САҚ ПАТШАЛАРЫ

Жаңақала жалпы орта білім

беретін мектебі

Тарих пәнінің мұғалімі:

Шакирова Жазира Муратовна

Қазақстан тарихы 6 сынып

Сабақтың мақсаты:

1. Ежелгі Қазақстан территориясында өмір сүрген сақ тайпаларының тарихын, олардың патшаларын, батырларын, мәдениеті мен шарушылығын қайталау

СТО

Бағалауды қолдану

АКТ-ны қолдану

Дарынды балалармен жұмыс

7- модульды пайдалану

Көрнекіліктер: Флипчарт, маркер, оқулық, интерактивті тақта, слайд, қосымша деректер, карта, кесте.

Сабақтың барысы

Өткенді қайталау

Кестені дұрыс толтыру

Сақ топтары

Орналасқан жері

Тарихи маңызы

Тиграхауда

Парадарайя

Хаумаварга

Сақ тайпаларының

негізгі үш әлеуметтік құрылымы

Сақтардың әлеуметтік топтары

Бір-бірінен айырмашылығы

Негізгі кәібі

Тапсырмалар

Келісемін

Келіспеймін

Сақтардың парсылармен этникалық байланысы бар

Сақтар б. з. б І мыңжылдықта Орта Азия мен Қазақстан территориясын мекендеген

Сақ сөзінің мағынасы парсы жазбаларында «жүйрік атты турлар»

Грек тарихшыларының айтуына қарағанда, сақтар «дұшпанға - қатал, досқа - адал» болған

Арал теңізінің солтүстік шығыс жағасын мекендеген тайпаларды жазба деректерде сақ-хаумаварга деп атаған

Ерте темір дәуірінде сақтарда мүлік теңсіздігі болмаған

Сақтарда әскери демократиялық қоғам орнаған

Тайпа көсемі бас қолбасшылық қызметін атқарғанмен, тайпалар мен рулардың арасындағы даулы мәселелерді шеше алған жоқ

Сақтарда жауынгерлерді ежелгі үнді-иран тілінде «ратайштар» яғни «арбада тұрғандар» деп атаған

Сақ әйелдерінің ерлермен тең құқығы болмады және тайпа жиналысына қатынаса алған жоқ

Сақтардың өмірінде жылқы мен қой өсіру маңызды орын алды.

Археологтар сақтар мүлдем егіншілікпен айналысқан жоқ деп дәлел айтады

Сақтарда ілгек, түйме сияқты тұрмыстық бұйымдар жасайтын сүйек өндеу қолөнері де дамыған.

Сақтарда ата-баба аруағына сиыну әдет-ғұрпы болмаған.

Сақтардың тәуелдсіздік

үшін күресі.

Кейіпкермен кездесу

ІІІ топқа бөлініп, Томирис, Шырақ, Спитаменнің ерлігі туралы көрініс арқылы баяндайды.

Бірінші топ «Томирис» романының авторы Болат Жандарбековпен кездесіп кейпкерге әр түрлі сұрақтар қойған болатын. 1982 жылы 4 дана болып жалын баспасыннан жарық көрген.

Екінші топ Шырақтын ерлігін айтады. 1997 жылы Б. Жандарбековтын «Шырақтын ерлігі» атты кітабы жарық көрген ол кітап 25 дана болып шыққан.

Үшінші топ Спитамен туралы деректі орыс жазушы Василий Григорьевич Ян «Огни на Курганах» атты тарихи прозасында қалдырған. Алғаш рет 1932 жылы ал екінші рет 1952 жарық көрген.

Сақ патшалары

Сақтар Ираннан бастап Жерорта теңізіне дейінгі аралықтағы елдерге жорық жасады.

Парсы патшасы Кир б. з. б. 530 жылы сақтарға қарсы жорық жасайды. Кир шапқыншылығы кезінде сақтардың патшасы қайтыс болып, күйеуінің орнына әйелі Томирис билік жүргізген

Тұмар ханым

ТОМИРИС

Томирис патшайым шамамен б. з. б. 570-520

жылдары өмір сүрген

Әрбір сақтың таң қалдым епті ісіне

Тәубе еткен тақта отырған тектісіне

Томиристей патшасы бар қайсар халық

Төзе алмас ешкімнің тепкісіне . . .

Сақтар

“дұшпанға - қатал,

досқа - адал”

болған.

Шырақтың ерлігі

Дарий патша бастаған парсылардың қалың қолы б. з. б. 519-518 жылдары сақ жеріне жойқын жорық жасайды.

Үйге тапсырма

Сақ ханшайымы Зарина туралы қосымша дерек жинау

Естен кетпес әрбір сабақ

Әр сабағымды қызықты әрі естен кетпес етіп өткізу.

Әр оқушы жеке тұлға және талант.

Әрбір пікір құнды және дара.

Білімдіге дүние жарық

ӨЗ сабақтарымды қызықты әрі ерекше өткізіп. Топтық, жұптық, жұмыстарды жүргізу. Дарынды оқушыларды анықтап оларды алға жетелеу. АКТ-ны қолдану, бағалау критерилерін енгізу. Курстағы әріптестеріммен тәжрибе алмасуды әрі қарай жалғастыру

Зерттеушілік тапсырмалар әсіресе қосымша деректермен, әдеби көркем шығармалармен жұмыстанып дәлел келтіру тарихи фактілерге дәлел келтіріп, сурет салып, әңгіме құрастырып, эссе жазып көзқарастары шыңдалып, қызығушылықтары артып, бір-біріне сенім артты. Оқушы өз-өзін сезініп, шешім қабылдап тұлға ретінде қалыптасты.