Топ басшыларының сайысы

Орта ғасырлардағы

сәулет өнері

КЕЗЕҢДЕРІ:

1. “Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар”.

2. ”Шөлқандырар”

3. “Тақымқысар”

4. “Нартәуекел”

"Жүзден жүйрік,

Мыңнан тұлпар"

1-кезеңнің шарты:

1. Топ басшыларының сайысы;

2. Әр топ басшыға 10 сұрақтан оқылады;

3. Әрбір дұрыс жауап 5 ұпаймен бағаланады.

Топ басшыларының сұрағы

1. Архитектура деген не?

2. Архитектура қай тілден енген сөз?

3. Қазақ даласындағы ең алғашқы сәулет құрылысы?

4. Ақыртас ғимаратының екінші атауы?

5. Қазақстан мен Қарақалпақстан шекарасында орналасқан сәулет өнерінің туындысы?

6. Діни құрылыстар қашаннан бастап салынды?

7. Діни құрылыстардың салынуына не себеп болды?

8. Орта ғасырлардағы құрылыстар қандай материалдардан салынды?

9. Террокота деген не?

10. Ташнау деген не?

"Шөлқандырар"

2-кезеңнің шарты:

1. Әр топқа тапсырмалар беріледі;

2. Топпен бірге орындалады;

3. Әр тапсырма 50 ұпаймен бағаланады.

Орта ғасырлық сәулет өнерінде құдықтың үстіне салынған күмбезді ескерткіштер кездеседі. Бұл құрылыс қалай аталады?

Дұрыс жауабы:

Сардоба

ҮІ-ІХ ғасырлардағы салынған сардобаларды ата?

Дұрыс жауап:

Мырзарабат және Якка

Сөзжұмбақты шеш

Жауабы:

Бұл кесене көне Отырар қаласының батыс жағында 3 км жерде, Сырдария өзеніне жақын орналасқан. Қожа Ахмет Йасауйдің рухани ұстазы болған адамның басына тұрғызылған кесене. Бұл қандай кесене?

Дұрыс жауап:

Арыстан баб кесенесі

ХҮ ғасырдың ІІ жартысында салынған. Бірақ бүгінде жартылай сақталған бұл кесене, Қожа Ахмет Йасауй ғимаратының шығыс жағында 60 м жерде орналасқан. Бұл қандай кесене?

Дұрыс жауап:

Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі

"Тақымқысар"

3-кезеңнің шарты:

1. Әр топтың жанкүйерлеріне тапсырмалар беріледі;

2. Әр тапсырма 50ұпаймен бағаланады;

3. Жанкүйерлер дұрыс жауап берсе, олардың тобына ұпайлары қосылады, ал дұрыс жауап бермесе ұпай алынып тасталады.

Х-ХІІ ғасырлардағы кесенелерді ата

ХІҮ-ХҮ ғғ кесенелерді ата

Бұл кесене Ұлытау ауданындағы Қаракеңгір өзенінің жағасында орналасқан. Кесенені ата

Дұрыс жауап:

Алаша хан кесенесі

Сығанақ қаласының маңындағы Төменарық кентінің солтүстік-батысында 8км жерде орналасқан бір күмбезді кесене қалай аталған?

Дұрыс жауап:

Көккесене

Бабаджа-қатын кесенесі Х-ХІ ғасырларда салынған кесенелерге жатқызылады. Бұл кесененің тұрғызылғанына қанша жыл болды?

Дұрыс жауап:

1000-1100жыл болған

Жартылай салынған Ақыртас ғимараты ерте орта ғасырларға жатады. Бұл ғимараттың салынғанына 1300-1400 жылдай уақыт болған. Бұл ғимарат қай ғасырға жатады?

Дұрыс жауап:

ҮІІ-ҮІІІ ғасырларға жатады.

Нартәуекел

4-кезеңнің шарты:

1. Әр топқа тапсырмалар беріледі;

2. Әр тапсырма 50 ұпаймен бағаланады;

3. Бір топ екінші топтан “нартәуекел” сұрайды.

4. Екінші топқа нартәуекел беріліп, олар дұрыс жауап бере алмаса, ол ұпай бірінші топқа беріледі;

5. Егер нартәуекел берілмей, олар қате жауап берсе, олардың ұпайы шегеріледі.

6. Қосымша көмек беріледі, бірақ қосымша көмек алған жағдайда 10 ұпай шегеріледі.

Бұл кесененің өзіндік бір ерекшелігі - далалық сәулет өнерінің үлгісінде салынуы. Кіре беріс маңдай алды киіз үйдің қос қанатты сықырлайық есігі тәрәзді. Күмбездің екі жақтауы мен маңдайшасы өрнекті кірпіштермен қос сызықша етіп қоса өрілген. Құрылыс жүйесіндегі өрнек үлгілері Орта Азияның сәулет өнерінде кездеспейді. Бұл қандай кесене ?

1-көмек:

ХІҮ-ХҮ ғғ салынған

2-көмек:

Орталық Қазақстанда орналасқан

Дұрыс жауап:

Алаша хан кесенесі

Қабырғаларының бұрыштары төрт ширектік бағандармен безендірілген. Кесененің сыртқы қабырғалары түгелдей оюлы террокота кірпіштермен қапталған. Кесененің ішінде күйдірілген кірпіштен сатыланып қаланған шағын құлпытас сақталған. Бұл қандай кесене?