Қолданыстағы хлор аймағы

"Х Л О Р

ӘЛЕМІНЕ" САЯХАТ

Саяхат жоспары:

“Эксперименттік есеп” аймағы

“Ақпарат” аймағы

“Лабораториялық тәжірибе” аймағы

“Қолданыстағы хлор” аймағы

“Биология” аймағы

“Біліміңді тексер” аймағы

1. Хлордың латынша атауы қандай?

2. Хлорды периодтық жүйедегі орны бойынша сипатта.

3. Тақтаға электрондық формуласын жаз.

4. Хлор қандай қосылыстар түрінде кездеседі?

5. “Тас тұз” деген не?

6. Хлордың физикалық қасиеті қандай?

“Ақпарат” аймағы

7. Хлордың маңызды қосылысын ата? Ол не үшін қолданылады?

8. Елімізде ас тұзы қайда өндіріледі?

9. Хлор қандай заттармен әрекеттеседі?

10. Хлорды қайда сақтайды?

11. Хлормен жұмыс жасауда қандай қауіпсіздік ережесін сақтау керек?

12. Хлор сумен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі?

“Ақпарат” аймағы

“Эксперимент” аймағы

Cu0 + Cl20 → Cu +2Cl2-1

Cu0 - 2e = Cu2+ 2 т-з-ш

Cl2 + 2e = 2Cl-1 2 т-ш

Cu + Cl2 =CuCl2

Fe0 + Cl20 → Fe +3Cl3-1

Fe0 -3e = Fe3+ 2 т-з-ш

Cl2 + 2e = 2Cl-1 3 т-ш

2Fe + 3Cl2 =2FeCl3

P0 + Cl20 → P+3Cl3-1

P0 -3e = P3+ 2 т-з-ш

Cl2 + 2e = 2Cl-1 3 т-ш

2P + 3Cl2 =2PCl3

H20 + Cl20 → H+Cl -

H20 -2e = 2H+ 2 т-з-ш

Cl2 + 2e = 2Cl-1 2 т-ш

H2+ Cl2 = 2HCl

Br 35

79, 904

Бром

I 53

126, 904

Йод

ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ХЛОР

Хлор полимерлер алу

үшін қолданылады.

Поливинилхлорид

деп аталатын полимерден

пластикалы терезе

жақтаулары, линолиум,

пластмасса бұйымдары,

пенопластар, ойыншықтар,

құрылыс материалдары,

жасанды тері,

су өткізбейтін плащтар мен

аяқ киімдер,

кабель сымдарын

оқшаулағыштар жасайды.

ПОЛИМЕР АЛУ

Хлордың ағартқыш қасиеті

бар екені 1795 жылы-ақ

белгілі болған. Бірақ затты

ағартатын хлор емес,

реакция кезінде түзілетін

хлорлылау

қышқылы ыдырағанда бөлінетін

оттек атомы ағартады.

Cl2 + H2O → HCl + HClO → 2HCl + O

Мата, қағаз, картондарды ағартудың

бұл тәсілі бірнеше ғасырдан

бері қолданып келеді.

МАТА МЕН

ҚАҒАЗДЫ АҒАРТУ

Бөлмелерді

дезин-

фекциялау.

Ауыз суды

залалсыздандыру.

Сұйық хлорды ең алғаш

Нью-Йорк қаласының су

жүйесін тазалау үшін

1895 жылы қолданған.

100 л суға 200 мг хлор қажет.

Химия өндірісінде тұз

қышқылын, хлор әгін,

бертолле тұзын, йод, бром,

дәрі-дәрмектер алуда;

Металлургияда металл бетін

оксидтерден тазартуда;

Хлордың фреон деп

аталатын қосылысы

тоңазытқышта

салқындатқыш зат ретінде;

Тағам өндірісінде Е925 тағамдық

қоспасы пайдаланылады.

Br 35

79, 904

Бром

I 53

126, 904

Йод

БОЯУЛАР АЛУ

ЕРІТКІШТЕР АЛУ

МҰНАЙ ӨНІМДЕРІН

ТАЗАРТУ

ӘСКЕРИ УЛЫ ГАЗ

ИПРИТ,

ФОСГЕН

Мыңдаған адамдардың өмірін сақтап

қалған құрал

Бірінші дүниежүзілік соғыста 1915 жылы Германия хлорды тұншықтырғыш улы зат терінде қолданған.

1915 жылдың көктемінде Белгияның Ипр қаласы маңында ағылшындар мен неміс әскері қарама-қарсы келді. 22 сәуір күні таң ертеңгісін ағылшын әскері неміс окоптары жағынан сарғыш-жасыл түсті бұлт келе жатқанын байқайды. Бұл хлор газы болатын. Хлор газынан 15000 жауынгер уланып, оның 5000-ы қайтыс болады. Ағылшындар мұндай соғысқа мүлде дайын емес еді. Себебі, олар соғыс ережесі бойынша улы заттарды қолдануға болмайтын ережені екі жақ та сақтайды деген сенімде болған еді.

Бірақ, неміс штабы бұл ережеге бағынған жоқ. Бір айдан соң немістер орыс әскеріне қарсы газды шабуыл жасады. Түнде шығарылған 150 т улы хлордан 9000 адам қайтыс болды.

Газды шабуылдан қорғану үшін тез арада қорғаныс құралын табу қажет болды. 1915 жылы орыс ғалымы Н. Д. Зелинский газтұтқыш

ойлап тапты. Бұл аппаратта улағыш газды сорып алатын белсенді көміртегі салынған.