Сайыстың кезеңдері

Презентация қосу

І топ – “Меридиан”

ІІ топ – “Экватор”
Мақсаты:
г и ка л ы қ о й лау
ы л а р д ы ң ло
Оқ у ш
ео г р а ф и я пән і
л е т ін д а м ы ту,г
қаб і ғ ы н а рт т ы ра
н қ ы зы ғу ш ылы
деге а м а н т а л а бына
ы п ,б ү г інгі з
от ы р р ы м ы б ар ,
д ік о й- т ұ ж ы
с а й ө з і н т ә рб и е л еу.
і лі кт і ұрп а қ
білімд і д е б
Сайыстың кезеңдері:
1- кезең: “Сандықшада не бар?”
2- кезең: “Географиялық лабиринт”
3- кезең: “Елдерге саяхат”
4- кезең: “Құпиялы ағаш”
5- кезең: “Модель жасау”
1-кезең:
Сандықшада
не бар?
Меридиан тобына:
XVI ғасырдың бас кезінде Педро де Леон дейтін 13
жасар бала Оңтүстік Америкаға сапар шеккен
испандық қарақшылардың кемесіне ілесіп Перуге
келеді.Ол мұнда жергілікті халықтың осымен
тамақтанатынын байқайды.
Перуліктер оны папа деп атайды екен.Папаның күнге
кептірілгенін чуньо деп атайды.Ал француздар оны
жер алмасы деп,итальяндықтар әуелі
Тартуфоль деп атапты.Ресейде XVIII ғасырдан бастап
тарай бастады.Оның мұнда тарауында І Петрдің
еңбегі зор. Сандықшада не бар?

(Картоп)
Экватор тобына:
Бұл күміс сияқты жарқыраған ақ түсті,өте
жеңіл.Одан түрлі ыдыс-аяқтар, күнделікті тұрмыста
жиі пайдаланатын бұйымдар
жасалынады.Әсіресе,оның басқа металдармен қоспасы
өте құнды.Мұндай қоспалар әрі берік,әрі жеңіл
болғандықтан, ұшақтарды, ғарыш кемелерін жасауға
кеңнен қолданылады.Ол таза күйінде XIX ғасырдың
басында өндіріле бастады.Оны балқыту алғашқы
кезде өте қиынға түсті.Біразға дейін мұның сирек әрі
қымбат болғаны соншалық Франция королінің
отбасында одан жасалған пышақ пен шанышқы
алтыннан да қымбат,сирек кездесетін зат ретінде
қолданылған. Сандықшада не бар?

(Алюминий)
2-кезең:
“Географиялық
лабиринт”
Меридиан тобына:
Синоптиктер
Флюгер
0
Африка
Голландия
Ф.Магеллан
. Ла - Манш
2,7 млн шаршы шақырым
Мұғалжар

-132 м, Қарақия ойысы
16.12.1991 жылы
Қ.И.Сәтбаев
Боксит
СЭС
Бішкек
ОАР
Грекия
Португал
Экватор тобына:
1.Гринвич меридианы басып өтетін қала. Лондон
2.Азимутты анықтайтын құрал. Тұсбағар
3.Атмосферадағы оттегінің пайыздық мөлшері. 21%
4.Ең үлкен шөл. Сахара
5.Шайдың отаны. Қытай
6.Бірінші глобусты жасаған. М.Бехайм
7.Аңыз бойынша «Аяз Атаның мекені». Лапландия

.
8.Қазақстан қай материкте орналасқан.
9.Қазақстандағы ең биік шың. Хан - Тәңірі
Еуразия
10.Аспанмен тілдескен тау. Тянь - Шань
11.Қазақстандағы шығыс шекарасындағы тау. Алтай
12.Жанатын пайдалы қазбаларды ата. Көмір, мұнай, газ
13.Қысқа қашықтыққа жүк тасымалына қолайлы көлік түрі Автокөлік
14.Шардара су қоймасы қай өзенде салынған? Сырдария
15.Қазақстанның ең ірі көмір бассейндері. Қарағанды, Екібастұз
16.Түрікменстан мемлекетінің астанасы. Ашғабад
17.Африкадағы ең ежелгі мемлекет. Египет
18.Ватикан мемлекеті қай қалада орналасқан? Рим
19.Өте кедей елдер. Мали, Чад, Урганда
3-кезең:
“Елдерге саяхат”
Меридиан тобына:

