің саяси құрылысы қандай
болды?
6.Шаруашылығы мен мәдениеті туралы не білесің?
1.Қарақытайлардың Жетісуға қоныс
аударуы.
2.Мемлекеттің қоғамдық құрылысы
мен алым-салық жүйесі.
3.Мемлекеттің сыртқы жағдайы.
ХІ ғасырдың бас кезіндегі Орта Азиядағы мемлекеттердің
орналасуы
Ляо империясы жан-жақтан қыспаққа алынды . . .
Қарақытайлар. Олардың
құрылуы Орталық Азияның қидан
тайпаларымен тығыз байланысты.
Қидандар (цидань, кита, хита) б.з. 4 ғ.
жазба деректерде монғол тілді
тайпалар ретінде аталады. Олар
Қытайдың солтүстік жағында
Маньчжурия мен Уссури
өлкесінің территориясын
мекендеген. 924 ж. Алтайдан бастап,
Тынық мұхитқа дейінгі жер Қидан
мемлекетінің (Ляо империясы)
қоластына өтеді.
1125 ж. Сунь Қытайы мен Чжурцжень мемлекетінің біріккен күші Ляо
империясын құлатады. Қидандардың бір бөлегі чжурчжендерге бағынады, ал қалғандары
Елюй-Даши басқаруымен батысқа қарай Шығыс Түркістан мен Жетісуға таман - жылжиды.
Олар енисей қырғыздарының жерін басып өтіп, Еміл өзенінің бойына жетеді. Сол жерге
аттас қала салады. Қидандардың батыс бөлігі Жетісудың бір бөлігіне қарап, жергілікті түркі
тілдес халықпен араласып кетуі нәтижесінде, келімсектер қара қытай аталып кетеді.
Қоғамды
қ
құрылыс
ы
Қарахан мемлекетінің
қоғамдық
құрылысынан
әлдеқайда төмен Ханның мұрагерлігі
болды. Мемлекеттік сақталды.
басқару жүйесі
жетілмегендіктен,
Қарахан мемлекетінің Хандық басқару
ел басқару жүйесін құрылысын сол
өзгертпеді. қалпында
қалдырды.
Қарақытайларда
мұрагерлік биліктің
ерекшелігі

Тек ер адамдар ғана емес,
әйел адамдар да мұрагер
бола алған.
Алым –
салық
жүйесі

Ірі қалалар әкімі
Әрбір үйден 1 гурханға жыл
динар ақша сайын жер салығы
жиналған Отырар,Тараз харадж төлеп
қалаларында отырған.
алым-салықты
гурханның арнайы
жіберген
адамдары жинап
отырды.
- 1137ж. Ходжент жанында Қарахан әскерлеріне ойсырата
соққы берді.
- 1141ж.Самарқан қаласына жақын Қатуан даласында шайқас
болып,Қарақытайлар бұл жолы да жеңіске жетіп, Бұхара
қаласына басып кіреді.
- Қарақтайлар Хорезмге жорық жасап, оны да жаулап алады.
Хорезмшах жылына 3000 алтын динар төлеп тұруға мәжбүр
болады.

- Батыста Әмударияның төменгі ағысын толығымен
бағындырады.
- Шығыста Гансу жеріндегі ұйғырларды толығымен
бағындырады.
- Шығыста Гансу жеріндегі ұйғырларды толығымен
бағындырады.
- 1171-1172 жылдары Қарақтайлар Хорезмге 2 рет жорық
жасайды.
- 1198-1204 жылдары Қарақытайлар Хорезмшахымен келісім
жасай отырып, Ауғанстан жеріндегі гурид тайпаларымен
соғысып, жеңіліске ұшырайды.
- 1208 жылы Қарқытайлар Наймандардан да жеңіледі.
- 1210 жылы Хорезмшахы Қарақытайларға қарсы шығады.
- 1213 жылы Қарақытай өкіметі құлайды. Жерлері біржолата
Наймандардың иелігіне өтеді.
1) Монғол сарбазы,
2) Найман сарбазы
және 3) Қарақытай
(Қидан) сарбазы
кездесіп тұр.
13 ғасырдың бас кезі
бойынша салынған

Қарақытай сарбаздары
жорыққа аттануда...
12 ғасырдың ортасы
бойынша салынған
ІV.Жаңа сабақты бекіту
Сергіту сәті: «Математикалық ойын».

4000:2-875 = 1125
259*2+619І = 1137
V
459+(341*2)
. = 1141
Ж
600*6-600 а= 3000
ң
2000:2+208а = 1208

4500:3-290с = 1210
а
б
а
қ
ІV.Жаңа сабақты
бекіту.

1-тапсырма.Қарақытайлардың Жетісуға
қоныс ауларуының негізгі себептерін
жазыңдар

Бірінші_____________________________________________________

Екінші_____________________________________________________
ІV.Жаңа сабақты
бекіту.

2-тапсырма. Оқушыларға проблемалық
сұрақтар беріледі:
а) Қарақытайлар неліктен Қарахан мемлекетінің басқару
жүйесін өзгертпеді?

ә) Қарақытайлардың ел басқару жүйесіндегі өзіндік
ерекшіліктері қандай?
ІV.Жаңа сабақты
бекіту.

3-тапсырма. Қарақытайлардың алым-салық жүйесіне
сипаттама бер.
Алым-салық түрлері
1._________________________________________________

2._________________________________________________

3_________________________________________________
ІҮ. Сабақтың бекіту:

Ұқсас жұмыстар

Қарақытай мемлекеті

ҚАЗАҚСТАН ЖЕРІНДЕГІ КЕЙІНГІ ОРТАҒАСЫРЛЫҚ МЕМЛЕКЕТТЕР

ТАС ДӘУІРІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАН. МЕЗОЛИТ. НЕОЛИТ. ЭНЕОЛИТ

Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама жылдары

Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама

Қазақ халқынын қалыптасуы және Қазақ хандығының құрылуы

Ұйғыр мемлекеті

ӘБІЛҚАЙЫР ХАНДЫҒЫ

Мемлекет құрылуы

Қарахан мемлекеті жайлы ақпарат

Пәндер