Негіздік оксидтер Тұз оксидтер




Презентация қосу
Оксидтердің аталуы бойынша
сәйкестікті тап:
H2O Глинозем
CO2 Гематит
CO Су
CaO Кремний IV оксиді
AL2O3 Күкірт газы
Fe2O3 Иіс газы
SO2 Күкіртті газ
SO3 Көмірқышқыл газ
SiO2 Сөндірілмеген әк
Белсенді
металдардың + Су = Сілті
оксидтері

Негіздік Қышқыл
+ = Тұз + Су
оксидтер дар

Негіздік Қышқыл Тұз
+ =
оксид дық оксид
Су = Қышқыл

Қышқылдық
Негіздік =
оксидтер Тұз
оксидтер

Сілті = Тұз + Су

Қышкыл
Екідайлы
+ Тұз + Су
оксид
Сілті
Табиғатта
Көптеп таралған
оксидтердің бірі –
көміртек диоксиді CO2 –
вулканды газдардың
құрамында кездеседі.
Өсімдіктерге фотосинтез
үшін қажетті газ
Атмосферада көмір
қышқылы газының үлесі көп
емес, 0,04—0,03%.
Адам демалғанда ауаға 4%
көмір қышқылы газын
шығарады.
Өсiмдiк атмосферадан көмiр
қышқыл газын фотосинтез
арқасында сіңіріп,
минералды заттарға
айналдырады.
Құрғақ мұз - CO2
Құрғақ мұз су мұзға қарағанда тығыз. Ол
суға батады, оны тез салқындатады.
Жанып тұрған жанармайдың жалынына
құрғақ мұздың бiрнеше үзiмдерiн
лақтырып тез өшiруге болады
Құрғақ мұздың басты қолданылуы -
балық, ет, балмұздақ өнiмдердi сақтау
және тасымалдау.
Құрғақ мұздың құндылығы бұл ғана
емес, көмiр қышқылы газындағы өнiмдер
көгерiп кетпейді, шiрiмейдi.
Көміртек оксиді (II) CO
Көмiртектiң (II ) оксидi
жануар және балық етін
өңдеуде қолданылады,
олардың дәмін сол күйінде
сақтап, ашық қызыл түс
береді.
Металлургиялық өндiрiсте
жақсы тотықсыздандырғыш
болып келеді. Домна
пешiнде кокстың шала
жануында түзіледі.
Хром оксиді
Хром оксиді Cr
Cr22O
O33
Хром (III) оксиді– Cr2O3 –
суда ерімейтін жасыл түсті
кристалл.
Cr2O3 сәндiк жасыл шыны
және керамика жасауда
пигмент ретінде
пайдаланады.
Cr2O3 оптикалық
бұйымдарды жылтырату,
ажарлау үшiн
қолданылылады.
Кальций (II) оксиді - СаO
Кальций оксиді –
негіздік оксид.
Кальций оксиді
сумен әрекеттесу
барысында
құрылыста, қант
өндіруде кең
пайдаланатын
сөндірілген әкті
береді.
Кремний (IV) оксиді SiO2
Кварц, шақпас
тас, тау
хрусталы,
аметист , құм–
бұның бәрі
кремний (IV)
оксиді.
Кремний (IV) оксиді SiO2
Кремний диоксидi
шыны, керамика
өндiрiсiнде, қайрақтар,
бетон бұйымдар
жасауда, кремний алу
үшiн, резеңке
өндiрiсiнде
толықтырғыш ретінде,
отқа төзiмдi кремнезем
өндірісінде,
хроматографияда
қолданылады.
Бериллий оксиді BeO
Бериллий оксидінің басқа оксидтерге
қарағанда жылу өткізгіштігі жақсы,
сондықтан жоғары жылу өткізгіштік және
отқа шыдамды материал қызметін
атқарады, сонымен қатар атомдық
техникада тиімді баяулатқыш,
нейтрондарды көрсеткіш ретінде, уран
қышқылымен бірігіп тиімді ядролық отын
алуда қолданылады.
Ақсырлар
Мырыш оксиді ZnO – ақ түсті зат, ақ
майлы бояуды (мырышты ақсырларды)
дайындау үшiн пайдаланады.

Мырышты ақсырлармен кез-келген бет
жақтарын, жауын-шашындар әсеріне
ұшырайтын жерлерді де бояуға болады.

Осындай бағалы қасиеттер титан (IV)
оксидінде – TiO2 бар. Ол да ақ түсті зат
және титанды ақсырлар алуда
қолданылады.
Формулалары берілген мына
оксидтердің: MgO, K2O , SO3, SO2 сумен
қосылу реакциясының теңдеулерін жазып,
қайсысы сілті, қайсысы қышқыл
түзетіндігін түсіндіріңдер.
Төмендегі айналуларды жүзеге
асырыңдар.
а)Cu→ CuO→CuCl2→Cu(OH)2→CuO→Cu
б) P→P2O5→H3PO4→Ca3(PO4)2
в) C → CO2→ Na2CO3→ CO2→ CaCO3
Үй тапсырмасы
§ 45 Оксидтердің химиялық
қасиеттері, қолданылуы
Есептер мен жаттығулар жинағынан
5-1 ден 5-4 ке дейін, тақырып
соңындағы 5,7,10 жаттығуларды
орындау.

Ұқсас жұмыстар
Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластарын қорытындылау
Қышқылдарды тап
Оксидтердің жіктелуі
Химиялық реакцияның белгілері
Бейорганикалық заттардың жіктелуі
Негіздік, сілтілі және екідайлы қышқылдар
Негіздердің жіктелуі
Оксидтердің қолданылуы
Ақтық сайыс
Тотығу реакциясы
Пәндер