Жүйке жасушалары

Презентация қосу

Сабақтың тақырыбы:
§12.Жүйке жүйесінің құрылысы мен
қызметі.
§13.Жүйке жүйесінің бөлімдері.
Адамда жүйке жүйесі оның психикалық іс-әрекетінің
материалдық негізін:ойлау және сөйлеу, әлеуметтік
мінез-құлқының күрделі формаларын құрайды.
Жүйке ұлпасының негізін жүйке жасушалары-
нейрондар түзеді.
Олар ақпаратты қабылдау,беру және сақтау
қызметін атқарады.
Нейрондар:сезімтал,қозғалтқыш және
аралық болып бөлінеді.
Жүйке жасушалары.

Жүйке
денесінен ұштарынан
өсіндіден

тұрады.
Нейронның қысқа
өсінділері -дендрит
ал ұзын өсінділері тер,
-аксондар деп ата
лады.
Нейрон денелері м
ен қысқа өсінділер
топтасуы дің
ми мен жұлынның
сұр заттын түзед
і.
Май қабығымен қа
пталған ұзын өсін
ақ затты түзеді. ділер

Нейронның ұзын ө
сінділерінің тарма
жүйке ұштарын-р қталуы
ецепторды құрай
д ы.
Организмнің тітіркендіргішке жауап реакциясы-
рефлекс деп аталады.

Рефлекс латын тілінен аударғанда –
жауап қайтару деген мағына береді.

Рефлекс рефлекс доғасы арқылы іске
асырылады.
Рефлекс
доғасы.

қозғалтқыш
Орталық жүйке
рецепторд жүйке жүйке
жүйесінің
ан талшығынан бөлігінен талшықтар
ынан

тұрады
Жүйке импульстері-жүйке талшықтарының бойымен 0,5-тен
120 м/с-ке дейінгі жылдамдықпен аралатын әлсіз биоэлектрлік ток.

Жүйке жасушаларының қысқа өсінділері қосылып жүйке
синапсын түзеді.

Бұлшық ет синапсы қозғалтқыш талшықтың бұлшық
етпен түйісуі арқылы жұмыс мүшесіне беріледі.

Қозғалтқыш нейрон талшықтары безге баратын жерде
безді синапс түзеді.

Синапс арқылы сигналдардың берілуі химиялық заттар-
медиаторлардың көмегімен іске асырылады.
Бүгу рефлексі
Ең қарапайым рефлекс - тізе рефлексі.

Рефлекс доғасының бір бөлігі орталық жүйке
жүйесінің белгілі бөлігінде орналасады.

Жүйке орталығы - белгілі бір рефлекс әрекетін
орындауға қатысуға, қандай да бір мүшенің немесе
мүшелер жүйесінің іс-әрекетін басқаруға арналған
нейрондардың бірігуі.
Жүйке жасушасының құрылысы.
Жүйке жүйесінің
бөлімдері.
Жүйке жүйесі

Орталық Шеткі

ми Жүйкелер

Жүйке ұштары
Жұлын

Жүйке түйіндері
Жүйке деп ми мен жұлыннан шығатын жүйке
жасушаларының ұзын өсінділерінің шоғырын
айтады.
Шоғыр жүйке қабығын түзетін дәнекер
ұлпасымен жабылған .
Жүйке түйіндері – орталық жүйке жүйесінен
тыс нейрон денелерінің шоғырлануы.
Жүйке жүйесінің бір бөлігі қанқа бұлшық
еттерінің жұмысын реттейді, бұл сомалық деп
аталады.
Жүйке жүйесінің вегативтік деп аталатын
басқа бір бөлігі ішкі мүшелердің жұмысын
реттейді.
Жұлын құрылысы. Жүйке құрылысы.
Деңгейлік
тапсырмалар.
I.деңгей:
Биологиялық
диктант.
1.Жүйке жасушалары-________________.

2.____________-жүйке импульсі өтетін жол.

3. Жүйке орталығы - ________________
_________________________________

4. Рефлекс - _______________________
__________________________________
5. Бұлшық ет синапсы- ______________
__________________________________
6. Дендрит - _______________________
__________________________________
7. Рецептор - _______________________
_________________________________
CҰРАҚ –
ЖАУАП.
1. Рефлекс сөзі латын тілінен аударғанда қандай мағына береді?
2. Синапстар неше түрге бөлінеді?
3. Нейрондар неше топқа бөлінеді?
4. Жүйке жасушалары неден тұрады?
5. Сұр зат дегеніміз не?
6. Жүйке жүйесі дегеніміз не?
7. Рефлекс не арқылы іске асырылады?
8. Жүйке жүйесінің қызметі қандай?
9. Ең қарапайым рефлекс қалай аталады?
10.Жүйке синапсын нелер түзеді?
ТЕСТ
1. Жүйке жүйесі орналасуына қарай нешеге бөлінеді?
А) екі Б) үш В) төрт
2.Қаңқа бұлшық еттерінің жұмысын реттейтін жүйке
жүйесінің бір бөлігі?
А) сомалық б) жұлын в) нейрон
3. Омыртқа жотасының өзегінде орналасқан не?
А) сезімтал талшық Б) жүйке түйіндері В) жұлын
4. Жұлын неше сигменттен тұрады?
А) 53 Б) 46 В)31
5. Орталық жүйке жүйесінен тыс нейрон денелерінің
шоғырлануы?
А) жүйке қабығы Б) жүйке түйіндері В) ақ зат
6. Майлы қабықпен қапталған ұзын өсінділер не
деп аталады?
А) сұр зат Б) миелин В) ақ зат
7. Рефлекс доғасы жұлынның қай бөлігі арқылы
өтеді?
А) жүйке орталығы Б) жүйке түйіндері В)
сезімтал талшықтар
8. Орталық жүйке жүйесіне нелер жатады?
А)жүйкелер мен жүйке ұштары Б) ми мен жұлын
В) ақ зат пен сұр зат
9. Ішкі мүшелердің жұмысын реттейтін жүйке
жүйесінің бір бөлігі?
А) сомалақ Б) вегетативтік В) бороздалар
10. Ақпаратты қабылдау, беру және сақтау
қызметін атқаратын не?
А) өсінділер Б) синапс В) нейрон
ҮЙГЕ ТАПСЫРМА.
Жүйке жүйесінің қызметі және
оның бөлімдері.
Жүйке жасушасының суретін салу. Кесте
толтыру.
Шымкент қаласы.
№66 «Қазығұрт» жалпы орта мектебі
биология пәнінің мұғалімі:
Қарынбаева Гүлнұр

Ұқсас жұмыстар

Жүйке жүйесінің құрылысы

Ағзаның құрылымдары

ЖҮЙКЕ ЖҮЙЕСІНІҢ БӨЛІМДЕРІ ШЕТКІ

Эпителий ұлпасы

Пәндер