Байланысу түрлерін анықта

Батыс Қазақстан облысы

Тасқала ауданы

“Сәулет” мектеп -лицейі

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі:

Бисекеш Гүлшат Төлегенқызы

Қазақ тілі

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі:

Бисекеш Гүлшат Төлегенқызы

Қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы:

Cөз тіркесінен өткенді қайталау.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Морфология, синтаксис бойынша

алған теориялық білімдерін практикада

қолдану;

ауызша, жазбаша талдау жұмыстарын

жүргізе отырып, білдімдерін бекіту.

Дамытушылық: ойлау қабілеттерін, қиялдарын

дамыту; ой қорытып, нақты

шешім жасауға үйретіп, өздеріне

сенімдерін арттыру.

Шешендік тұрғыда сөйлеу дағдыларын қалыптастыру.

Тәр биелілік: сауатты жазуға, ұқыптылыққа

баулу; топпен жұмыс жасап,

бір - бірін тыңдай білуге үйрету, қанатты

сөздер арқылы адамгершілікке тәрбиелей

отырып, сөйлеу мәдениеттерін қалыптастыру.

Сабақтың түрі : дәстүрлі сабақ

Оқытудың әдісі: жинақтау, талдау,

сын тұрғысын ойлау, сатылай

кешенді талдау, ойын, тест т. б.

Пәнаралық байланыс: әдебиет,

өзін-өзі тану.

Сабақтың көрнекілігі : кестелер,

бағалау парақшалары,

компьютер т. б.

Сабақтың барысы: I Өткенді білмей, жаңаны меңгеру мүмкін емес /қызықты жетілік/ II Ой қозғау. Аулақтама еңбектен сен шошыма, Еңбек әр кез мерейің: ақыл, досың да /халық даналығын қолданып, ойтолғау жазу/ III Сыныппен жұмыс: Жұмыла көтерген жүк жеңіл /тапсырмалар бойынша ұжымдық жұмыс/ IV Бекіту :Сергісін ой серпілейік, серпіліп, бағалы ойды сезінейік /Венн диаграммасын толтыру. /

4

Қызықты жетілік

1

5

7

6

3

2

Синтаксис дегеніміз не?

Сөз тіркесі дегеніміз не?

“Отан, туған жер ” тақырыбында мақал айт.

Сөз тіркесінің айырықша белгілері?

Қазақ тіліндегі сөздердің байланысу

түрлерін ата?

Тұрақты тіркестердің мағынасын тап.

Жарғақ құлағы жастыққа тимеді- Екі көзі шарасынан шығу- Ешкімнің ала жібін аттамау- Тасы өрге домалау- Тонның ішкі бауындай-

/Тұрақты тіркестің мағынасына ауызша дыбыстық талдау жасау/

Сөз тіркесінің түрлері, олардың жасалу жолдары?

ӘЛЕМДІК ДЕРТ

СПИД

нне

ТАСТАНДЫЛАР

ЖЕТІМДІК

нашақорлық

Халық даналығын тиімді пайдалана отырып, ойтолғау жазу

/ Қанатты сөздердің мазмұнына назар аударыңыз. Сөйлемдегі сөздерді сөз тіркесіне қарай топтап, тіркестің қай түрі екенін анықтаңыз. /

Адамның адамшылығы істі бастағанынан білінеді.

Адам баласын замана өсіреді.

Адал еңбекпен мал іздемек- арлы адамның ісі.

Надандық- білім-ғылымның жоқтығы.

Дүниеде еш нәрсені оларсыз біліп болмайды.

Еріншектік- күллі дүниедегі өнердің дұшпаны.

/АБАЙ/

Жұмыла көтерген жүк жеңіл

№

Сөз тіркесі

Нақыл сөз

Байланысу түрі

1.

Шаңырақ

2.

Ерулік

3.

Томаға

4.

Енші

5.

Қынама

6.

Тостаған

7.

Сәукеле

8.

Ат тергеу

9.

Пәуеске

10

Адырна

Берілген сөздердің мағынасын ашып, бағандарға ажыратып жазыңдар.

Берілген сөйлемдерге синтаксистік, морфологиялық талдау жасау. Мұнда талантты әншілер қатысады. Ол жаңа ортаға үйренді. Анда-санда арс-ұрс еткен дауыс шығады. Мінезі жақсы төрге озар. Ол бүгін үйге ерте барсын. Мен таулы жерден арқарды көрдім. Халық тарихи жыр-дастандарды жоғары бағалайды. Бізді мұнда неге әкелдің? А малсыз қонуға тура келді Алақай, қойылымға ерте баратын болдық

Тест

Тұракты сөз тіркесін табыңыз.

А) Жонынан таспа тілу. В) Кішкене тарақ С) Толықша келіншек D) Жаңбырлы күн Е) Томағасын сыпыру

Сөздердің жалғау аркылы байланысу тәсілін көрсетіңіз.

А) Үшінші сынын. В) Отыр екен. С) Үйге келем. D) Қызыл сиыр. Е) Өзін үшін үйрен.

Сөздердің тіркесуі арқылы жасалған үстеуді белгілеңіз.

А) Шынымен-ақ. В) Бүгін-ертең. С) Тезірек. D) Жылдам. Е) Ала жаздай.

Қатаң орын тәртібі арқылы байланысқан кабысу түрін табыңыз.

А) Шалқар көл. В) Көшеге дейін бару. С) Түннен бері мазасыздану. D) Отанды сүю Е) Халықтың еңбегі.

Тұрақты тіркесті анықтаңыз.

А) Халық мұнша жиылады деген есте жоқ.

B) Ойын басталмай-ақ жұрт қымызға бас қойып жатыр.

C) Хорымыз жамырап жақсы шықпады.

D) Сауыққа өз әлімізше жақсы даярланғанбыз.

E) Әмірқан шығысымен шапалақ шартылдады

Сөздердің орын тәртібі арқылы байланысын табыңыз.

A) Оқушылардың кітабы B) Ақырына дейін күту. C) Алтын сәуле. D) Ғылымды егеру. E) Қиялға шомылу.

Интонация арқылы байланысқан сөздерді табыңыз.

A) Қазақ әндері. B) Болашақты армандау. C) Асан - студент. D) Гүлдеген ауыл. E) Мектеп басшысы.

Сөздердің септеулік шылау арқылы байланысын анықтаңыз.

A) Айтқан сайын түсіну. B) Әр түрлі. C) Астанаға бару. D) Гүлдердің иісі. E) Әтір себу.

Сөздердің жалғау арқылы байланысын көрсетіңіз.

A) Арман үшін аттану. B) Білімді азамат. C) Үш дәптер. D) Биік дәреже. E) Көлдің жағасында.

Байланысу түрлерін анықта

Ұ

Л

П

А

Қ

А

Р

С

Е

Н

І

М

М

Е

Н

К

Е

Л

У

Ө

М

І

Р

М

Е

К

Т

Е

Б

І

Ж

Меңгеруді тап

Етістіктің тіркесін тап

Сөздердің байланысу түрлерімен синтаксистік қатынастарды пысықтау

Мысалдар келтір

Бұрыш құрастыр

Сөздердің байланысу түрлерін табу

Моделдеу мақсаты

Қабысу

Сөздердің байланысу түрлерін ата

Қазақтың септік жалғауы сөз тәуелдік жалғау

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс