Сарматтардың шаруашылығы

Презентация қосу

Қазақстан тарихы 9 сынып
Сабақтың тақырыбы: Сарматтардың шаруашылығы мен
тұрмысы
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Сарматтардың тұрмысы, шаруашылығы, заттай
мәдениеті, ескерткіштері туралы оқушыларға мол мағлұмат
беру
Дамытушылық: Оқушылардың білімдік деңгейін көтеру,
ізденіске, өздігінен жұмыс істеу және салыстырмалы талдау
жасауға дағдыландыру.
Тәрбиелік: Бүгінгі мәдени жетістіктеріміздің бастау бұлағы
– тарихи ескерткіштерді
қадірлеп, жоғары білімді, адамгершілігі жоғары жеке тұлға
қалыптастыру.
Сабықтың түрі: Ізденіс сабақ.
Сабақтың әдісі: Түсіндірмелі, Шаталовтың трек- схемалар
технологиясы, өздігінен жұмыс жасату.
Үй тапсырмасымен жұмыс

1. Аршакиддер әулеті билігінің негізін
салған сармат тайпасы сақ-масагертер.

Иә Жоқ
2. Гиркан сармат дәуіріндегі Каспий
теңізінің атауы?

Иә Жоқ
3. Тарихшы Дидордың айтуынша
савроматтар «биік турлардың бауырында»
тұрған агипейлермен көрші.

Иә Жоқ
4. Елімізде сарматтар
қоныстанған аймақ Оңтүстік
Қазақстан.
Иә Жоқ
5. Аландар Б.з.б.248-247 жылдары
Парфияны басып алған сармат тайпасы.

Иә Жоқ
6. Сарматтар скиф тіліне жақын
тілде сөйлеген.

Иә Жоқ
7. Б.з.б. VІІІ ғ.-б.з. V ғ. сармат
тайпаларының өмір сүру мерзімі.

Иә Жоқ
8. Каспий жағалауында өмір сүрген
сармат тайпасы иседондар.

Иә Жоқ
9. "Сармат" атауы көне дәуір авторларының
еңбектерінде б.з.б. ІV ғасырдан бастап
кездеседі.

Иә Жоқ
10. Сарматтардың қоғамдық басқару
құрылымы әскери демократия.

Иә Жоқ
Жаңа сабақ: Сарматтардың
шаруашылығы мен тұрмысы

Жаңа сабақтың жоспары:
•Сарматтардың тұрмысы.
•Сарматтардың шаруашылығы.
•Сарматтардың заттай мәдениеті.
•Археологиялық ескерткіштері.
1.Тұрмыс ұғымы
үи
-ж а яқ
ай с -
д ы
ы
киім-кешек тағамдар
2. Кесте арқылы түсіндіру: Сарматтардың
шаруашылығы.
Сарматтардың шаруашылығы
Сарматтар негізінен көшпелі мал Жылқының тебіндеуге үйренген
шаруашылығымен айналысты

түрі
және жорықтарға мінетін қазанаттар
өсірілді
Батыс сарматтар отырықшылық
салтқа көшті
Еділ- Жайық бойын, Қара теңіз Сарматтар өмірінде аңшылық
жағалауын мекендеген көп бөлігінің үлкен рөл атқарады
шаруашылығында малшылықпен қатар
егіншілік те маңызды орын алды.
Зергерлік өнер жоғары дамыды
3. Савромат-сармат тайпалары Орталық Азия мен Қара теңіз өңірі
мәдениеттерін байланыстырды.
Грек мәдениеті - сармат қоғамының дамуына әсер еткенін көрсетеді.

Батыс Қазақстан савроматтарының ескерткіштерінің ерекшелігін

Біріншіден, обалардың ішкі Екіншіден, әр пішінді қабірлер көп
құрылымы кездеседі (тік бұрышты, дөңгелек, сопақ
т.б.).

көбінесе ағаштан Обалар
жасалған

Үлкен оба Орташа оба Шағын оба

Тайпа Жауынгерлер Қауым
көсемдері мүшелері
Савромат ескерткіші — Аралтөбе
Табылған жері- Атырау облысы Жылыой ауданы
Сармат көсемі қазақ жерінен табылған
екінші алтын адам
Қару-жарақ, жебе, қанжар сынықтары
абыз асатаяғының бөліктері табылды.
Көсемнің киім-кешегі өте бай, асыл бұйымдармен,

алтын әшекейлермен безендірілген
Қорытынды – Сарматтар жауынгер тайпа,
өнерлі хылық.
4. Археологиялық ескерткіштері.
Сарматтардың ескерткіштері біздің жерімізде Батыс
Қазақстан аймағында кездеседі. Батыс Қазақстан
жеріндегі ерте темір дәуірі ескерткіштері өзен
алқаптарына жақын орналасқан. Оның көпшілігі
Жайық, Елек, Жем өзендерінің бойында.
Үстіртте зерттелген Бәйте, Терең ескерткіштері.
Хронологиялық жағынан сармат тайпаларының
ескерткіштері негізінен үш кезеңге бөлінеді:
Оқиға Уақыты
1) Ерте сармат кезеңі б.з.б. ІV – ІІ ғасыр
(прохоров)
1) Орта сармат кезеңі (суслов) б.з.б. ІІ – б.з-дағы І ғасыр

1) Соңғы сармат кезеңі б.з-дың ІІ - ІV ғасыр
ІV. Тапсырмалармен жұмыс. Сематикалық картамен жұмыс.

№ Оқиғалар Бесоба Арал- Сын- Арал- Жайық Бәйте
төбе тас төбе
1 Сармат
ескерткіштерінің
арасындағы жақсы
зерттелген қорым
2 Абыз- әйелдері
жерленген қорым
3 Сармат көсемі – екінші
алтын адам
4 Мінажат жасау үшін
салынған ғибадатхан
5 Сарматтар мекендеген
теңіз жағалауы
6 1999 жылы зерттелген
қорған
Тапсырмалармен жұмыс. Сөйлемді толықтыр.

Обаларда ___________ жасалған ыдыстар да
кездесен, бірақ бұл ыдыстарды олар өздері
жасамаған, _____________ елдерінен
алғызған.
Сарматтарда __________ және
_________________________ тұрмыспен
қатар ____________________ та дамыды.
Ескерткіштердің көпшілігі _________ ,
__________ , ________ өзендерінің бойында.
Зерттеушілердің пікіріне қарағанда
_______-________________ отқа табыну рәсімі
болған.
V. Жаңа сабақты бекіту: ВЕНН
диаграммасы. Алтын адам сақ пен сармат.
V. Жаңа сабақты бекіту: ВЕНН диаграммасы.
Алтын адам сақ пен сармат.

1.1969 жылы Есік
қаласындағы «Есік
обасынан»
табылды
2. Мерзімі б.з.б. 5-4
ғғ.
3. Археолог
К. Ақышев ашқан.
V. Жаңа сабақты бекіту: ВЕНН диаграммасы.
Алтын адам сақ пен сармат.

1. 1999 жылы
1.1969 жылы Есік Атырау
қаласындағы «Есік облысы
обасынан» Жылыой
табылды ауданынан
2. Мерзімі б.з.б. 5-4 табылды .
ғғ. 2.Мерзімі б.з.б. ІІ
3. Археолог ғ.
К. Ақышев ашқан. 3. Археолог
З.Самашев
ашқан
V. Жаңа сабақты бекіту: ВЕНН
диаграммасы. Алтын адам сақ пен сармат.

1. 1999 жылы
1.Көсем Атырау
1.1969 жылы Есік
облысы
қаласындағы «Есік 2.Қолбасшы Жылыой
обасынан»
ауданынан
табылды 3. Баға жетпес мұра табылды .
2. Мерзімі б.з.б. 5-4 4. Қазақ 2.Мерзімі б.з.б.
ғғ. мәдениетінің ІІғ .
3. Археолог дамығанының дәлелі 3. Археолог
К. Ақышев ашқан.
З.Самашев
ашқан
ғы і к
9 .лы мд
2 шы е
§ а әл
1 . у ң
: а р ы
а д
рм ң ш у. тар »
с ы ы оқ ат ы у.
п рд м р н з
т а а сы р о а
е тт ы а н ж у
г С е а
й ма рм . « ты эсс ал
Ү ар тұ 2 ла а ағ
С ен а н Б
м т а бы
их ы
а р ыр
т қ
та

Ұқсас жұмыстар

Кейіннен сарматтар

Тас дәуірінің кезеңдері

Атажұрт тарихи танымдық сайыс

Мәдениет тілі

Түркілердің Ислам тарихына араласуы

Түркі философия

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру

Ветеринарлық шаралардың экономикалық тиімділігі

Ауыл шаруашылығы

Ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіруді жүргізу тәртібі

Пәндер