Сайыстың кезеңдері

«Географиялық ассорти"

білім сайысы

ІІ топ - “Экватор”

Командалар

І топ - “Меридиан”

Мақсаты:

Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту, география пәні деген қызығушылығын арттыра отырып, бүгінгі заман талабына сай өзіндік ой- тұжырымы бар, білімді де білікті ұрпақ тәрбиелеу.

1- кезең: “Сандықшада не бар?”

2- кезең: “Географиялық лабиринт”

3- кезең: “Елдерге саяхат”

4- кезең: “Құпиялы ағаш”

5- кезең: “Модель жасау”

Сайыстың кезеңдері:

1-кезең:

Сандықшада

не бар?

Меридиан тобына:

XVI ғасырдың бас кезінде Педро де Леон дейтін 13 жасар бала Оңтүстік Америкаға сапар шеккен испандық қарақшылардың кемесіне ілесіп Перуге келеді. Ол мұнда жергілікті халықтың осымен тамақтанатынын байқайды.

Перуліктер оны папа деп атайды екен. Папаның күнге кептірілгенін чуньо деп атайды. Ал француздар оны жер алмасы деп, итальяндықтар әуелі

Тартуфоль деп атапты. Ресейде XVIII ғасырдан бастап тарай бастады. Оның мұнда тарауында І Петрдің еңбегі зор. Сандықшада не бар?

(Картоп)

Экватор тобына:

Бұл күміс сияқты жарқыраған ақ түсті, өте жеңіл. Одан түрлі ыдыс-аяқтар, күнделікті тұрмыста жиі пайдаланатын бұйымдар жасалынады. Әсіресе, оның басқа металдармен қоспасы өте құнды. Мұндай қоспалар әрі берік, әрі жеңіл болғандықтан, ұшақтарды, ғарыш кемелерін жасауға кеңнен қолданылады. Ол таза күйінде XIX ғасырдың басында өндіріле бастады. Оны балқыту алғашқы кезде өте қиынға түсті. Біразға дейін мұның сирек әрі қымбат болғаны соншалық Франция королінің отбасында одан жасалған пышақ пен шанышқы алтыннан да қымбат, сирек кездесетін зат ретінде қолданылған. Сандықшада не бар?

(Алюминий)

2-кезең:

“Географиялық лабиринт”

Меридиан тобына:

Синоптиктер

Флюгер

Ф. Магеллан

Африка

Голландия

Ла - Манш

2, 7 млн шаршы шақырым

Мұғалжар

-132 м, Қарақия ойысы

16. 12. 1991 жылы

Қ. И. Сәтбаев

Боксит

СЭС

Бішкек

ОАР

Грекия

Португал

1. Гринвич меридианы басып өтетін қала.

2. Азимутты анықтайтын құрал.

3. Атмосферадағы оттегінің пайыздық мөлшері.

4. Ең үлкен шөл.

5. Шайдың отаны.

6. Бірінші глобусты жасаған.

7. Аңыз бойынша «Аяз Атаның мекені».

8. Қазақстан қай материкте орналасқан.

9. Қазақстандағы ең биік шың.

10. Аспанмен тілдескен тау.

11. Қазақстандағы шығыс шекарасындағы тау.

12. Жанатын пайдалы қазбаларды ата.

13. Қысқа қашықтыққа жүк тасымалына қолайлы көлік түрі

14. Шардара су қоймасы қай өзенде салынған?

15. Қазақстанның ең ірі көмір бассейндері.

16. Түрікменстан мемлекетінің астанасы.

17. Африкадағы ең ежелгі мемлекет.

18. Ватикан мемлекеті қай қалада орналасқан?

19. Өте кедей елдер.

Экватор тобына:

Лондон

Тұсбағар

21%

Сахара

Қытай

М. Бехайм

Лапландия

Еуразия

Хан - Тәңірі

Тянь - Шань

Алтай

Көмір, мұнай, газ

Автокөлік

Сырдария

Қарағанды, Екібастұз

Ашғабад

Египет

Рим

Мали, Чад, Урганда

3-кезең:

“Елдерге саяхат”

Меридиан тобына:

Бұл-фламенко мен фиестаның елі. Олардың көпшілігі-католиктер. Сондықтан болар діни меймандар ұлттық киім киіп, музыка және би шеруімен өткізіледі. Елдің шаруашылығының айрықша саласы коррида үшін арнайы бұқалар өсіреді. Бұл қай ел?

(Испания)

Жоғары дәрежеде дамыған индустриялы-аграрлы ел. Олар өз елін «гексагон»(алтыбұрыш) деп атайды. Бұл ел өзінің ұлттық асханасымен ерекшеленеді. Әр провинцияның өзіндік көз жауын алатын тағамдары бар.

Бірақ барлығы картоптан жасалған бифштексті, сарымсақ сорпасын тамсана жейді. Атаулы тамақ ретінде жұпар иісті шөптермен қуырылған құрбақаның аяқтары таңқалдырады. Ал елдің оңтүстігінде тағамдар зәйтүн қосып әзірленеді. Сірә, бұл елде ірімшікті сүймейтін адам жоқ шығар.

