Абай пікірі Менің пікірім

Презентация қосу

Абай қарасөздерін оқытудың
тиімді әдіс-тәсілдері
“...Жалпы алғанда, Абайдың осы барлық
қарасөз дейтін мұралары көркем прозаның өзіне
бөлек, бір алуаны боп қалыптанады. Бұлар сюжетті
шығармалар емес. Стиль, мазмұн жағынан алғанда,
осы шығармалар Абайдың өзі тапқан бір алуан көркем
сөздің түрі. Кейде адамгершілік, мораль мәселелеріне
арналған өсиет, толғау тәрізді.”
““......Абай
Абайсөздері
сөздеріжалпы
жалпыадамның
адамныңтүсінуіне
түсінуінеауыр
ауырекені
екенірас.
рас.
Бірақ
Бірақололауырлық
ауырлықАбайдың
Абайдыңайта
айтаалмағанынан
алмағанынанболған
болған
кемшілік
кемшілікемес,емес,оқушылардың
оқушылардыңтүсінерлік
түсінерлікдәрежеге
дәрежегежете
жете
алмағанынан
алмағанынанболатын
болатынкемшілік.
кемшілік.НеНенәрсе
нәрсежайынан
жайынан
жазса
жазсада, да,Абай
Абайтүбірін,
түбірін,тамырын,
тамырын,ішкіішкісырын,
сырын,қасиетін
қасиетін
қармай
қармайжазады.
жазады.Сондықтан
Сондықтансөзінің
сөзініңбәрі
бәріде
дехалыққа
халыққа
тіреліп,
тіреліп,оқушылардың
оқушылардыңбіліміне
білімінесын
сынболып
болыптабылады.”
табылады.”
1. Мәтінмен жұмыс

1.Мәтінді өз бетінше оқу.
2.Мәтіндегі түсініксіз сөздермен жұмыс.
3.Мәтінді абзацқа бөліп, оған тақырып қою.
4.Мәтіндегі негізгі ойды анықтау.
5.Мәтінге жай жоспар жасау.
Отыз төртінші сөз
Жай жоспар:
1. Өмір мен өлім құпиясы.
(Өмір бар жерде өлім бар. Өлім жас талғамайды, ол-Алланың жазуы,
өлгендер қайтып келмейді. Мәңгілік еш нәрсе жоқ.)
2. Адам баласына адам баласының бәрі дос.
(Адам баласы «бес күндік» өмірде бір-біріне қонақ. Бір-біріне өшігіп,
жауығып, не болса соған көрсе қызарлық жасап, дүние қуанышын дұрыс
бөлісе алмай жату Алла ісіне лайық емес. Ендеше, бұл дүниеде пендешілік
жасап, ешкімге көз алартпа.)
3. Тілеуіңді құдайдан тіле.
(Мұсылмандықтың негізі «адам адамға дос» деген қағида бар. Адамның
болмысы баршаға ортақ, көрер қызығы, қайғысы екі дүние аралығында.
Пендеге иман керек.
Абай ұсынған жол: Адамға керегі-дүниеге қонақ екенін сезіну, өзінің
мәңгілік еместігін ұғыну, сондықтан «бес күндік» ғұмыр үшін бір-бірімен
қырқыспай, игілікті істер жасауға ұмтылу.
2.Қарасөз мәтініндегі негізгі ойды тірек-сызба арқылы
бейнелеу
Жиырмасыншы сөз
Адамдарға тән “Жалығу” сияқты мінездің пайда болуы жайлы сөз қозғайды.
Жалығу

Дүниенің өткіншілігіне өкіну, өмір қызығынан бой тасалау, безіну.
Жалқаулыққа, қанағатсыздыққа, еріншектікке бой алдыру.

Абай пікірі Менің пікірім

Жалығу, бойкүйездікке салыну - адамның еркін
Адам баласының айналысып жүрген
жеңетін жаман әрекет. Жалығудың әсерінен
ісінен, кәсібінен, қызық думаннан жақсы өмірің лайланады, ертеңгі күніңнен
жалығып жиренуі мүмкін. Егер адам үмітсізсің. Тек қайраттанып, сілкініп, ертеңгі
жалығуға бой алдырса, арты жақсы күніңе сеніммен ұмтылыс жасасаң, бұл кеселден
болмайды. құтыларың анық.

