Патша үкіметі

Презентация қосу

Ы.Алтынсарин ат. ЖББОмектеп

Сабақ тақырыбы :
Кеңесары Қасымұлы
бастаған 1837-1847 жылғы
ұлт-азаттық көтеріліс.
Тарих пәнінің мұғалімі
Ергалиева Г. Ж.
Сабақтың мақсаты:
1.Қазақстан аумағындағы отаршылдыққа қарсы
ең ірі көтерілістің мақсатын, барысын, нәтижесін,
тарихи маңызын ашу.

2.Патша үкіметіне қарсы бұған дейінгі білімдерін
толықтыра отырып өзіндік ой қорытындыларын
жаңа білімді меңгеруде пайдалану.

3. Бұл көтерілістің аса маңыздылығы қазақтың
үш жүзін және бүкіл қазақ даласын қамтыған ірі
көтерілістердің бірі болғандығын және қазақ
халқының тәуелсіздікке бағытталған
көтерілістерінің бірі екендігін ұғындыра отырып,
Отан тарихына құрметпен, мақтанышпен қарауға,
адамгершілікке тәрбиелеу.
ӨТКЕНДІ ҚАЙТАЛАУ

Тарихи диктант:
• 1. XVII ғ. аяғы мен XVIII ғ. басында Орталық Азиядағы
халықаралық қатынастарда қай хан үлкен рөл атқарды?

• 2. «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» болған
жылдар?

• 3. 1726 жылы қазақ әскері жоңғарларға ойсырата соққы
берген жер:

• 4. Әбілқайырдың жұмсауымен қазақтардың Ресейге
қосылуы туралы келісімін жүргізген елшілер?
• 5. Қазақтардан ант алуға Ресейдің орыс елшілігін кім
басқарып келді?
• 6. Е.Пугачев бастаған шаруалар
соғысына қатысқан қазақ жүздері?

• 7. 1783-1797 жж. Кіші жүз
қазақтарының көтерілісін кім
басқарды?

• 8 Сібір қазақтарының Жарғысы
қабылданған жыл?

• 9. “Қуыршақ хан” деп кімді атады?

• 10. 1822 жылғы “Орынбор қырғыздары
туралы жарлықты” шығарған кім?
Дұрыс жауаптар:
1. Тәуке хан
2. 1723-1727 жж.
3. Бұланты шайқасы
4. С.Қойдағұлұлы,Қ. Қоштайұлы
5. Тевкелев
6. Орта, Кіші жүздері
7. Сырым Датұлы
8. 1822 жылы
9. Нұралы хан
10. Эссен
Бағалау

• 10,9 - «5»
• 8,7,6 - «4»
• 5,4 - «3»
• 2,1 - «2»
Баяндама:
Кенесары Қасымұлы-
аса көрнекті мемлекет
қайраткері.
(Тарихи тұлғалар курсына
дайындаған реферат бойынша
баяндау)
Деңгейлік
тапсырмалар:

Кезеңдер Бағасы
1 кезең “3”

2 кезең “4”

3 кезең “5”
І кезең: оқушылар өз ойларын
айтады
І топ:
Кенесары Қасымұлы көтерілісінің
себептері неде?
ІІ топ:
Кенесары Қасымұлы көтерілісіні
мақсаты неде?
ІІІ топ:
Кенесары Қасымұлы көтерілісіне
кімдер қатысады?
Тексереміз: жауаптарың дұрыс болса
дәптерге “+” белгісін қоясыз.

1. Патша үкіметі 2. Хан билігінің
жерлерді жаппай жойылуы
тартып ала бастады наразылық туғызды

Көтерілістің
себебі

3. Алым- салық 4. Патша үкіметінің әскери
түрлері көбейе түсті отрядтары шабуыл жасап
күн көрсетпеді
1. Жерлерді 2.Округтерді
өздеріне қайтару тарату

Көтерілістің
мақсаты

3. Алым-салықтарды
жою
Қозғаушы
күштер:

Старшындар
Қарапайым Батырлар
Билер,
көшпелелер жетекшілік етті
Сұлтандар
қазақ

поляктар орыс

Ұлттық
құрамы.
түркмен башқұрт

қарақалпақ Өзбек
Мұғалімнің сөзі:
-1841 жыл Кенесары Қасымұлы
хан сайланды

- Бір орталықтан басқарылатын
мемлекет құрды

-Оны ханның өзі басқарды

- Кеңесші орган - батыр,билер,
сұлтандар, жақын туыстары
ІІ кезең- оқушылардың оқулықпен жұмыс
істеу дағдысын қалыптастыру кезеңі

Көтерілістің басталуы:
І топ
1837жылы-
1838 жылы-
1838 ж. тамыз
Орынбор губернаторы В.Перовский-
Батыс- Сібір губернаторы П. Горчаков-
1840 жыл-
ІІ кезең- оқушылардың оқулықпен жұмыс
істеу дағдысын қалыптастыру кезеңі

