Сәндік қолданбалы өнер

Кемелұлы атындағы жалпы орта мектеп

Сабақтың тақырыбы:

Пән мұғалімі: Оразбаев Қайрат

1. Оқушыларға сәндік қолданбалы өнер туралы түсінік беру.

2. Жас жеткіншектерге ұлттық өнер ерекшеліктерін сезіну қабілетінің қалыптасуына ықпал ету.

Оқушыларды суреткерлікке, әдемілікті көре білуге тәрбиелеу

Сабақтың мақсаты:

Бейнелеу өнерінде неше жанр бар?

Натюрморт дегеніміз не?

Пейзаж дегеніміз не?

Анималистік жанр дегеніміз не?

Моринистік жанр дегеніміз не?

Батальды жанр дегеніміз не?

Тұрмыстық жанр дегеніміз не?

Оқушыларға өткен сабаққа байланысты сұрақтар қойып білімдерін тексеру

1 - топ “Зергер”

2 - топ “Шебер”

Сабақты бейнелеу өнерінің түрлерін еске түсіруден бастаймын.

Сабақты бастамас бұрын оқушыларды 2 топқа бөлемін

Бейнелеу өнері түрлері

Бейнелеу өнерінің түрлері

Кескіндеме

Мүсін

Сәндік өнер

Графика

Сәулет өнері

Дизайн

Қазақ халқының сәндік қолданбалы өнерінің ежелгі ұлттық үлгілері мен дәстүрі ғасырлар бойы сақталып, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасуда. Қазақтың ежелден келе жатқан киіз үйі мен күнделікті тұрмыста пайдаланатын барлық жиһаздары мен заттары ұлттық ою-өрнекпен көркемделіп отырады. Ою-өрнектері қайталанбалы әрі ашық түсті болып келетін алаша, текшелі өрнекті тықыр кілем, әшекей оюлы кебеже сияқты киіз үйдін ішіне тұтынатын сәндік жиһаздармен қатар ағаш ұқсату өнері және жібек жіптермен кестелей тоқу, ағаш пен сүйекті жымдастыру арқылы көркемдеу, тері ұксату (бедерлі инкрустациялы), оймыш, шекіме, бұрама, қалыптама, қаптырма, көз салу секілді зергерлік өнерінің түрлері де өркен жайды.

Кіріспе

Балалар біз бүгінгі сабақта сәндік қолданбалы өнері түрлерімен танысып, ұлттық ыдыс аяқтарды дұрыс бейнелеуді үйренеміз.

Жаңа сабаққа кіріспе

Жаңа сабақ:

Қазақ халқының сәндік қолданбалы өнерінің көп ғасырлық тарихы бар. Сәндік қолданбалы өнер деп тек қана практикалық жағынан емес, эстетикалық мәні жағынан да маңызды дайындалған және көркем жасалған өндірістік немесе қолөнер арқылы өмірге келген көркем туынды жасауды айтады.

Сәндік қолданбалы өнерді әзірлеу үшін мынандай материалдарды қолданады:

1. Ағаш

2. Сүйек

3. Тас

4. Әйнек

5. Табиғи және жасанды заттар

Сәндік қолданбалы өнерінің түрлері

1. Керамика (фарфор)

2. Әйнек (ыдыстар, құмыра, мозайка)

3. Көркем оймыш (ағаш, тас, сүйек)

4. Металлдан жасалған бұйымдар (зергерлік бұйымдар)

5. Жиһаздар (сәндік маталар, киімдер)

6. Ойыншықтар

Қай халықтың болса да тұрмыс - тіршілігіне қажетті әдемі бұйымдар мен заттарды дүниеге әкелген қолөнері болады. Солардың ішінде біздің қазақ халқы қолөнерінің дамуы өзінше ерекше.

Қолөнермен айналысатын адамдарды төрт топқа бөлуге болады.

Қолөнер

Ұста

Зергер

Ісмер

Шебер

Ұста - қару - жарақ, ер - тұрман, сауыт сайман жасаумен шұғылданатын адам

Зергер - алтынмен аптап, күміспен қаптап алқа, сырға, білезік жасайтын адам.

Ісмер - ұлттық киімдер тігумен айналысатын, қолынан іс келетін адамдар.

Шебер - ағаштан әр түрлі бұйымдар жасайтын адам.

Тұрмысымызда сәндік қолданбалы өнер көп қолданылады.

Ал балалар келесі кезекте “Ойлан тап” ребусын шешейік

“Ойлан тап” ребусы

Халық шеберлері тұрмысқа қажетті ыдыс аяқтар жасаған. Осы ыдыстар көбнесе ағаштан жасалған

Қымыз құюға арналған ыдыстың суреті

Практикалық жұмыс

1. “Шебер” тобы “Ұлттық ыдыс аяқтарды” бейнелеу

2. “Ісмер” тобы “Ұлттық киімдерді “ бейнелеу

Стол үстіндегі заттардан тұтас бір біріккен сурет салу үшін алдымен оларды дұрыс орналастыруымыз керек. Қағаз бетіне заттарды орналастыру, орын белгілеу, көру нүктесін таңдау үйлесімділіктің бастапқы негізі болып табылады. Нұсқаның жеке бөліктері бір - бірімен байланысты болғанда ғана үйлесімділік шешім дұрыс болады.