Мәдени өсімдіктердің шыққан орталықтары

Презентация қосу

§34 Мәдени өсімдіктердің
шыққан орталықтары.
ССААББААҚҚТТЫ
ЫҢҢМ
МААҚҚССААТТЫ
Ы::
ДАМЫТУШЫЛЫҚ: ТӘРБИЕЛІК:
БІЛІМДІЛІК: ДАМЫТУШЫЛЫҚ: ТӘРБИЕЛІК:
БІЛІМДІЛІК:
Оқыту кезінде оқушыларға Оқушыларды
Оқушыларды өзөзбетінше
бетіншежұмыс
жұмыс
Оқушыларға
Оқушыларға мәдени
мәдени өсімдіктердің
өсімдіктердің Оқыту кезінде оқушыларға
түрлі тапсырмалар мен жұмыстарды жасауға, тапсырылған тапсырманы
жасауға, тапсырылған тапсырманы
шыққан орталықтары
шыққан орталықтары және
және түрлі тапсырмалар мен жұмыстарды
бере отырып, ойлау және жылдам
жылдам орындауға,
орындауға, және деде
және
оның негізін қалаған
оның негізін қалаған бере отырып, ойлау және
шығармашылық қабілеттерін алған білімдерін
алған білімдерініс-жүзінде қолдана
іс-жүзінде қолдана
селекционер-генетик
селекционер-генетик шығармашылық қабілеттерін
дамыту, пәнге қызығушылығын білуге, сабақ үстінде ақпараттық-
білуге, сабақ үстінде ақпараттық-
Н.И.Вавилов,
Н.И.Вавилов, К.К.
Мыңбаев
Мыңбаев дамыту, пәнге қызығушылығын
арттыру коммуникациялық
коммуникациялық технологиямен
технологиямен
туралы мағлұмат
туралы мағлұмат беру
беру арттыру тиімді жұмыс жасай білуге
тиімді жұмыс жасай білуге тәрбиелеу
тәрбиелеу

Сабақтың
Сабақтыңтипі:
типі: Сабақтың
Сабақтыңтүрі:
түрі:
Жаңа білімді меңгерту
Жаңа білімді меңгерту Ішінара ізденіс сабағы
Ішінара ізденіс сабағы

Сабақтың
Сабақтыңәдісі:
әдісі:
Интербелсенді, Пәнаралық
Пәнаралықбайланыс:
байланыс:
Интербелсенді, баяндау,тест,
баяндау, тест, география, экология,
сұрақ
сұрақ– –жауап,
жауап,картамен
картаменжұмыс
жұмыс география, экология,
әдебиет,
әдебиет,химия
химия

Сабақтың
Сабақтыңкөрнекілігі:
көрнекілігі:
интербелсенді
интербелсендітақта,
тақта,электронды
электрондыоқулық,
оқулық,үлестірмелі
үлестірмеліқағаздар,
қағаздар,
суреттер,
суреттер,кескін
кескінкарта,
карта,оқушыға
оқушығакөмекші
көмекшіматериалдар
материалдар
І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. «Жан қиналмай жұмыс бітпес,
талап қылмай мұратқа жетпес»

ІІІ. «Білгенге маржан»

ІҮ. «Білім кілті танымдылықта»

Ү. «Еңбегіне қарай өнбегі»

ҮІ. «Оқу түбі тоқу»
1. Сынып бөлмесін сабаққа дайындау
2. Оқушыларды түгелдеу
3. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару

Адам меңгермейтін білім бар ма?

Жойқын істі тындырар күшің бар да.

Оқы, үйрен, жас ұрпақ, бәрін меңгер

Алға қойған мақсатың, ісің бар да!
Ле
зде
№1
ме
лік
сұ р
1. Лездемелік сұрақтар: ақ
та р

1. Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым?

2. Мақтаның ашылмай қалған қауашағы?

3. Ең үлкен күлте жапырақша?

4. Алқа тұқымдасындағы нағыз улы өсімдік ?

5. Лалагүлділердің Қазақстанда неше түрі бар?

6. Пияздың жемісі?

7. Күріш неше градуста өне бастайды?

8. 50 жылда ғана жеміс беретін ашық тұқымды
өсімдік?
1. Лездемелік сұрақтардың жауаптары

• 1. Микология

• 2. Көсек

• 3. Желкен

• 4. Сасық меңдуана

• 5. 57 түрі бар

• 6. Қауашақ

• 7. +10-12С

• 8. Зеравшан аршасы
№2
Би
ол
ди огия
кт
ан лық
т

1) Алқа тұқымдастардың ғаламшарымызда ........... ге жуық түрі
бар.

Қазақстанда ........ кездеседі.

2) Дермене, түймедағы, бақбақ, итошаған, қырмызыгүл

..................................

3. Сұлының гүл шоғыры ................,

екпе күріштің гүлшоғыры ..............

