Лепті сөйлемді тап

Презентация қосу

Қазақ тілі
Сабақ тақырыбы:

Құрмалас
сөйлем
Бастауыш сынып мұғалімі
Нүсенова Толқын Мүсілімқызы
Мақсаты
Білімділік: лепті, сұраулы,
хабарлы сөйлемдерді нақты
ажырата білу, құрмалас сөйлем
туралы білімдерін нығайту.
Дамытушылық: балалардың
сауаттылығын, ауызша және
жазбаша тілдерін дамыту. Сөздік
қорын молайту.
Тәрбиелік: ұйымшылдыққа,
ынтымақтастыққа, өзбетімен
жұмыс жасауға, еңбексүйгіштікке
тәрбиелеу.
Психологиялық дайындық

Мақсатымыз - білім алу,

Міндетіміз - еңбектену.

Еңбек етіп жұмыла,
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба,
Құмарланып шаттанба
Ойнап босқа күлуге.
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол,
Адам болам десеңіз.
Тілеуің, өмірің алдыңда,
Оған қайғы жесеңіз.
Өсек, өтірік, мақтаншақ,
Еріншек, бекер мал шашпақ —
Бес дұшпаның білсеңіз.
Талап, еңбек, терең ой,
Қанағат, рақым ойлап қой —
Бес асыл іс, көнсеңіз.

Абай Құнанбаев
Үй тапсырмасын
тексеру

1. Сөйлем дегеніміз не?
2. Сөйлемнің түрлерін ата.
3. Лепті, хабарлы, сұраулы
сөйлемдерге мысал келтір.
«Ойлан, тап!» ойыны
12 -
жаттығу.
1. Аузында сөзі тұрмастың бір жерде өзі тұрмас.
2. Сөз асылы – кітапта. 3. Көп сөз – көмір, аз
сөз – алтын. 4. Оқуын тапса, білім қонар.

Алтын жерде,
Білім – кітапта.
Тест сұрақтары: Тест сұрақтары:
1. Хабарлы сөйлемді тап. 1. Хабарлы сөйлемді тап.
А) Ертең сабаққа барамын А) Ертең сабаққа барамын
В) Ертең сабаққа барасың ба В) Ертең сабаққа барасың ба
С) Алақай, ертең сабаққа барам С) Алақай, ертең сабаққа барам
D) Ертең сабаққа барма D) Ертең сабаққа барма
2. Жалаң сөйлемді белгіле: 2. Жалаң сөйлемді белгіле:
А) Әди әдемі жазады. А) Әди әдемі жазады.
В) Бүгін ол келмеді. В) Бүгін ол келмеді.
С) Ол оқыды. С) Ол оқыды.
D) Ол қызықты кітаптар оқыды. D) Ол қызықты кітаптар оқыды.
3. Лепті сөйлемді тап: 3. Лепті сөйлемді тап:
А) Сөйлемді жазып шық А) Сөйлемді жазып шық
В) Пай-пай, мына аттын жорғасын-ай В) Пай-пай, мына аттын жорғасын-ай
С) Мақтан қума, керек қу С) Мақтан қума, керек қу
D) Білім – адамның қанаты D) Білім – адамның қанаты
4. Сұраулы сөйлемді анықта: 4. Сұраулы сөйлемді анықта:
А) Ол сыныпқа кірді А) Ол сыныпқа кірді
В) Ол кіріп шықса ғой В) Ол кіріп шықса ғой
С) Иә, кірдім де шықтым С) Иә, кірдім де шықтым
D) Сен сыныпқа кірдің бе D) Сен сыныпқа кірдің бе
Жұмбақты шешу

Өзім сөзден тұрамын,
Аяқталған ойды
құрамын.
Жаңа сабақ

Құрмалас сөйлем
«Салыстыр» ойыны
13 - жаттығу.
Бағанның екі жағындағы сөйлемдерді оқып, өзара салыстыр.

Қоңырау соғылды. Қоңырау соғылды да, сабақ басталды.
Ауылдан атам келді. Ауылдан атам келді де, мені циркке
апарды.
Әжем жіп иірді. Әжем жіп иіріп, одан кеудеше тоқыды.

• Бағанның екі жағындағы сөйлемдердің бір-бірінен өзгешелігі
неде деп ойлайсың?
• Бағанның екі жағындағы сөйлемдердің әрқайсысында қанша
ой берілгенін анықта, олардың тыныс белгілеріне көңіл бөл.
Есте сақтаңдар!

Екі немесе одан да көп жай
сөйлемнен құралған сөйлемді
құрмалас сөйлем дейміз: Қамажай келіп,
мені театрға ертіп кетті.
Дәптермен жұмыс
Көрке
Мәтінді көшіріп жаз.

Есіл өзені Астананың оңтүстік-шығыс
жағында. Ол Аюлы-Нияз тауынан басталады.
Есіл әуелі батысқа қарай ағады, содан кейін
солтүстікке қарай бұрылады.

• Мәтіндегі сөйлемдердің қайсысы жай сөйлем, қайсысы
құрмалас сөйлем екенін айт. Құрмалас сөйлемнің жай
сөйлемнен өзгешелігін түсіндір.
Жатқа жазу
Өлеңде неше құрмалас сөйлем бар екенін тап.

Төсегіне күн жатты, Орман күңгірт, күңгірт көк,
Жердің бетін түн жапты. Құстар қалды жым-жырт боп.
Маужырады шың-құздар, Бергеннен соң түн хабар,
Көзін ашты жұлдыздар. Тәтті ұйқыға кірді олар.

