Атмосфералық қысымды анықтаған ғалым

Презентация қосу

Мақсаты:
Оқушылардың сабаққа деген ынтасын,
есте сақтау ерекшеліктерін арттыру, білім
сапасын жоғарлату және өз бетімен іздену
жолдарын үйрету.
Белгілі бір бетке түсетін күш әрекетінің нәтижесін
сипаттайтын шаманы қысым деп атайды.
Қысым бетке перпендикуляр бағытта әрекет ететін
күштің осы беттің ауданына қатынасымен анықталады:

F
p
S
F
F pS S
p
гПа = 100 Па
кПа = 1000 Па
МПа = 1000000 Па
1. шынжыр табанды трактор топыраққа 4 6 Н / см 2
2. вагон дөңгелектері рельске 30000 Н / см 2
3. адам жүргенде еденге 30 40 Н / см 2
Кесте № 5
Заттың күйі Негізгі қасиеттері Молекулаларының ара Суреті Молекулалары қалай
қашықтығы қозғалады

Газ Неғұрлым үлкен Молекуланың өз Өзіне берілген көлем
көлем алуға өлшемінен ондаған ішінде ретсіз,
тырысады, есе артық шапшаң қозғалады
көлемін де,
пішінін де
сақтамайды,
оңай сығылады

Сұйық Өзі құйылған Молекуланың өз Орнықты күйінің
ыдыстың өлшеміндей маңайында секірмелі,
пішінін алады, тербеле қозғалады
көлемін
сақтайды,
пішінін
сақтамайды,
аққыш

Қатты Көлемін де, пішінін Молекулалары белгілі бір Тепе-теңдік күйіне
де сақтайды ретпен орналасады, қатысты тербеле
ара қашықтығы қозғалады
молекуланың өз
өлшемінен кем
Ауырлық күші сұйық бағанының салмағына тең: F=P яғни P=mg.
Бұдан ыдыс түбіне түсірілетін қысым

P mg
p немесе p
S S

Сұйықтың массасын оның тығыздығы арқылы: m V
ал көлемін – ыдыс табаны ауданының сұйық бағанының биіктігіне
көбейтіндісімен өрнектеуге болады: V Sh

Сұйық бағанының ыдыстың табанына түсіретін қысымын
былай есептейді: g Sh , яғни
p g h
S

p gh
Формула ауырлық күші әрекет еткен сұйықтың қысымының
ыдыс табанының ауданына тәуелді болмайтынын, тек қана сұйық
бағанының биіктігіне және оның тығыздығына тәуелді болатынын
көрсетеді.
h1 2

h2 1

қатынас ыдыстардағы әртекті сұйық
бағандарының биіктігі олардың тығыздықтарына
кері пропорционал.
1 – су жинағыш
2 – сорғылар
3 – тұндырғыштар
4 – сүзгі
5 – су құбыры мұнарасы
6 – мұнарадағы таза су жиналатын ыдыс
Атмосфера

Тропосфера Стратосфера Мезосфера Термосфера

Биіктігі 760 мм сынап бағанының қысымына тең, 00С
температурадағы атмосфералық қысым қалыпты
атмосфералық қысым деп аталады.

760 мм сын.бағ. = 101325 Па ≈ 1013 гПа ≈ 100 кПа ≈ 10 Па
Сұйыққа батырылған денеге оның
сұйыққа батқан бөлігі көлеміндегі
сұйықтың салмағына тең ығыстырушы
күш әрекет етеді.
Сұйыққа батырылған денені ығыстыратын
FA c gV Д
Денелердің жүзу шарттары

FA Fa Fa FA Fa FA
Кеменің суға бататын тереңдігі шөгім деп аталады.
Рұқсат етілетін шөгім кеменің корпусында қызыл сызық
– ватерсызықпен белгіленеді.
Жіңішке түтікшелерде сұйықтың еркін беті қисық
болады. Мұндай қисық бетті мениск деп атайды. Егер
сұйық қылтүтік қабырасына жұғатын болса, онда
менискінің пішіні ойыс, ал егер жұқпайтын болса,
дөңес болады.
Қылтүтіктер бойымен сұйықтың көтерілуі немесе
төмен түсуі кезінде байқалатын құбылыстар
қылтүтіктік құбылыстар деп аталады.
Сапалық есептер:
1. Таспен жүргенле неге аяқтарын ауырады?
2. Терең су ішінде адамды көтере аласың ба?
3. Судың терең жерінде табанға тас қатты бата ма,
әлде таязда ма?
4. Неге шөл далада аттан гөрі түйемен жүрген
ыңғайлы?
5. Неліктен орындықта қатты да, киіз үйде
көрпешеге отырған жұмсақ болып сезіледі?
м
а
н
о
м
е
т
р
1. Ұзындықтың өлшем бірлігі
2. Қысымды өлшейтін құрал
3. Күшті өлшейтін құрал
4. Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал
5. Жерді қоршап тұрған ауа қабаты
6. Температураны өлшейтін құрал
7. Атмосфераның жоғарғы қабаты
8. Атмосфералық қысымды анықтаған ғалым
1. Атмосфералық қысымды
өлшейтін құрал

А. барометр Б. ареометр

С. термометр
2. Сұйықтың тығыздығын өлшеуге
арналған аспап

А. барометр Б. ареометр

С. лактометр
3. Сұйыққа батырылған денеге
қандай күш әсер етеді?

А. кері тартушы Б. кері итеруші

С. төмен басушы
4. Архимед күші қандай
физикалық шамаларға тәуелді?

А. дененің ұзындығы Б. дененің
мен еніне тығыздығына

С. дененің көлемі мен
сұйықтың тығыздығына
5. Архимед қай кезде өмір сүрген?

А. б.з.б. 287-212 Б. б.з.б. 277-212

С. б.з. 212-287
6. Торричелли нені анықтады?

А. Ауа құрамын Б. Сұйықтардың қысымын
зерттеді зерттеді

С. Атмосфералық қысымның
бар екенін
7. Қалыпты атмосфералық
қысым неге тең?

А. 100500 Па Б. 101325 Па

С. 103400 Па
8. Атмосфера неше қабаттан тұрады?

А. 4 Б. 3

С. 2
Үйге тапсырма:
V тарауды толығымен оқу
29-жаттығу № 1, 2 есепті шығару
31-жаттығу № 1 есепті шығару

Ұқсас жұмыстар

Өкпедегі ауаның қысымы

Менің ойымша - реостат

Қажетті құралдар

Деформациялық барометрлер

Сабақ Атмосфералық қысым

Атмосфералық қысымды өлшеу

БАРОМЕТР

Микроманометры - дифманометры анықтау үшін шағын разностей қысым

Атмосфералық қысым. Атмосфералық қысымның бар екендігін дәлелдейтін тәжірибелер

Әлем құрлығы және аймақ бойынша ауа температурасы үрдістері және басқа да климаттық сипат

Пәндер