Жылу қозғалтқышы тақырыбына ребус




Презентация қосу
Сабақтың тақырыбы:
Жылу қозғалтқыштары. Жылу
қозғалтқыштары-ның п.ә.к.-ті.
Жылу қозғалтқыштарын
жетілдіру жолдары. Тоңазытқыш.
Сабақтың мақсаты:
Біліміділік : Бу және газ турбиналары, тоңазытқыш
машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принциптерімен,
яғни жылу техникасының дамуының маңызды бағыттарымен
таныстыру; схема, конспект қуруға үйрету; салыстыру,
талдау жасау қабілеттерін дамыту;

Дамытушылық : Оқушылардың білім деңгейін және
білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік
пен дағдыны бақылау.

Тәрбиелік : оқушыларды ұқыптылыққа,
жауапкершілікке, сыйластыққа, ізденушілікке,
еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгеру
Оқыту әдістері: түсіндіру, лекция, жатығу
орындау, сұрақ-жауап, демонстрация.
Сабақтың көрнекіліктері: интерактивті тақта,
презентациялық слайд, интерактивті тақта, эл. оқулық
дидиктикалық материалдар, іштен жану қозғалтқышы;
Пәнаралық байланыс: математика, тарих, география;
I. Ұйымдастыру кезеңі
1. Сәлемдесу;
2. Оқушыларды түгендеу;
3. Сынып бөлмесінің тазалығын тексеру;
4. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру
(жұмыс орны, отырыстары, сыртқы түрлері);
5. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
II. Үй жұмысын тексеру:
Физикалық диктант
1.Жүйеге берілген ....... оның ішкі энергиясының өзгерісіне
және жүйенің сыртқы денелерге қарсы істейтін ............
жұмсалады.
2.Бір дененің ................есебінен ғана жұмыс істейтін
мәшинені жасау мүмкіндігіне тыйым салады. Ол процестің
бағытын білдіреді. ............ ретті мәңгі қозғалтқыш жасау
мүмкін емес.
3.Термодинамикада сырттан жылу алмай және машинаның
ішінде қандай да бір өзгеріссіз, шексіз ұзақ уақытжұмыс
істейтін мәшинелерді ............мәңгі жылу қозғалтқыштары
деп атайды.
4.Газдың сырқы күштерге қарсы атқарған жұмысы газ............
Оның соңғы және бастапқы......... айырымына көбейткенге
тең
)

III. Жан-жақты білімдерін тексеру:
Сәйкесін тап

Изобаралык процесс T=const
Изотермалық процес Q= U+A
Термодинамиканың бірінші заңы изохоралық
Жылу алмасуынсыз жүретін процесс p=const
Көлемі тұрақты процес адиабаталық
)

III. Жан-жақты білімдерін тексеру:
Сәйкесін тап

Изобаралык процесс T=const
Изотермалық процес Q= U+A
Термодинамиканың бірінші заңы изохоралық
Жылу алмасуынсыз жүретін процесс p=const
Көлемі тұрақты процес адиабаталық
Кестені толтыр:

Физикалық шама Белгіленуі Өлшем бірлігі Формуласы
Ішкі энергия ΔU Дж ΔU=A+Q
Буландыруға қажетті
жылу мөлшері
Q Дж

Жұмыс А Дж
Жаңа сабақ
Техниканың дамып жетілуі отындағы ішкі энергияның
орасан мол қорын барынша толық пайдалана білу. Ішкі
энергияны пайдалану дегеніміз – осы энергияның
есебінен пайдалы жұмыс істеу, мысалы, жүк көтеру,
вагондарды жүргізу, т.б. Бұл ішкі энергияны механикалық
энергияға айналдыру қажет дегенді білдіреді.Бұл
түрленулер жылу қозғалтқыштары деп аталатын жылу
машиналарының көмегімен жүзеге асырылады. Мұндай
қозғалтқыштар 18 ғасырдың аяқ кезінде ойлап табылған
болатын. Жылу машиналарының теориясында ТД-ның
екінші бастамасы негізгі рөл атқарады.
Дени Папеннің бу машинасының үлгісі
Дж.Уатың бу машинасы
Жылу машиналары деп жүйенің ішкі
энергиясының бір бөлігін механикалық
энергияға айналдыратын және соның есебінен
жұмыс істейтін құрылғыларды айтады.
Жылу қозғалтқыштарының кең тараған түрі-
іштен жанатын қозғалтқыш.
Сору
Сығу
Жұмыст 1-10
1-10МПа
МПа Отын
ық жүріс Отын
такті
такті Ішінде
Ішінде
шығару
жанады
жанады
Ішкі
Ішкіэнегия
энегия
мех-қ
мех-қ
Маховик
Маховик энергияға
энергияға
айн-ды
айн-ды