Бұл-фламенко мен фиестаның елі.
Олардың көпшілігі-католиктер.
Сондықтан болар діни меймандар
ұлттық киім киіп,музыка және би
шеруімен өткізіледі.Елдің
шаруашылығының айрықша саласы
коррида үшін арнайы бұқалар
өсіреді.Бұл қай ел?
(Испания)
Жоғары дәрежеде дамыған индустриялы-аграрлы
ел.Олар өз елін «гексагон»(алтыбұрыш)деп
атайды.Бұл ел өзінің ұлттық асханасымен
ерекшеленеді.Әр провинцияның өзіндік көз жауын
алатын тағамдары бар.
Бірақ барлығы картоптан жасалған
бифштексті,сарымсақ сорпасын тамсана
жейді.Атаулы тамақ ретінде жұпар иісті
шөптермен қуырылған құрбақаның аяқтары
таңқалдырады.Ал елдің оңтүстігінде тағамдар
зәйтүн қосып әзірленеді.Сірә,бұл елде ірімшікті
сүймейтін адам жоқ шығар.
(Франция)
Бұл ел өздерінің ұлттық әдет-дәстүрлерін сақтап
қалған.Қазіргі кездің өзінде ортағасырлық киім
үлгілері сақталған.Мысалы,сот кезінде заң
өкілдері міндетті түрде парик пен мантия киюі
қажет болса,ежелгі университеттер-
дің профессорларын қызғылт астарлы қара мантия
мен төртбұрышты бас
киіммен көруге болады.Ұлттық мерекелер кезінде
ер адамдар мен жасөспірімдер дәстүрлі шақпақ
өрнекті белдемше(килт),аяғына темір таспалы
дөрекі башымақ киеді.
(Ұлыбритания)
Экватор тобына:

Гүл шоғын құрастыру,гүлдер мен ағаштардың
бұтағын орналастыру өнері-икебана,тырбиған
ағаштарды өсіру өнері-бансай,қыл қаламмен және
тушьпен көркем жазу өнері-каллиграфия,қағаз бен
жібекке сурет салу,өзіндік храмдармен саябақ
архитектурасы,көлеңке театры,шай дайындау
рәсімі,әйел киімі,ауыр салмақтылар күресі, ас
дайындау, дастарқанды безендіру сияқты
дәстүрлермен ерекшеленетін елдің бірі.
(Жапония)
Бұл ел өзінің аса бай мәдениетімен және
ежелгі өркениетімен әйгілі.Жылына
шығаратын кинофильмдері
нің саны жөнінен(жылына 750
фильм)онымен дүние жүзінің бірде-бір
елі теңдесе алмайды.Сонымен бірге
шахматтың отаны, қасиетті құсы-тауыс,
қасиетті гүлі-тұңғиық гүлі болып
табылады.
(Үндістан)
Бұл ел дүниежүзілік өнер мен мәдениеттің дамуына үлкен
үлес қосқан елдің бірі.Олардың әсіресе музыка
саласындағы жетістіктері таңғалдырады. XI ғасырда
монах Г.Ареццо нотаны ойлап тауып, жеті нотаға ат
береді. XVI
ғасырда бұл елде алғашқы опера дүниеге келді. Сонымен
бірге сауық сүйгіш және көпшіл елге жатады.Діни және
т.б. мейрамдарды міндетті түрде атап өтеді.Ішіндегі ең
маңыздысы-Рождество.Сыйлықтарды тарататын кемпір-
Бефана.Жаңа жылға қарсы ескі заттың барлығын
терезеден лақтырады:
ыдыс-аяқ, киім, жиhаз, аяқ-киім т.б. Ал көктемдегі
мейрамдардан Пасха мен негізгі кейіпкерлері Арлекин,
Пьеро, Пульчинелло болып саналатын карнавалды жақсы
көреді.
(Италия)
4-кезең:
«Құпиялы ағаш»
5 8
4 7
3 6
1.Халық арасында мынандай
аңыз бар.Бұл жерде аң көп
болған.Осы жер тұманданып
тұрған екен.Аңға барған адам
бұл жерден қайтпайды.бұл қай
жер? Бұл Қызылорда
облысында орналасқан
Аралдағы арал
Барсакелмес
2.Асан қайғы «Ағашы
тұнған жеміс екен,шаруаға
жақсы қоныс екен.Биылғы
шаншыған шыбығынан
келесі жылы жеміс шығады
екен »-деп,қай жерді
көргенде айтқан?
-«Жер жаннаты »деп те
атайды,жеті өзенімен әйгілі.
Жетісу өлкесі
3.Қазақтың тұңғыш саяхатшысы
Ш.Уәлиханов өз жазбаларында
«Бұл жерде соққан желдің күшіне
қарсы салт адам да жүре
алмайды.Желдің әсерінен Алакөл
мен Сасықкөл бетінде 5-6 м
толқын көтеріледі» деп жазады.
Сайқан, Ебі желдері соғады.Осы
жер арқылы Қазақстан мен Қытай
байланысады
Жоңғар қақпасы
4.Халық арасында мынадай аңыз
бар.Өте ертеде,қазақтар далада көшіп
жүрген кезеңінде шыңда бір тау-бүркіт
өмір сүреді.Ол сұлтандардың
жағымсыз қылықтарына қырғи
көзімен қарап отырады.Сұлтандар осы
бүркітті атайын десе,оқ құс ұясына
жетпейді.Кейбіреулері ұясына шығып
өлтірейін десе де шыға алмайды
екен.Бұл қай жер?
Биіктігі 950 м Сарыарқаның
солтүстігінде,Көкшетау маңында
орналасқан.
Оқжетпес
5.Сарыарқаның бұл өлкесін
табиғаттың аса ерекше әсемдігіне
байланысты.
Еуропаның тамаша аймағының біріне
теңейді.Бұл өлкенің әсем табиғатына
арнап С.Сейфуллин поэма
жазса,С.Мұқанов өз кітабын арқау етті.
Бұл әңгіме еліміздің қандай жеріне сай
келеді?
Курорттарындағы минералды сулар
мен таза ауа демалушы мыңдаған адам
жанына шипа саналады. Жер шоқтығы
саналатын өлкеде өзі аттас қала бар.
Көкшетау
6.”Өзен де жоқ сыймаған арнасына,
Жылға да жоқ даламен жалғасуға.
Таста тұнған жаңбырдың тамшысында,
Қалай біткен мына көл тау басына”, -деп
ақиық ақын М.Мақатаев жырлап өткен
көлді ата.
Күнгей Алатауында 1887 жылы және 1911
жылы жер сілкінісінен пайда болған көл.Бұл
көл төменгі,ортаңғы,жоғарғы,көлдерден
тұрады.
Көлсай көлдері
7.Асан қайғы атамыз осы екі тауды
көргенде:«Мына шіркіннің топырағы
құтырған екен,оған шыққан шөп
құтырады,оны жеген мал
құтырады,оның етін жеп,сүтін ішкен
адам құтырады Кісі өлтіру,төбелес көп
болатын жер екен»-деп,бұл жерге
аялдамай кетіпті.Асан қайғы қай
тауларды айтқан?
Бақанас,Шаған,Ащысу өзені бастау
алады. Осы өңірде Абай туған.
Шыңғыстау мен
(алюминий)

