Жұп сандар Тақ сандар

Математика

5- сынып

Сабақтың тақырыбы:

Ең кіші ортақ еселік

Сабақтан

қалмай,

сапалы да,

саналы

білім алу

Сабақтың моделі

Сабақ мақсаты:

Оқушыларға берілген сандардың ең кіші ортақ еселігін табуды үйрету, тақ сандар, жұп сандар, жай сандар және құрама сандар жайлы алған білімдерін пысықтау.

Танымдық, шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Өзара ынтымақтастыққа, қайырымдылыққа, жылдамдыққа, алғырлыққа баулу.

Сандар

Жұп сандар

Тақ сандар

Жай сандар

Құрама сандар

“Тақ сандар” ауылы

Жазылуы тақ цифрлармен аяқталатын сандарды тақ сандар деп атайды.

“Жұп сандар” ауылы

Жазылуы жұп цифрлармен аяқталатын сандарды жұп сандар деп атайды.

“Жай сандар” ауылы

1-ге және өзіне ғана бөлінетін натурал сандарды жай сандар деп атайды.

“Құрама сандар” ауылы

Бөлгіштердің саны екіден көп натурал сандарды құрама сандар деп атайды.

Үй тапсырмасын тексеру

Сан

ЕҮОБ

№308. Жай көбейткіштерге жіктелген сандардың ең үлкен ортақ бөлгішін табыңдар:

Үй тапсырмасын тексеру

Әріп

Теңдеу

Түбір

№312. Теңдеуді шешіңдер:

Жаңа сабақ

Ең кіші ортақ еселік

Сан

Берілген сандардың екеуіне де еселік сандар:

12, 24, 36, . . .

Бұл сандардың ең кішісі - 12.

Сонда берілген 4 пен 6 натурал сандарының ең кіші ортақ еселігі - 12 саны.

Берілген натурал сандардың әрқайсысына еселік болатын ең кіші натурал санды, сол сандардың ең кіші ортақ еселігі деп атайды.

4 пен 6 сандарының ең кіші ортақ еселігі 12. Жазылуы: ЕКОЕ (4; 6) =12.

Ең кіші ортақ еселікті табу тәсілдері.

1-тәсіл. Берілген натурал сандардың ең кіші ортақ еселігін, сол сандарды жай көбейткіштерге жіктеу арқылы табу.

Ол үшін:

берілген натурал сандарды жай көбейткіштерге жіктеу арқылы;

берілген сандардың ең үлкенінің жай көбейткіштерін жазып, оны оның жіктелуінде жоқ, бірақ басқа сандардың жіктелуінде бар жай көбейткіштермен толықтыру керек;

шыққан көбейткіштердің көбейтіндісін табу керек.

1-мысал. 50 және 28 сандарының ең кіші ортақ еселігін табу керек. Ол үшін 50 мен 28 сандарын жай көбейткіштерге жіктейміз:

50 2

25 5

5 5

28 2

14 2

7 7

700:50=14; 700:28=25.

Егер берілген натурал сандардың үлкені кішілеріне еселік болса, онда үлкен сан осы сандардың ең кіші ортақ еселігі етіп алынады.

Мысалы, ЕКОЕ(57, 19) =57; ЕКОЕ(8, 16, 32) =32.

Өзара жай екі санның ең кіші ортақ еселігі, осы сандардың көбейтіндісіне тең.

Мысалы, ЕКОЕ(5, 7) =35; ЕКОЕ(3, 11) =33;

ЕКОЕ(10, 21) =210; ЕКОЕ(6, 35) =210.

2-тәсіл. Үлкен санды еселей отырып, берілген сандардың ең кіші ортақ еселігін табу.

2-мысал. ЕКОЕ(12, 16) =48;

Тақырыпты бекіту сұрақтары

Берілген натурал сандардың ең кіші ортақ еселігі деп қандай санды айтады?

Берілген натурал сандардың ең кіші ортақ еселігі қалай табылады?

Өзара жай сандардың ең кіші ортақ еселігі неге тең?

Егер берілген натурал сандардың біреуі басқа берілген сандарға бөлінсе, олардың ең кіші ортақ еселігі қалай табылады?

Сан

ЕКОЕ

№320

№321

1) 12 мен 18

12 2

6 2

3 3

18 2

9 3

3 3

ЕКОЕ (12, 18) = =36

Оқулықпен жұмыс

№322. Орамдағы сымды 3 метрден немесе 5 метрден қалдықсыз бөлу үшін орамда кемінде неше метр сым болу керек?

Деңгейлік тапсырмалар

А. Сандардың ең кіші ортақ еселігін табыңдар:

16 мен 20; 3) 5 пен 11;

60 пен 15; 4) 6 мен 13.

В.

Сандардың ең кіші ортақ еселігін табыңдар:

45 пен 54; 3) 30 бен 24;

32 мен 48; 4) 72 мен 54.

Сандардың ең кіші ортақ еселігін табыңдар:

С.

және

“Ребусты шешіп көр” ойыны

Сергіту сәті

Қазақтың батыры Бауыржан Момышұлы кезінде «Отан үшін отқа түс-күймейсің» деген. Өйткені, Отан- қасиетті ұғым. Отанымызға, туған халқымызға адал қызмет ету - біздің азаматтық борышымыз.

Атамекен - Қазақстан

3 пен 12

4 пен 10

12 мен 7

15 пен 60

14 мен 56

30 бен 150

19 бен 38

Сандардың ең кіші ортақ еселігін табыңдар

“Адасқан сандардың үйін тап” ойыны

Жай сан

Құрама сан

Тест тапсырмалары

Өрнекті ықшамдаңдар:

а) ә)

Жай көбейткіштермен жазылған натурал сандардың ең кіші ортақ еселігін табыңдар:

және

а) 450 ә) 540

Сандарды жай көбейткішке жіктеп, ең кіші ортақ еселігін табыңдар: 45 пен 54.

а) 180 ә) 270

Әлияның қадамының ұзындығы 40 см, ал Мәншүктің қадамының ұзындығы 60 см. Әлия неше қадам жасағанда олардың толық қадамдарының ең алғаш рет келіп теңеседі?

а) 120 ә) 160