(Франция)

Бұл ел өздерінің ұлттық әдет-дәстүрлерін сақтап қалған. Қазіргі кездің өзінде ортағасырлық киім үлгілері сақталған. Мысалы, сот кезінде заң өкілдері міндетті түрде парик пен мантия киюі қажет болса, ежелгі университеттер-

дің профессорларын қызғылт астарлы қара мантия мен төртбұрышты бас

киіммен көруге болады. Ұлттық мерекелер кезінде ер адамдар мен жасөспірімдер дәстүрлі шақпақ өрнекті белдемше(килт), аяғына темір таспалы дөрекі башымақ киеді.

(Ұлыбритания)

Экватор тобына:

Гүл шоғын құрастыру, гүлдер мен ағаштардың бұтағын орналастыру өнері-икебана, тырбиған ағаштарды өсіру өнері-бансай, қыл қаламмен және тушьпен көркем жазу өнері-каллиграфия, қағаз бен жібекке сурет салу, өзіндік храмдармен саябақ архитектурасы, көлеңке театры, шай дайындау рәсімі, әйел киімі, ауыр салмақтылар күресі, ас дайындау, дастарқанды безендіру сияқты дәстүрлермен ерекшеленетін елдің бірі.

(Жапония)

Бұл ел өзінің аса бай мәдениетімен және ежелгі өркениетімен әйгілі. Жылына шығаратын кинофильмдері

нің саны жөнінен(жылына 750 фильм) онымен дүние жүзінің бірде-бір елі теңдесе алмайды. Сонымен бірге шахматтың отаны, қасиетті құсы-тауыс, қасиетті гүлі-тұңғиық гүлі болып табылады.

(Үндістан)

Бұл ел дүниежүзілік өнер мен мәдениеттің дамуына үлкен үлес қосқан елдің бірі. Олардың әсіресе музыка саласындағы жетістіктері таңғалдырады. XI ғасырда монах Г. Ареццо нотаны ойлап тауып, жеті нотаға ат береді. XVI

ғасырда бұл елде алғашқы опера дүниеге келді. Сонымен бірге сауық сүйгіш және көпшіл елге жатады. Діни және т. б. мейрамдарды міндетті түрде атап өтеді. Ішіндегі ең маңыздысы-Рождество. Сыйлықтарды тарататын кемпір-Бефана. Жаңа жылға қарсы ескі заттың барлығын терезеден лақтырады:

ыдыс-аяқ, киім, жиhаз, аяқ-киім т. б. Ал көктемдегі мейрамдардан Пасха мен негізгі кейіпкерлері Арлекин, Пьеро, Пульчинелло болып саналатын карнавалды жақсы көреді.

(Италия)

4-кезең:

«Құпиялы ағаш»

1. Халық арасында мынандай аңыз бар. Бұл жерде аң көп болған. Осы жер тұманданып тұрған екен. Аңға барған адам бұл жерден қайтпайды. бұл қай жер? Бұл Қызылорда облысында орналасқан Аралдағы арал

Барсакелмес

2. Асан қайғы «Ағашы тұнған жеміс екен, шаруаға жақсы қоныс екен. Биылғы шаншыған шыбығынан келесі жылы жеміс шығады екен »-деп, қай жерді көргенде айтқан?

-«Жер жаннаты »деп те атайды, жеті өзенімен әйгілі.

Жетісу өлкесі

3. Қазақтың тұңғыш саяхатшысы Ш. Уәлиханов өз жазбаларында «Бұл жерде соққан желдің күшіне қарсы салт адам да жүре алмайды. Желдің әсерінен Алакөл мен Сасықкөл бетінде 5-6 м толқын көтеріледі» деп жазады. Сайқан, Ебі желдері соғады. Осы жер арқылы Қазақстан мен Қытай байланысады

Жоңғар қақпасы

4. Халық арасында мынадай аңыз бар. Өте ертеде, қазақтар далада көшіп жүрген кезеңінде шыңда бір тау-бүркіт өмір сүреді. Ол сұлтандардың жағымсыз қылықтарына қырғи көзімен қарап отырады. Сұлтандар осы бүркітті атайын десе, оқ құс ұясына жетпейді. Кейбіреулері ұясына шығып өлтірейін десе де шыға алмайды екен. Бұл қай жер?

Биіктігі 950 м Сарыарқаның солтүстігінде, Көкшетау маңында орналасқан.

Оқжетпес

5. Сарыарқаның бұл өлкесін табиғаттың аса ерекше әсемдігіне байланысты.

Еуропаның тамаша аймағының біріне теңейді. Бұл өлкенің әсем табиғатына арнап С. Сейфуллин поэма жазса, С. Мұқанов өз кітабын арқау етті. Бұл әңгіме еліміздің қандай жеріне сай келеді?

Ұқсас жұмыстар

Сөз анасы

ТӘУЕЛСІЗ ЕЛДІҢ БІЛІМДІ ҰРПАҚТАРЫМЫЗ

Викториналық сұрақтар

Қазақ тілі әлемі сайысы

Қазақшаныз қалай? сайыс

Сөз мерген туралы ақпарат

Сайыстың өту кезеңдері

КЕРІ МАТЕМАТИКА

Өсімдіктің вегетативті мүшелері

Ғажайып алаң

Пәндер