Өлеңнің 1-шумағын жатқа жаз.
ж
‘ ‘‘‘ ‘‘
57 ‘
‘
Ребусты шешу
‘‘ ‘‘ ‘‘‘ ‘‘ ‘ ‘‘‘
“Жалғасын тап” ойыны

Көркем жазу

Ол бүгін ерте келіп, . . . .

Лезде аспанда бұлт торлап, ... .

Жаз ыстық болса, ... .
Дәптермен жұмыс
Көрке
Сөйлемдерді тиісті тыныс белгілерін қойып көшіріп жаз.

Біздің сынып тәртіпті шәкірттері білімді
болса ұстаз қуанады туған жерге туың тік
туған жердей жер болмас туған елдей ел болмас
мен өз елімді сүйемін бірлік болмай тірлік
болмайды.

• Сөйлемдердің қайсысы жай сөйлем, қайсысы құрмалас
сөйлем екенін айт.
• Жазған кезде құрмалас сөйлемнің құрамындағы жай
сөйлемдердің арасына қандай тыныс белгісін қойдың?
Жұптық жұмыс
19 – жаттығудың орындалуын тексеру.

Біздің сынып тәртіпті, шәкірттері білімді
болса, ұстаз қуанады. Туған жерге туың тік.
Туған жердей жер болмас, туған елдей ел
болмас. Мен өз елімді сүйемін. Бірлік болмай,
тірлік болмайды.
Өлең құрастыр
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
А Ә Б В Г Ғ Д Е Ё Ж З И Й К Қ
16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ұ Ү Ф Х
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
Һ Ц Ч Ш Щ Ь Ы І Ъ Э Ю Я

6,37,16,37,17 25,1,22,22,1,13 17,1,15,25,1,18,3,1,
20,23,37,18 25,1,22,22,1,13 3,1,22,25,1,18,3,1.
«Ойлан, тап!» ойыны

Біздің сынып тәртіпті, шәкірттері
білімді болса, ұстаз қуанады. Құрмала
Жай сөйлем
с
ем
сөйл Туған жерге туың тік.
Туған жердей жер болмас,
туған елдей ел болмас.
Мен өз елімді сүйемін.
Бірлік болмай, тірлік болмайды.
Сергіту сәті
Тү +1 =
К+2+л=
К + 3+ік =
Дер + 5 =
Б+6+р =
7 + стік =
9 + құмалақ =
С + 10 +ымен =
Жел + 90 =
“Сандарды сөйлет”ойыны
600 9 тонна
12 ай теңге

70 жыл
Сабақты бекіту.

БиС технологиясының қиылысу сұрақтары арқылы сабақты бекіту.
Берілген сөйлемдердегі мәлімет дұрыс болса, онда «иә» деп жауап
беріңдер, ал дұрыс болмаған жағдайда «жоқ» деп және дұрыс
жауабын жалғастырып жазыңдар.
1. «Табиғат жақсы ма?» - бұл хабарлы сөйлем
2. Сөйлем мағынасына қарай 3-ке бөлінеді
3. Сөйлем дыбыстан тұрады
4. Хабарлы сөйлемнің соңына нүкте қойылады
5. Сөйлемнен соң нүкте, леп, сұрақ белгісі қойылады
6. «Біз аулаға шықтық.» - жалаң сөйлем.
7. Жауап алу мақсатымен айтылған сөйлем лепті сөйлем
8. Жайылма сөйлем бастауыш пен баяндауыштан басқа
тұрлаусыз мүшелерден тұрады.
9. Құрмалас сөйлем бір жай сөйлемнен тұрады.
10. Жалаң сөйлем тек бастауыш пен баяндауыштан тұрады.
Жұптық жұмыс.

1. «Табиғат жақсы ма?» - бұл хабарлы сөйлем (жоқ, сұраулы сөйлем)
2. Сөйлем мағынасына қарай 3-ке бөлінеді (иә)
3. Сөйлем дыбыстан тұрады (жоқ, сөздерден тұрады)
4. Хабарлы сөйлемнің соңына нүкте қойылады (иә)
5. Сөйлемнен соң нүкте, леп, сұрақ белгісі қойылады (иә)
6. «Біз аулаға шықтық.» - жалаң сөйлем. (жоқ, жайылма сөйлем)
7. Жауап алу мақсатымен айтылған сөйлем лепті сөйлем (жоқ, сұраулы
сөйлем)
8. Жайылма сөйлем бастауыш пен баяндауыштан басқа тұрлаусыз
мүшелерден тұрады. (иә)
9. Құрмалас сөйлем бір жай сөйлемнен тұрады. (жоқ, екі немесе одан да
көп жай сөйлемнен тұрады)
10. Жалаң сөйлем тек бастауыш пен баяндауыштан тұрады. (иә)
Үйге тапсырма

Күнделікті енді ашайық
Үй тапсырмасын жазайық.
Құрмалас сөйлем туралы алған білімді,
Ұмытпай есте сақтап алайық.

20-жаттығу.

бағалау

Ұқсас жұмыстар

Жеке – топтық жұмыс формасы

Лепті сөйлем

Бұйрықты сөйлем

Жай сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінуі

Жақты сөйлем

ЛОГИКА ӘЛЕМІ БІЛГІРЛЕ ТАПҚЫРЛА

Жай сөйлем түрлері

Адасқан сөйлемдер

Лепті сөйлемнің жасалу жолдары

Бастауыш Баяндауыш Тұрлаулы мүшелер

Пәндер