құмайдың гүлшоғыры ...................
№3 сем
анти
калы
қ карт
а

Бұршаққы Қауашақ Қанатты Қаба Құрғақ Бұршаққап жидек Көпжаңғақшал
н жаңғақш қ жаңғ/ы ы
а
Раушангүлділер

Алабота

Шаршыгүлділер

Көкнәр

Асқабақтұқымдаста
р

Бұршақтұқымдаста
р

Құлқайыргүлділер

Алқа тұқымдастар
Семантикалық карта

Бұршаққы Қауаша Қанатты Қаба Құрғақ Бұршаққа жидек Көпжаңғақшалы
н қ жаңғақша қ жаңғ/ы п

Раушангүлділер

Алабота

Шаршыгүлділер

Көкнәр

Асқабақтұқымдаста
р

Бұршақтұқымдастар

Құлқайыргүлділер

Алқа тұқымдастар
мақта қауын қызғалдақ асбұршақ Ақ лапыз

қызылша
қызылша інжугүл қызанақ пиаз алма
§34. Мәдени өсімдіктердің
шығуТары өсіруші
Атақты күрішші 10. 000
орталықтары.

Тамырсабағы
“Дүнген - 56” Фитонцид Медицинада
дәрі

Гүлшоғыры – Отаны - Оңтүстік
Сабансабақ
Сыпыртқыгүл Америка
Мәдени өсімдіктердің сан алуандылығын және шығу
орталығын орыс ғалымы Н. И. Вавилов зерттеді.
Ол бес континентті айналып шығып, дүние жүзінің
52 елдерінде болды.
И.И Вавилов өсімдіктердің 400-ге жуық түрінің Оңтүстік
Азияда, 200 –ге жуық түрінің Оңтүстік Америкада
мәденилендірілгенің дәлелдеді.
Сөйтіп әйгілі ғалым мәдени өсімдіктердің шығу
орталықтарын зерттеді.

Қазақстанда қант қызылшасы мен кендірді биологиялық
сұрыптау жағынана ғылыми тұрғыда сипаттаған алғашқы
ғалым – Кәрім Мыңбаев.
Кандидаттық және докторлық диссертацияны
Н.И Вавиловтың жетекшілігімен қорғаған.
Негізгі ғылыми еңбектері өсімдіктер генетикасы мен
селекциясына арнаған.
Мәдени өсімдіктердің пайда болу
Орталық атаулары
орталықтары
Географиялық орны Шығарылған іріктемелер %
1 2 3 4
1. Оңтүстік Үндістан Үндіқытай, тропиктік Күріш, қант қамысы, көптеген жеміс және 50
Азиялық тропиктік Азия көкөніс дақылдары
орталық

2. Шығыс Азиялық Орталық және Шығыс Қытай, Соя, тары, жеміс және көкөніс дақылдары 20
орталығы Жапония, Тайван аралы, Корея

3. Оңтүстік Батыс Кіші Азия, Орта Азия, Иран, Бидай, қарабидай, көптеген астық 14
Азиялық орталығы Ауғанстан, Солтүстік-Батыс тұқымдастар, бұршақ тұқымдастар, жүзім,
Үндістан жеміс дақылдары

4. Жерорта теңіз Жерорта теңізі жағалауына Көптеген мал азықтық өсімдіктер 11
орталығы орналасқан елдер (жоңышқа, біргүлді жасымық), көптеген
көкөніс дақылдары, зәйтүн.

5. Абиссина Африка материгінің шағын Дәндік құмай, бананның 1 түрі, бидай мен 1
орталығы ауданы арпаның ерекше формалары
6. Орталық Оңтүстік Мексика Жүгері, ұзын түкті мақта, какао, асқабақ, 3
Америкалық үрмебұршақ, қызыл бұрыш, темекі.
орталық

7. Анд (Оңтүстік Оңтүстік Американың батыс Картоп, қызан, жержаңғақ, ананас, кейбір 1
Америкалық жағалауын бойлай созылған дәрілік өсімдіктер
орталық) Анд таулы жотасы ауданының
бөлігі
картоп
мақта

бидай жоңышқа
жоңышқа
АНД Тамақ, крахмал
ОРТ.АМЕРИКА Киім, төсек

картоп
мақта

Картоптай қожалақ
Мақтадай аппақ
ОҢТ-БАТ. АЗИЯ Тамақ, нан ЖЕРОРТА ТЕҢІЗІ Малға
азық

бидай жоңышқа
жоңышқа

Сары алтындай жайқалып Жоңышқадай жайқалып
1. §34 . Мәдени өсімдіктердің шыққан орталықтары

2. Іздену жұмысы:
“Селекцияның соңғы жетістіңтері” баяндама

3. Кескін картаға өсімдіктердің шыққан орталықтарын
анықтап, орналастыру.

4. Н.И Вавилов Орталығын жаттау
144 беттегі КЕСТЕ

Ұқсас жұмыстар

Орталық Американың орталығы

Селекцияның генетикалық негіздері

Өсімдіктер мен жануарларды сұрыптау әдістері

Мәдени сұрыптау

Өсімдік ауруларын есепке алу әдістері

Селекция ғылымы

Сұрыптау, сұрыптау түрлері. Өсімдіктің Жемісі

Чарльз Дарвиннің эволюциялық ілімі

Ч.Дарвиннің эвалюциялық ілімі

Постиндустриалды қала

Пәндер