Азаматтық құқық қағидаттары

Презентация қосу

Азаматтық құқық
Еліміздің төл Конститутция Қазақстан
Республикасының құқықтық мемлекет
деп жариалаған. Құқықтық мемлекет
құру үшін қоғамның құқықтық
мәдениеті болу керек.
Құқықтық мәдениеттің басты
элементтері құқықтық сауаттылық пен
азаматтардың заңды сыйлап, оны
орындауы болып табылады. Құқықтық
мемлекет құру жас жеткіншектерден
басталады, өйткені болашақ қоғам
ұрпақ қолында.
Жоспары
1. Азаматтық құқық
түсінігі, оның
қайнар көздері
мен қағидаттары
2. Азаматтық
қатынастарға
қатысушылар
3. Меншік құқығына
ие болу және оның
тоқтатылуы
4. Міндеттемелер
мен шарт түсінігі
және оның
ҚҰҚЫҚ САЛАЛАРЫНЫҢ БІРІ

ҚҰҚЫҚТЫҚ НОРМАЛАРДЫҢ
АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ ЖИЫНТЫҒЫ

АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ
ҚАТЫНАСТАРДЫ РЕТТЕЙДІ
Азаматтық құқықтың
қайнар көздері

ҚР
Азаматтық
Кодексі

Жалпы бөлім Ерекше бөлім
Жеке меншікке Азаматтық - құқықты
қол сұғылмауы субъектілерінің

Азаматтық құқық
қағидаттары

Азаматтардың құ
Шарт жасасу
қорғау
еркіндігі
Біреудің жеке
өміріне араласпау
Азаматтық құқық қатынастары

Жеке тұлғалар Заңды тұлғалар
(ҚР Азаматтық кодексі(ҚР Азаматтық кодек
12 - бап) 33 - бап)
Меншік құқығына ие
болу және оның
тоқтатылуы
Қазақстан Республикасының
Азаматтық кодекснің 6-бабы:
1. ҚР-да Мемлекеттік меншік пен жеке меншік
танылады және бірден қорғалады.
2. Меншік міндет жүктейді, оны пайдалану
сонымен қатар қоғам игілігіне де қызмет
етуіне тиіс. Меншік субъектілері мен
объектілері, меншік иелерінің өз құқықтарын
жүзеге асыру көлемі мен шектері, оларды
қорғау кепілдіктері заңмен белгіленеді.
3. Жер және оның қойнауы, су көздері, өсімдіктер
мен жануарлар дүниесі басқа да табиғи
ресурстар мемлекет меншігінде болады. Жер,
сондай-ақ, заңда белгіленген негіздерде,
шарттар мен шектерде жеке меншікте де
болуы мүмкін.
Меншік нысанда-
рының түрлері

Мемлекеттік
Жеке меншік
меншік

Заңды
Жеке тұлғалардың Республикалық Коммуналдық
тұлғалардың
Ие болу түсінігі

Иемдену Иесіз зат
Меншік құқығына ие болудың
туынды тәсілдері

тәркілеу мұраға қалу реквизиция
шарт жасасу
қожасыз қалған
мәдени және
тарихи
құндылықтарды
сатып алу
Меншік құқығын
тоқтату тәсілдері

Ерікті Мәжбүрлі
Міндеттемелер мен шарт түсінігі
және оның түрлері.
Міндеттемелер –
азаматтық құқықта барынша
мол алуан түрлі көзделген
шарттар негізінде пайда
болған құқықтық қатынастар.
Міндеттемеге қатысатын өкілдер

Борышкер Несие беруші

Пайдасына іс-әрект жүзеге
Белгілі бір іс-әрекетті жүзеге асырушы асырылатын адам
Азаматтық кодекстің 722-бабы 1-
тармағының 3-бөлімі:
Қарызға берілген ақша несие
берушіге отыз күн ішінде
қайтарылуы тиіс.
Міндеттемелер түрлері
Үлестік

Міндеттемелер
Ақшалай

Ортақ (бірлескен)
Екі немесе бірнеше адамның
азаматтық құқықтар мен
міндеттерді белгілеу, өзгерту
немесе тоқтату туралы келісімдері
шарт деп танылады.
Басты ерекшеліктері: бұл арқылы
әр жақ құқықтар мен міндеттердің
қандай көлемін белгілегенін,
өзгерткенін анықтайды.Сонымен
қатар қандай құқықтар мен
міндеттер тоқтатылуы тиіс екеніне
көз жеткізеді.
Шарт

Ауызша

Шарт

Жазбаша
Шарт еркіндігі дегеніміз – тұлғалардың өз
еркін білдіруі.
Азаматтық кодекстің 380-бабы: адамдар
заңнамада көзделген және заңнамада көзделмеген шарттарды
жасаса алады.
Азаматтық кодекстің 382-бабы: шарт жағдайы
тараптардың еркі бойынша белгіленеді.
Азаматтық кодекстің 383-бабы: шарт мазмұны
заңнаманың міндетті талаптарына қайшы келмеуі тиіс.
Шарттардың негізгі түрлері
Шартты әрқашан
кәсіпкер
Жария шарт
жасайды