Семей таулары
8.”Ғалым басын шайқайды жазаланып,
Ақын күпті,жазушы мазаңды алып.
Теңіз қашып барады жағалаудан,
Етек-жеңін қусырып азаланып.
Бұның бәрі меніңше құр байбалам,
Кәрі теңіз оралар тазаланып” ,- деп
Дағыстанның танымал ақыны Расул
Ғамзатов уайымдап кеткен жерін ата.
Қазақстанның батысындағы
Теңіз,Жайық,Жем өзендері құяды.
Каспий
5-кезең:
«Модель жасау»
Бұл кезеңде шөл дала мен орманды даланың
модельдерін жасау ұсынылады. Модель жасауға
әрдайым оңай табылатын заттар
қолданылады:құм, топырақ, қатты қағаз,қағаз
кесінділері,шыны, ағаш бұтақтары,
таяқшалар, тиісті ірілі-ұсақты тастар,су,
ермексаз т.б. Арнайы уақыт беріледі.
Модель жасаудың дидактикалық
бағалылығы,оны оқушылар бір жағынан
көзімен көріп қабылдаса,екінші жағынан
модель жасаған кезде олардың өз беттерінше
шығармашылық жасауында.

Әр топ жинаған ұпайы бойынша бағаланады.

Ұқсас жұмыстар

Сөз анасы

ТӘУЕЛСІЗ ЕЛДІҢ БІЛІМДІ ҰРПАҚТАРЫМЫЗ

Викториналық сұрақтар

Қазақ тілі әлемі сайысы

Қазақшаныз қалай? сайыс

Сөз мерген туралы ақпарат

Сайыстың өту кезеңдері

КЕРІ МАТЕМАТИКА

Өсімдіктің вегетативті мүшелері

Ғажайып алаң

Пәндер