І.Ж.Қ
І.Ж.Қ Бензин,
Бензин,
Шатун
Шатун Керосин
Керосин, ,
мұнай
мұнай

1600º
1600º 2 2клапон
клапон
1800º
1800º
Цилиндр
Цилиндр Поршен
Поршен
ықшам
сопло қуаты

Бу Қатты
дискі
турбинасы қызған бу
Будың
Ішкі механ-қ
қалақша
Энергияға
білікайналуы
Жылу машиналарының басқа түрі – тоңазытқыш
қондырғылар да бар. Олар мұздатқыш камерасы
сияқты салқын денелен жылудың біраз бөлігін ала
отырып, онда төменгі температураны ұстап тұру
қызметін атқарады. Ең бірінші тоңазытқыш
1856жылы австрилық Джеймс Харрисон ойлап
тапты. Ал ең бірінші электрлі тоңазытқыш 1913
жылы пайда болған.
Қарапайым жылу қозғалтқышы дегеніміз қабырғасы
нығыз кептелген, жоғары төмен қозғала алатын,
поршені бар металл цилиндр ондағы отынның ішкі
энергиясы поршеньнің механикалық энергиясына
айналады.
Ең алғашқы тоңазытқыштың үлгісі
жылуотынның энергиясы
Жылу мәшинелерінің пайдалы әрекет
коэффициенті η істелінген жұмыстың
қышдырғыштан алынған жылу
мәшинелеріне қатынасына тең
V. Сабақты бекіту

ЕСЕП
№1.Іштен жану двигателі –ге
тең пайдалы жұмыс істеп, оған 4кг
бензин жұмсады. Осы двигательдің
ПӘК-ін есептеңдер.
ГРАФИКАЛЫҚ
ДИКТАНТ
"Иә" не "Жоқ"

1. Алғашқы бу мәшинесін Папен ойлап тапты.
2. Тоңазытқыш тамақты қыздырады.
3. Жылу қозғалтқышының кеңінен тараған түрі-іштен
жану қозғалтқышы.
4. ПӘК-ң өлшем бірлігі-Джоуль
5. Іштен жану қозғалтқышының 4 тактісі бар.
VI. Сабақты қорыту:
Бүгінгі сабақ бойынша сауалнама______________________
1.Сіз өзіңіз үшін не білдіңіз?

2Сізге бәрінен бұрын не ұнады?

3.Сіз үшін не жеңіл болды?

4.Сіз үшін не ауыртпалық тудырды?

5.Сіздің қиыншылықтарыңызды шешуге некөмектесті?

6.Сіз бұрын істей алмайтыныңызды қазір істей аласыз ба?

7.Сізге қай жерінде көмек қажет етілді?

8.Бұл тапсырманы басқа қырынан қалай өзгертер едіңіз?

9.Сізде қандай да бір сұрағыңыз бар ма?

10.Сіздің сабақ бойынша ұсыныстарыңыз бен тілектеріңіз
VII. Үйге тапсырма: § 23-26 оқу, түсінік, 13-
жатығу №1-2
А) Жылу қозғалтқышы тақырыбына ребус
Б) «ІЖҚ»; «Жылу қозғалтқыштары түрлерінің
шығу тарихына экскурсия» туралы реферат
В) 13-жатығу № 4
VIII.Бағалау:
Сабақ аяқталды.
Рахмет
Жалпы бағалау парағы .
№ Оқушылардың аты жөні Бақытты Зертх. Сен білесіңбе Жоба қорғау Тест Қоры
сәт Жұм. №1 тынды

Алғадай Нұрбек
Жанұзақ Бақтияр
Жанұзақ Динара
Жанұзақ Дариға
Жұматай Салтанат
Ерімбетов Әділет
Қалдыбек Ерзат
Қонысбай Ұлжан

Құрамай Айдана
Махан Нұрсұлу

Медралы Нұрболсын

Мырзахан Бекжан
Мырзахметов Нұрсәт
Талғат Нұрайым

15 Төреқұл Фарида

Хужабай Қалдыбек
Шөңкебай Ж

Ұқсас жұмыстар
Жылу қозғалтқыштар
Іштен жанатын қозғалтқыш
Дизель қозғалтқышы
Карбюраторлы іштен жану қозғалтқышы
Жылу қозғалтқыштары. Олардың энергетиканың дамуындағы рөлі
Стирлинг қозғалтқышы, жұмыс принципі
Қайтымды процесс
Жылу машиналары
Іштен жанатын қозғалтқыштары
ҚҰРАСТЫРМА ЭЛЕКТР ЖАБДЫҚТЫ ЖҮЙЕСІ ҮШІН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН ЖАСАУ
Пәндер