Патша үкіметінің жазалалау
әрекеттері:
ІІ топ
1842 жыл-
1843 жыл-
1843 ж. тамыз-
1844 ж. шілде-
Долгов және Герн-
1845 ж. ақпан-
ІІ кезең- оқушылардың оқулықпен жұмыс
істеу дағдысын қалыптастыру кезеңі

Кеңесары Қасымұлының қоқан
хандығымен күресі:
ІІІ топ
1) 1836,1840 жылдар-
2) 1845 жыл-
3) 1846 жыл-
4) Жаңқожа Нұрмұхамедұлы-
5) 1847 ж.сәуір-
6) Сұлтан Рустем мен Сыпатай би
Тексереміз: жауаптарың дұрыс болса
дәптерге “+” белгісін қоясыз.
ІІ кезең І топ-Көтерілістің басталуы:
Сұлтандар мен билердің ауылдарына, бекініс
және әскери жасақтарға шабуыл жасап тұрды
• 1837жылы-Рытовтың отрядың жеңіп шықты
• 1838 жылы- Батыс-Сібір ген-губ хат жолдады
(Ақтау бекінісі мен Ақмола приказдарын жою)
• 1838 ж. тамыз- белсенді әскери іс-қимылдарын
бастады (Ақмола бекінісін қоршап, өртеп
жіберді)
• Орынбор губернаторы В.Перовский- бейбіт
келіссөздер
• Батыс- Сібір губернаторы П. Горчаков-әскери
күш қолдану
• 1840 жыл-уақытша бейбіт келісім
ІІ кезең-
ІІ топ-Патша үкіметінің жазалау әрекеттері:
• 1842 жыл-Перовскийді Обручев
алмастырды(қарым- қатынастар нашарланды-
бейбіт келісім бұзылды)
• 1843 жыл- Ресей императоры Кеңесарыға қарсы
жарлық шығарды(Ханның басына -3 мың сом)
• 1843 ж. тамыз- Лебедев басқарған 300 солдат
және сұлтандар Жантөре ұлы мен Айшуақұлы
басқарған әскерлер жабдақталды
• 1844 ж. шілде- Кеңесары хан Тобыл өз.
жағасында Жантөренің әскеріне соққы берді
• Долгов және Герн-патша үкіметінің елшілері
• 1845 ж. ақпан-Кеңесарының әскерін білу, Ырғыз
бен Торғай өз.бойында бекініс салу, Хан
лауазымын иеленуге құқығы жоқтығын түсіндіру
ІІ кезең-Кеңесары Қасымұлының
қоқан хандығымен күресі: ІІІ топ
1) 1836,1840 жылдар-Қоқан хандығының
билеушілері Кеңесарының бауыры Саржан
сұлтанды және әкесі Қасымды өлтіреді
2) 1845 жыл- Кеңесары хан Жаңақорған, Жүлек,
Созақ бекіністерін тартып алады.
3) 1846 жыл- Меркіні қолға түсіреді.
4) Кеңесары Ж. Нұрмұхамедұлы батырдың
көмегіне сүйенеді.
5) 1847 ж.сәуір- Кеңесары Қырғызстанның
жеріне басып кіреді. Ыстықкөл мен Шу
өзенінің аралығында Кекілік сеңгір тауының
қойнауында қоршауға қалады.
6) Сұлтан Рустем мен Сыпатай би шегініп кетуі
жағдайды қиындатады. Кеңесары тұтқынға
түседі Кеңесары мен інісі Наурызбай қаза
табады.
Бекіту
ІІІ кезең: сөздердің мағнасын аш.

Зекет
Ұшыр
Бажсалығы
Мыңбасылар
Айырым
Тексереміз: жауаптарың дұрыс
болса дәптерге “+” белгісін қоясыз.

Зекет-мал өсірушілерден
алынатын салық
Ұшыр- диқандардан алынатын
салық
Баж салығы-көпестердің сауда
кереуендерінен алынатын салық
Мыңбасылар ерекше көзге түскен
сарбаздар
Айырым- хан әскері.
Үйге тапсырма

§ 21 Сұрақтар мен
тапсырмаларды орындау

Ұқсас жұмыстар

Қазақ жеріндегі әскери шектердің салынуы

Кіші жүздің Ресейге қосылуы

Шоқан Уәлиханов саяси көзқарасы

Орта және Кіші жүзде хандық биліктің жойылуы

СЫРЫМ ДАТҰЛЫ КӨТЕРІЛІСІ

Кіші жүз ханы

Сырым Датұлы бастаған көтеріліс

Көтерілістің себептері

КӨТЕРІЛІСТІҢ ШЫҒУ СЕБЕБІ

Емельян Пугачев көтерілісінде қазақтардың қатысуы

Пәндер