Шартты тараптар
Шарт түрлері бір стандартты
Қосылу шарты
түрде белгілейді

Екі тараптың да
Тұтынушылық шарт
қатысуымен
жасалады
Азаматтық құқықтағы
жауапкершілік.
Мазмұны:
• Мүліктік залал үшін жауапкершілік.
• Азаматтық құқық бұзушылық үшін
кәмелетке толмағандардың
жауапкершілігі.
• Өмірге және денсаулыққа келтірілген
зиянның орнын толтыру.
Мүліктік залал үшін
жауапкершілік.
Құқық бұзушылық үшін құқықта жауапкершілік көзделген.
Азаматтық құқықта көзделген жауапкершілік азаматтық-құқықтық
жауапкершілік деп аталады. Ол нақты субъектінің құқықғы
бұзылғанда ғана қолданады. Ол үшін құқықтың бұзылуы, сезілуі,
байқалуы немесе нақты залалы болуы тиіс.
Көп жағдайда шарттын бұзылуы азаматтық-құқықтық
жауапкершілікті қолдануға себеп болады. Оның бұзылу
салдарынан мүліктік залал келеді. Құқық бұзушы қандайда бір
әрекеттерді жасағаны үшін кінәлі болуға тиыс. Белгілі бір адамға
тиісті заттардың (мүліктің) жоғалуы немесе зақымдануы да
мүліктік залал деп түсіндіріледі.
Жауапкершілік шарасы ретінде айып төлеттіру қолданылуы
ықтимал.
Азаматтық құқық бұзушылық үшін кәмелетке
толмағандардың жауапкершілігі

Субъектілер арасында шарттық қатынастар болмаған жағдайда кең
тараған міндеттемелердің пайда болу негізі- зиян келтіру. Зиян келтіру
азаматтық құқық бұзушылық жасаумен бірдей. “Қажетті қорғаныс” “өте
қажеттілік” жағдайында зиян келтіру айрықша жағдай ретінде есепке
алынбайды. Бұл жағдайларды – “зиян келтіруші заң бойынша зиян
келтіркге өкілетті” деп атайды.
Кәмелетке толмағандар жасаған құқық бұзушылықтар үшін
жауапкершілік жағдайлардың ерекшеліктері- олар әр кезде сол істеген
істері үшін жауап беру үшін қабілетті емес, сондықтан 14 жасқа дейінгі
кәмелетке толмағандар өздерінің әрекеттерінен болған зияны үшін өз
бетінше жауап бермейді. Олардың әрекеттері үшін ата- аналары,
қамқоршылары жауап беруі мүмкін. Он төрт жастан бастап, он сегіз
жасқа дейінгі кәмелетке толмағандар өздерінің әрекеттерінен
келтірілген зиян үшін өз беттерінше жауап береді.
Кәмелетке толмаған адам келтірілген зиянның орның толтырғаннан
кейін өздері төлеген соманы қайта талап етуге құқылы емес.
Өмірге және денсаулыққа келтірілген
зиянның орнын толтыру.
Азаматтың өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян орнын толтыру
оның жоғалтқан табысының орны толтырады. Орын толтыруға тиіс
жоғалтқан табысының көлемі орташа айлық табысына қатысты
пайызбен есептеледі. Егер жәбірленуші зиян келтірілген сәтте жұмыс
істемесе, онда оның қалауымен бұрынғы істеген жерінен босатылғанға
дейінгі табысы ескеріледі.
Он төрт жасқа толмаған және өз табысы жоқ кәмелетке толмаған
адам мертіккен жағдайда немесе денсаулығына басқа зиян келтірілсе
зиянның орнын толтыруға тиіс.
Өндірісте немесе басқаша жолмен, басқа адамдардың әрекетінен
болған мертігуден денсаулыққа зиян келтірілген жағдайда да оның
орны толтырылады.
Азаматтық кодексте орнын толтыруға жататын кірістер құрамына
азаматтық- құқықтық және еңбек шарттары бойынша төленіп, табыс
салығы салынатын еңбекақының барлық түрлері енетіні көрсетілген.
Қорытынды:

Азаматтық құқықта көзделген жауапкершілік- азаматтық-
құқықтық жауапкершілік деп аталады. Қандай да бір субъект
құқық бұзушылық жолмен залал келтіре отырып, нақты
субъектінің құқын бұзса, оны қолдану мүмкін болады.
Залал келтірген адам оның орнын толтыруға тиіс. Кәмелетке
толмағандар зиян келтірген үшін олардың ата- аналары және
басқа да заңдамада көрсетілген субъектілер жауапкершілікте
болады.
Азаматтың өмірі мен денсаулығына зиян келтіргенде, оның
жоғалтқан табысының жәбірленушілер мен басқалардың
емделуге кеткен шығындарының орны толтырылуға тиіс.
Ұлы жүз Орта жүз Кіші жүз
АР-НАМЫС КОДЕКСІ

Ұқсас жұмыстар

Азаматтық сот ісін жүргізудің қағидаттары ұғымы бойынша азаматтық процестік құқық саласының ғалымдарының пікірлері

Жер пайдалану құқығы және жерге өзге де құқықтар

СЫНЫП ҚҰҚЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарының қызметі мен ұйымдастырылуы

Азаматтық құқық қағидалары

Сыбайлас жемқорлықтың алдын - алу шаралары

Сыбайлас жемқорлық ұғымының жалпыға танымал

СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ЗАҢНАМАНЫҢ ЖАЛПЫ

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚ

Қылмыстық құқық принциптері

Пәндер