Нәтиже

Өмірде өз орнын таппай, мақсатсыз, мәнсіз тіршілік етеді.
Екінші сөз
Өзге халықтардың өмір тәжірибесіндегі тағылымды
жағынан үлгі алу керектігін айтады.

Ноғай (татар) Сарт (өзбек) Орыс

Еңбек қылып, мал Сарттың екпеген егіні Орысқа айтар
Абай пікірі: табудың жолын жоқ, саудагерінің сөз жоқ, біз
біледі. Салтанат, жүрмеген жері жоқ, құлы, күңі
әсемдік те соларда. қылмаған шеберлігі жоқ. қадарлы да
жоқпыз.

Абайды Көрші халықтардың өмір тәжірибесіндегі тағылымды жағына
қынжылтқан үңіліп, содан үлгі алудың орнына сыртына қарап үркіп,
ойлар: жаңсақтық жасаппыз. Неге өзбек сияқты егін салмасқа, ноғай
сияқты сауда жасамасқа, орыс сияқты білімге құштар болып,
олармен терезе теңестірмеске?!

Абай Ұлттық дамудың бағыттары
ұсынысы: 1. Өзіңе өзгелердің көзімен қара.
2. Шаруа істеп, өнер тауып, еңбектен. Сонда қорлықтан құтыласың.
3. Зерттеушілік әдіс
Оқушының өзіндік пікір-болжамы, дүниетанымдық көзқарасы аңғарылады.
Алған білімдерін іс жүзінде қолданады, дағды мен икемділігін
қалыптастырады.
Он бесінші сөз
Ұлы ойшыл адам өміріне ой жүгіртіп, терең топшылау жасап, адамның өзін-өзі
тәрбиелеу мәселесін сөз етеді. Ол адамның қызыққан нәрсені өмірден өзі іздеп, үйрену
. кезіндегі есті кісі мен есер кісінің парқын саралайды.

«Әуелі пенде адам болып жаратылған соң, дүниеде ешбір нәрсені қызық
көрмей тұра алмайды».

1.Қызықты нәрсені қызықтау

Есті адам Есер адам

2.Құмарлық

Орынды іске қызығып, шын Баянсыз, бағасыз нәрсеге қызығып,
құмарланады, келешек өміріне өмірінің қымбат шағын өткізіп
ғибрат алады. алады. Келешекке талап қылмайды,
өкінеді.

Абайша «әрбір құмарлықтың өзі дерт». Құмарлыққа
қолы жете бере адам елтіп, мастыққа бой ұрады.
Ал мастық ақылдың көзін байлайды.
Есті адам Есер адам

Не нәрсені ақылға салады, бойын алдырмай, Есі кете далақтап, еш нәрсенің парқын
өзіне-өзі ие болады. Құмарлықты ақылға, айырмай, ессіз құмарлыққа салынады.
ұстамдылыққа жеңгізеді.

Абайдың қорытынды пікірі:

«Егер есті кісілердің қатарында болғың келсе, күнінде бір мәртебе, болмаса жұмасында бір, ең болмаса
айында бір өзіңнен өзің есеп ал. Сол алдыңғы есеп алғаннан бергі өміріңді қалай өткіздің екен, не
білімге, не ахиретке, не дүниеге жарамды күніңде өзің өкінбестей қылықпен өткізіппісің? Жоқ, болмаса,
не қылып өткізгеніңді өзің де білмей қалыппысың?»

Оқушы әрекеті:

«Абаймен сырласу» ( ой толғау жазу. «Бір күніңе немесе бір аптаңа өзіңнен өзің есеп ал».)

Нәтижесінде:

Оқушы Абай айтқан өмірге сын көзбен қарауды, өзін - өзі тәрбиелеуді, жақсыдан
ғибрат алып, жаманнан жиреніп, өмірге сабыр - тоқтаммен қарауды үйренеді.
Алтыншы сөз
Ақын қазақтың “Өнер алды-бірлік, ырыс алды-тірлік” деген
мақалы төңірегінде философиялық мәнде ой өрбітеді.
Өнер алды - бірлік

Қазақ ойлайды: Абай: замана Мен: қазіргі заман
көзқарасымен көзқарасымен

Ас ортақ, ат ортақ, Бірлік – ақылға бірлік, малға Бірлік болмай, тірлік
дәулет ортақ болса, бірлік емес. Бірлік малға сатылса, болмайды. Бірлік бар
бірлік - осы. антұрғандықтың басы - осы. жерде береке бар.

Ырыс алды - тірлік

Қазақ ойлайды: Абай: замана Мен: қазіргі заман
көзқарасымен көзқарасымен

Адам деген атқа лайық
Көкірегің мен көңілің болып, салауатты өмір
Кеудеден жан тірі болып, адал сүру, адал еңбек етіп,
шықпағандық еңбекпен мақсатты өмір өмірдің мәнін ұғыну.
сүру. Жақсы тірлік қылсаң,
ырысқа кенелесің.
Отыз үшінші сөз
Қазақтың өнерлі адамын Абай әулие санайды. Бірақ сол өнерлі
қазақтың бойында болатын кеселдерін атап береді.

Кесел түрлері: Өнерлі қазақтың кеселдері:
Талапсыздық Қолынан келгенге мәз, өнерін ұштауға, жетілдіруге
қыры жоқ.
Өнерімен күнкөрістік аз ғана мал тапса, соған
Еріншектік тоқмейілсіп, салғырттыққа салынып, еріншектікке
бой алдырады.
Бұл кесел өзге жұрттың кінәсінен болады. Маңайдағы
Алдауға салыну көрші-көлем, ағайын-туған ондай жігіттің өнерін
қасиетті деп қадірлемей, арзанға бағалап, тегін істетуге
әуес келеді.
Біреулер оны алдап-сулап, соның өнерін өзіне бедел
Тамыршылдық қылып, соның билігін өз қолына алып, ақыры оны
кіріптар етіп қояды.
Жиырма тоғызыншы сөз
Мақал-мәтелдер Абайдың сыны Менің пікірім

“Жарлы болсаң, Ардан кеткесін тірі болып Жетпесімді толтырамын деп,
арсыздыққа баруға болмайды.
арлы болма” жүргені құрысын Жоғын адал еңбекпен табу –
арлы адамның ісі.

“Қалауын тапса, қар Сұрауын табамын, қалауын Адам әр нәрсеге талап
жанады”, “Сұрауын табамын деп қорлықпен өмір қылып, өз еңбегімен күн
тапса, адам баласының өткізгенше, малды не жерден көруі керек.
сұрау керек, не аққан терден сұрау
бермесі жоқ” керек.

Атыңды шығару мұрат емес.
“Атың шықпаса, жер Жер өртеп шығарған аттың Жеке бастың қамы үшін жөнсіз
өрте” несі мұрат? іске баруға болмайды. Өзің
жақсы болсаң, атыңды ел
қадірлейді.

“Алтын көрсе періште Періште алтынды не қылсын, Адал өмір сүретін адам арам
жолдан таяды” өзінің көрсеқызар сұмдығын жолмен келетін олжаға
қоштағалы айтқаны. мойын бұрмайды.
“Ата-анадан мал тәтті, Ата-анасын малға сатпақ ең Ата-ана бала үшін өмір
алтынды үйден жан тәтті” арсыздың қылығы емес пе? сүреді. Ата-анадан малды
артық көру – арсыздық.
Тыңдағандарыңызға
рахмет!

Ұқсас жұмыстар

Абай қарасөздерін оқытудың тиімді әдіс-тәсілдері

ҒАЛЫМДАРДЫҢ ҰСТАЗДАР ЖАЙЛЫ АЙТҚАН НАҚЫЛ СӨЗДЕР

Мұғалімнің жеке тұлғасы – оның кәсіби қызметінің негізгі өзегі болып табылады

РЕСЕЙ ҒҰЛАМАЛАРЫНЫҢ ҰСТАЗДАР ЖАЙЛЫ АЙТҚАН ҰЛАҒАТТЫ СӨЗДЕРІ

Абай-дара, Абай-дана

ЖАҢАШЫЛ-ПЕДАГОГТАРДЫҢ КӨЗҚАРАСТАРЫ

Менің атым Қожа повесінен үзінді

Хабарлы сөйлем туралы

Дүниеге жар өлеңінен үзінді жаттау

Зат есім қыз

Пәндер